Είναι εντυπωσιακό να κατάγεσαι από την Καβάλα και να ανακαλύπτεις πρόσφατα πως στις παρυφές της βρίσκεται ένα μεγάλο τμήμα από την αρχαία Εγνατία Οδό.
Σε σημείο που δεν μπορεί να φανταστεί ο νους σου και χωρίς να υπάρχει κάποια πινακίδα που να σε κατευθύνει εκεί, «ανακαλύψαμε» τελικά την αρχαία Εγνατία Οδό με τη βοήθεια κατοίκων που μένουν στην περιοχή.
Θα την εντοπίσετε, μπαίνοντας στην πόλη από τον Αγιο Σίλα, πίσω από το ξενοδοχείο Εγνατία. Θα στρίψετε μόλις περάσετε το ξενοδοχείο, στον πρώτο δρόμο που στρίβει δεξιά, στη συμβολή δηλαδή των οδών Εγνατίας και Μακεδονίας.
Στο τέλος του δρόμου θα διακρίνετε την αρχαία Εγνατία, που ξεκινά να ανηφορίζει προς της παρυφές της πόλης (μήκους 1100 μέτρων) και καταλήγει στην οδό Ιοκάστης, κοντά στον Αγιο Σύλα και στο Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας.
Περπατώντας στην αρχαία Εγνατία στην Καβάλα
Κάνοντας το πρώτο βήμα σας πάνω στην αρχαία Εγνατία οδό, θα εντυπωσιαστείτε αρχικά από τον πανέμορφο λιθόστρωτο δρόμο. Αρχίστε σιγά σιγά να ανηφορίζετε, απολαμβάνοντας κάθε βήμα της υπέροχης αυτής διαδρομής, με τη μεγάλη ιστορική και πολιτιστική αξία.
Πρόκειται για την κύρια οδική αρτηρία που ένωνε τη Νεάπολη (παλαιότερη ονομασία της Καβάλας) με την αρχαία πόλη των Φιλίππων. Πόσες εικόνες μπορούν να περάσουν από μπροστά σας;
Σκεφθείτε πως δεν είναι ένας απλός δρόμος, μία μόνο εύκολη περιπατητική και περιηγητική διαδρομή με όμορφη θέα.
Σ’ αυτόν τον δρόμο περπάτησαν σπουδαίοι αλλά και απλοί άνθρωποι, κορυφαίες προσωπικότητες της ιστορίας που μας έχουν σημαδέψει έως σήμερα.
Αυτό το λιθόστρωτο μονοπάτι διέσχισε και ο Απόστολος Παύλος, ο ιεραπόστολος των Εθνών, με τους μαθητές του, Σίλα, Τιμόθεο και Λουκά.
Κάθε βήμα σας είναι… πάνω στα βήματα του Απόστολου Παύλου, που από τη Νεάπολη βρέθηκε στους Φιλίππους, για να διδάξει το Ευαγγέλιο, βαπτίζοντας τη Λυδία, την πρώτη Χριστιανή στην Ευρώπη και ιδρύοντας έτσι την πρώτη ευρωπαϊκή και ελληνική εκκλησία.
Κάθε εικόνα που αντικρίζετε, είναι μία εικόνα που αντίκριζαν και όσοι διέσχιζαν αυτό το κομμάτι της οδού.
Αφεθείτε στην ενέργεια του χώρου, ταξιδέψτε πίσω στο χρόνο και απολαύστε κάθε στιγμή της πανέμορφης και σύντομης αυτής διαδρομής.
Μπορείτε φυσικά να μην ανεβείτε το δρόμο αλλά να κατηφορίσετε, απολαμβάνοντας έτσι την υπέροχη θέα στην πόλη της Καβάλας, τα Κάστρα και το λιμάνι.
Εδώ αξίζει να σημειώσουμε πως η αρχαία Εγνατία Οδός στην Καβάλα είναι σήμερα χωρισμένη σε δύο τμήματα, εξαιτίας των αυτοκινητόδρομων που έχουν διανοιχθεί στον Αγιο Σίλα. Το ένα κομμάτι και πιο ενδιαφέρον είναι αυτό που κάνουμε εμείς και το δεύτερο τμήμα κατηφορίζει από τον Αγιο Σίλα προς τον οικισμό του Σταυρού, βλέποντας προς την πεδιάδα των Φιλίππων και έχει μήκος 400 μ.
Ενας… αθέατος πολύτιμος θησαυρός
Τούτο το τμήμα της αρχαίας Εγνατίας Οδού, αποτελεί ένα σπουδαίο κομμάτι του μεγάλου αυτού δρόμου που ένωνε την Ανατολή με τη Δύση και μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα αποτελούσε μια από τις κυριότερες οδικές αρτηρίες της νότιας Βαλκανικής.
Πρόκειται για το δρόμο που διέσχισε ο Απόστολος Παύλος μαζί με τους μαθητές του, το δρόμο που διέσχισαν χιλιάδες Ρωμαίοι στρατιώτες για να πολεμήσουν στην ξακουστή μάχη των Φιλίππων.
Δεν μπορεί να μη συναντήσαμε μία πινακίδα που να μας οδηγεί στο σημείο, δεν μπορεί να μην… απολαμβάνει της προσοχής και της προβολής που του αξίζει. Φερτά υλικά, άναρχη βλάστηση και χόρτα που… καταπίνουν το λιθόστρωτο, βανδαλισμένα φωτιστικά είναι σαφώς εικόνες που προκαλούν απογοήτευση.
Αξίζει ωστόσο να αναφέρουμε πως το καλοκαίρι έγινε καθαρισμός της αρχαίας Εγνατίας Οδού με τη συνδρομή της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας και με τη βοήθεια του Σώματος των Εθελοντών Σαμαρειτών και Διασωστών του Ελληνικού Ερυθρού Σταύρου και του Πολιτιστικού Συλλόγου Βύρωνα.
Αυτό το κομμάτι αξίζει σίγουρα μεγάλης τουριστικής προβολής και πρέπει σύντομα να πάψει να είναι «αθέατο»!
Αρχαία Εγνατία: Συντήρηση και ανάδειξη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας
Στα ευχάριστα νέα συγκαταλέγεται η είδηση πως η Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας – Θάσου θα επιδιώξει να συντηρήσει και να αναδείξει αυτό το κομμάτι του λιθόστρωτου δρόμου, που δεν ξεπερνάει σε μήκος το περίπου ενάμισι χιλιόμετρο, με χρηματοδότηση ύψους 350.000 ευρώ στο πλαίσιο της ΟΧΕ Πολιτιστικής Διαδρομής της Εγνατίας Οδού της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Πριν από περίπου είκοσι χρόνια, ο δήμος Καβάλας είχε εκπονήσει ένα πρόγραμμα ανάδειξης του λιθόστρωτου μονοπατιού της αρχαίας Εγνατίας, καθώς μέχρι τότε μόνο μια μεγάλη σύγχρονη ταμπέλα πάνω στην εθνική οδό Καβάλας – Δράμας θύμιζε στους διερχόμενους οδηγούς την ύπαρξη του δρόμου.
Με τη νέα μελέτη της Εφορείας Αρχαιοτήτων γίνεται εκ νέου μια προσπάθεια για τη συντήρηση και την ανάδειξη της αρχαίας οδικής αρτηρίας ώστε να λειτουργήσει ως πόλος έλξης επισκεπτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας – Θάσου Σταυρούλα Δαδάκη είπε πρόσφατα στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Ο προγραμματισμός που υπάρχει στη μελέτη περιλαμβάνει -μεταξύ άλλων- τη συντήρηση του λίθινου οδοστρώματος ώστε να απομακρυνθούν χόρτα και φερτές ύλες, την απορροή των όμβριων υδάτων, την τοποθέτηση πινακίδων σήμανσης και τη συντήρηση των καθισμάτων και των λοιπών ήπιων κατασκευών που ήδη προϋπάρχουν».
Ωστόσο, σύμφωνα με την κ. Δαδάκη, εκεί που θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή είναι στο δίκτυο του ηλεκτροφωτισμού καθώς τα ήδη προϋπάρχοντα φωτιστικά σώματα έχουν βανδαλιστεί και σε κάποιες περιπτώσεις έχουν ξηλωθεί και τα καλώδια της ηλεκτροδότησης. Στόχος είναι η απομάκρυνση με κάποιο τρόπο των πακτωμένων φωτιστικών και η τοποθέτηση νέου δικτύου ηλεκτροφωτισμού ήπιο προς το περιβάλλον που να αντέχει τις καταστροφές.
Οι εργασίες συντήρησης και ανάδειξης αναμένεται να ξεκινήσουν την Άνοιξη, εφόσον δεν υπάρξουν καθυστερήσεις λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.
Από τη Νέαπολη στους Φιλίππους
Βαδίσαμε στα χνάρια του Αποστόλου Παύλου και από το λιμάνι της Νέαπολης (Καβάλα) και την αρχαία Εγνατία, καταλήξαμε στην αρχαία πόλη των Φιλίππων. Οι Φίλιπποι ήταν η σπουδαιότερη πόλη της ανατολικής Μακεδονίας, χτισμένη σε πολύ στρατηγική θέση και στο μέσο μιας πλούσιας σε αγαθά περιοχής.
Από τους Φιλίππους περνούσε η κύρια οδική αρτηρία της Εγνατίας οδού, η οποία μετά από πορεία 10-12 ρωμαϊκών μιλίων έφερνε στη Νεάπολη κι από κει στη Θράκη, όπως μαρτυρούν τα ρωμαϊκά Οδοιπορικά και τα μιλιάρια που βρέθηκαν ως τώρα.
Στην πόλη εισερχόταν η Εγνατία από την πύλη της Αμφίπολης, περνούσε από το forum, όπου σώζεται και ένα πλακόστρωτο τμήμα της, εξερχόταν από την πύλη της Νεάπολης και αφού διέσχιζε ένα εκτεταμένο προάστιο, συνέχιζε την πορεία της προς νότο.
Πολύ σημαντική χρονολογία υπήρξε το έτος 49 ή 50 μ.Χ., όταν ο Απόστολος Παύλος επισκέφθηκε τους Φιλίππους και ίδρυσε την πρώτη Χριστιανική Εκκλησία της Ευρώπης. Το γεγονός αυτό ανάδειξε την πόλη σε μητρόπολη του Χριστιανισμού.
Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, μεταξύ του 963 με 969 μ.Χ., ανοικοδομούνται τα τείχη της πόλης και κτίζονται οι πύργοι και το τείχος της ακρόπολης. Κατά τον 7ο αιώνα οι φυσικές καταστροφές και επιδρομές ανάγκασαν τον πληθυσμό να εγκαταλείψει το αστικό κέντρο και να μετατραπεί σε οχυρό, διατηρώντας τη σημασία του, λόγω της θέσης του πάνω στη βασική χερσαία αρτηρία ανατολής – δύσης. Τον 14 αιώνα επήλθε η ολοκληρωτική εγκατάλειψη της περιοχής.
Οποιος επισκεφθεί την Καβάλα και την αρχαία Εγνατία, μπορεί να συνδυάσει την απόδρασή του με μία επίσκεψη στον εκπληκτικό αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων.
Ιστορικά στοιχεία της Εγνατίας
Η κύρια αρτηρία της Εγνατίας οδού, ερχόταν από τα στενά της Ρεντίνας, ακολουθώντας τον αρχαίο παραλιακό δρόμο. Περνούσε το Στρυμόνα, έφτανε στην Αμφίπολη και κατευθυνόμενη προς Φιλίππους, στρεφόταν Β.Α και περνούσε βορείως του Παγγαίου και του έλους των Φιλίππων, ακολουθώντας δηλαδή τα χνάρια του αρχαίου δρόμου Αμφίπολης – Φιλίππων, που είχαν κατασκευάσει οι Μακεδόνες.
Αφού διέσχιζε την κοιλάδα του Αγγίτη, περίπου στην κατεύθυνση του σημερινού δρόμου Παλαιοκώμης – Κορμίστας, έφτανε στον ποταμό Ζυγάκτη, τον περνούσε από μια τοξωτή γέφυρα (του Κούροβου), άλλαζε κατεύθυνση και αντί να συνεχίσει προς Δοξάτο – Δράμα, όπως κάνει ο σημερινός δρόμος, στρεφόταν ανατολικά, περνούσε τα χωριά Μαυρολεύκη, Καλαμπάκι, Αγ. Αθανάσιο, πλάι από τα έλη και έφτανε κοντά στους Φιλίππους.
Εκεί, δυο περίπου χιλιόμετρα πριν από την είσοδό της στην πόλη, περνούσε κάτω από μια αψίδα θριάμβου, διέσχιζε τον ποταμό Γαγγίτη, κοντά στις σημερινές Κρηνίδες, κι έμπαινε στην πόλη από την πύλη της Αμφίπολης, διασχίζοντάς την μέσα από το φόρουμ.
Η απόσταση ανάμεσα στην Αμφίπολη και στους Φίλιππους ήταν περί τα 32 με 33 μίλια. Εν συνεχεία, η Εγνατία, ακολουθώντας τα ίχνη του αρχαίου δρόμου Θασίων – Δατηνών (σημερινός δρόμος Φιλίππων – Καβάλας), ύστερα από πορεία 10 – 12 μιλίων ενωνόταν στην κορυφή του Συμβόλου με τον αρχαίο δρόμο της Πιερίδας, παρέκαμπτε τους γκρεμούς του βουνού κι έμπαινε στη Νεάπολη (Καβάλα).
Από τη Νεάπολη ακολουθούσε το σημερινό δρόμο Καβάλας – Ξάνθης, έφτανε μετά από 9 μίλια στο Ακόντισμα, διέσχιζε την πεδιάδα της σημερινής Χρυσούπολης και περνώντας το Νέστο, συνέχιζε για τη Θράκη.
Δείτε επίσης: Αρχαίοι Φίλιπποι: Ενα μοναδικό ταξίδι στη μακραίωνη ιστορία μας!
Με πληροφορίες από visitkavala.gr, kavalagreece.gr, wikipedia.org
