Γαλάτιστα: Ο «θησαυρός» της κοιλάδας του Ανθεμούντα, με τον βυζαντινό Πύργο και τις πανέμορφες κρήνες (ΦΩΤΟ)

Αφιέρωμα στη Γαλάτιστα Χαλκιδική απόδραση ταξίδι thes.gr

Εξόρμηση σε μία από τις παλαιότερες και ξεχωριστές κωμοπόλεις της Χαλκιδικής

Η ιστορία της θα σας γοητεύσει, η ομορφιά της θα σας παραπλανήσει και η φιλοξενία των κατοίκων της θα σας «σκλαβώσει».

Αμφιθεατρικά χτισμένη στους πρόποδες του όρους Αη Λιάς (Προφήτης Ηλίας) που ανήκει στην οροσειρά του Χορτιάτη (Κισσός) σε υψόμετρο 500 περίπου μέτρων, η Γαλάτιστα ατενίζει την εύφορη κοιλάδα που απλώνεται μπροστά της και που αναφέρεται από την αρχαιότητα ως Ανθεμούσα ή Ανθεμούντας.

Η κωμόπολη της ορεινής Χαλκιδικής, που απέχει μόλις 40 χιλιόμετρα από την πόλη της Θεσσαλονίκης και 23 από τον Πολύγυρο, αποτελεί έναν ξεχωριστό προορισμό για όσους αγαπούν την παράδοση, τη φύση και τα ταξίδια στο χρόνο!

Αλλωστε, αυτός ο όμορφος τόπος, ξεχωρίζει για την πλούσια ιστορία του και τα παραδοσιακά στοιχεία του, που ξεδιπλώνονται σιγά σιγά μπροστά σας, όταν περιδιαβαίνετε τα γραφικά σοκάκια του και τις περιποιημένες γειτονιές του.

Γαλάτιστα πύργος

Η Γαλάτιστα αποτελεί μία από τις παλαιότερες κωμοπόλεις στη Χαλκιδική, γνωστή επίσης για τον σπουδαίας σημασίας βυζαντινό της Πύργο, τις ζωγραφισμένες από γυναίκες του χωριού, κρήνες της, τα εντυπωσιακά, μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, αρχοντικά της αλλά και τις πολλές εκκλησίες και τα ξωκλήσια της.

Ομορφες γειτονιές, μακεδονίτικα αρχοντικά και επιβλητικές εκκλησίες

Περπατήστε στα ανηφορικά καλντερίμια της και να είστε σίγουροι πως σε κάθε γειτονιά σας περιμένει και μία μικρή έκπληξη καθώς κάθε μία έχει τη δική της εκκλησία και τη μαρμάρινη ή πέτρινη κρήνη της.

Αυτό που αρχικά θα ξεχωρίσετε είναι τα διατηρητέα μακεδονίτικα αρχοντικά και τα παραδοσιακά σπίτια, που φανερώνουν την τέχνη των Γαλατσάνων μαστόρων και χτιστάδων που ήταν γνωστοί σε όλη τη Μακεδονία.

Η πέτρα, καλυμμένη με άσπρο σοβά και το ξύλο, είναι τα δομικά στοιχεία που κυριαρχούν ενώ όλα κοιτάνε προς την πεδιάδα του Ανθεμούντα. Είναι δίπατα και διαμπερή και έχουν όλα τα στοιχεία ενός γνήσιου μακεδονικού οίκου: εσωτερικό μπαλκόνι και σκάλα, σάλα (σαλόνι), δοξάτο (πίσω δωμάτιο), δωμάτια, κάμαρες (υπνοδωμάτια), κατώι (αποθήκη στο υπόγειο) και εσωτερική τουαλέτα στο ισόγειο. Αν έχετε την ευκαιρία επισκεφθείτε κάποιο αρχοντικό, ενώ αξίζει να δείτε και το πέτρινο σχολείο του ’20.

Κάποια στιγμή θα συναντήσετε την κεντρική πετρόκτιστη πλατεία Χατζούδη του χωριού, γνωστή ως «παζάρι», με την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (1813) και το όμορφο Δημαρχείο (τέλη του ’40 – αρχές του ’50).
Είναι πλακόστρωτη, κυκλική και στη μέση της έχει μια παμπάλαια μουριά. Γύρω της θα βρείτε καταστήματα, καφενεία και ταβερνάκια.

Στη Γαλάτιστα θα συναντήσετε και πολλές εκκλησίες, σε αρκετές από τις οποίες βρίσκονται τοποθετημένα αρχιτεκτονικά μέλη από την αρχαιότητα ενώ αγιογραφήθηκαν από τοπικούς αγιογράφους.

Μεταξύ αυτών, ο ναός του Αγίου Γεωργίου με έτος κατασκευής το 1813, ο Άγιος Δημήτριος του 1830, οι εκκλησίες της Παναγίας και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου το 1835, η Αγία Παρασκευή την ίδια περίοδο όπου υπάρχει κιονόκρανο ιωνικού ρυθμού, του Αγίου Νικολάου το 1842, όπου περιέχεται επιτύμβια αρχαία στήλη. Στην περιοχή υπάρχουν και πολυάριθμα εξωκλήσια.

Γαλάτιστα

Δείτε επίσης: Το αρχοντικό στην Γαλάτιστα που φιλοξένησε την Εκκλησιαστική Σχολή της Ι.Μ. Αγίας Αναστασίας

Το «χωριό με τις ζωγραφισμένες βρύσες»

Αυτό που θα σας εντυπωσιάσει σίγουρα είναι οι πανέμορφες κρήνες της Γαλάτιστας, που ορίζουν κάθε χώρο συνάντησης και τα τελευταία χρόνια, ορισμένες εξ αυτών, έχουν αποκτήσει έναν άλλο χαρακτήρα, δίνοντας χρώμα στο χωριό. Μάλιστα η φήμη τους έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Χάρη στη δράση «Η τέχνη στις πλατείες» του Πολιτιστικού Συλλόγου Τεχνών «Οι Ανθεμούσες», γυναίκες, μέλη του Συλλόγου, με την υποστήριξη του Δήμου ζωγράφισαν τις βρύσες του χωριού που δεν ήταν πετρόκτιστες.

Οσο για τις πετρόκτιστες, τις διακόσμησαν με ζωγραφισμένους τενεκέδες. Το ταλέντο και η δράση τους δεν περιορίστηκε εκεί, καθώς ομόρφυναν, -με την άδεια των ιδιοκτητών- και δύο τοίχους κτηρίων του χωριού, οι οποίοι ήταν σε κακή κατάσταση.

Σήμα κατατεθέν ο Βυζαντινός Πύργος

Το πιο γνωστό και σημαντικό αξιοθέατό της Γαλάτιστας είναι αναμφισβήτητα ο βυζαντινός πύργος της. Πρόκειται για έναν από τους καλύτερα σωζόμενους πύργους της Χαλκιδικής, οχυρωματικού χαρακτήρα.

Γαλάτιστα πύργος

Χτισμένος σε ύψωμα που παλαιότερα περιβάλλονταν από πυκνά, ψηλά έλατα ο Πύργος της Γαλάτιστας χρονολογείται από την ενετική εποχή και είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το Αγιο Ορος. Το πιο πιθανό είναι πως χρησιμοποιούταν για τη φύλαξη του νερού της περιοχής μιας και ανακαλύφθηκαν δύο νερόμυλοι σε πολύ κοντινή απόσταση. Σύμφωνα με διάφορες εικασίες και μύθους για αρκετά χρόνια αποτέλεσε την οικία της βασίλισσας Γαλάτειας και του συζύγου της, η οποία έδωσε και το όνομά της στο χωριό.

Γαλάτιστα πύργος
Επιβλητικός, στενός, με εσοχές στα εξωτερικά τείχη του και μικρές κάθετες σχισμές για παράθυρα, ο Πύργος της Γαλάτιστας είναι προφανές ότι αποτελούσε ένα φρούριο – παρατηρητήριο που επικοινωνούσε με την πεδιάδα και τα χωριά της ενώ είναι πιθανή η χρήση του και ως φυλακή. Είναι φτιαγμένος από γερή πέτρα και πηλό (το λεγόμενο κουράνι ή κουρασάνι) για αυτό και έχει σκούρο καφέ χρώμα.

Είναι επισκέψιμος (καθημερινά και το Σαββατοκύριακο, 9:00 έως 15:30, εκτός Τρίτης που είναι κλειστά) και αποτελεί το μοναδικό αρχαιολογικό αξιοθέατο της περιοχής που είναι ανοιχτό στο κοινό. Δίπλα του βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και ένας ανακαινισμένος μύλος.

Μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε έπειτα από συνεννόηση, το Αρχοντικό του Λειβαδιώτη (αρχοντικό του 19ου αιώνα της Γαλάτιστας με κατώγι με κελάρια και αποστακτήριο), καθώς και το Εργαστήρι Μουσικών Οργάνων. Πολύ κοντά βρίσκεται επίσης και η Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας.

Επισκεφθείτε το Παραδοσιακό Κελάρι Ανθεμούς και γευτείτε ούζο και τσίπουρο

Παραδοσιακό Κελάρι Ανθεμούς Γαλάτιστα

Αν επισκεφθείτε τη Γαλάτιστα μη χάσετε την ευκαιρία να επισκεφθείτε το Παραδοσιακό Κελάρι. Η Αποσταγματοποιία – Ποτοποιία Ανθεμούς είναι μία οικογενειακή επιχείρηση που εδώ και 30 χρόνια ασχολείται επαγγελματικά με την αμπελουργία, το κρασί και την απόσταξη.

Διαβάστε επίσης  Μνημόσυνο για τον Βασίλη Καρρά στην Χαλκιδική

Εφαρμόζοντας την κληρονομιά της γνώσης και της εμπειρίας των μοναχών του Αγίου Ορους, οι άνθρωποί της συνεχίζουν με ευλάβεια να διατηρούν την παράδοση. Δικαίως θεωρούνται τέλειοι γνώστες της μυστικιστικής αυτής διαδικασίας καθώς παράγουν άριστα και ποιοτικά αποστάγματα, με ισορροπημένα γευστικά και αρωματικά χαρακτηριστικά.

Σ’ αυτόν τον γόνιμο και ευλογημένο τόπο, τα προϊόντα στο Παραδοσιακό Κελάρι, αποστάζονται σε μικρούς παραδοσιακούς Αμβυκες και παράγονται με μεράκι, αγάπη, φροντίδα και γνώση, που εγγυάται η δεύτερη γενιά με την εμπειρία που απέκτησε καθώς και με την ίδια αυθεντική συνταγή.

Παραδοσιακό Κελάρι Ανθεμούς Γαλάτιστα

Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε ούζο εξαιρετικής ποιότητας, αρωματισμένο με προσεκτική επιλογή χαλκιδικιώτικων αρωματικών φυτών καθώς και τσίπουρο, με ή χωρίς γλυκάνισο, αποκλειστικά διπλής απόσταξης, από χαλκιδικιώτικες πρώτες ύλες και αρωματικά επίσης φυτά. Το καλύτερο δώρο για εμάς και την παρέα μας.

Extra Info: Αποσταγματοποιία – Ποτοποιία Χαλκιά Μαγδαληνή,
Γαλάτιστα Χαλκιδικής, Τηλ.: 23710 31381 Φαξ: 23710 3138, email: [email protected], www.anthemous.gr, Facebook: Αποσταγματοποιια-Ποτοποιια Ανθεμούς

Μία στάση στον Γαβανά επιβάλλεται

Γαβανάς bakery Γαλάτιστα 41ο χλμ. Θεσ/νικης – Πολυγύρου

Υπάρχει περίπτωση να επισκεφθείτε τη Γαλάτιστα ή να περάσετε από την εθνική οδό Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου, έξω από το χωριό και να μη κάνετε τη στάση σας στον Γαβανά; Είτε για να πιείτε για τον καφέ σας, είτε για να φάτε το πρωινό σας, είτε να προμηθευτείτε είδη αρτοποιείου και φυσικά να πάρετε τα γλυκά σας.

Από το 1992, τα καταστήματα Γαβανάς πλάθουν τη δική τους ιστορία! Σήμερα είναι μία από τις μεγαλύτερες και πιο σύγχρονες εταιρείες στον κλάδο αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής στην Β. Ελλάδα. Με έδρα τη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής και με ένα επεκταμένο δίκτυο καταστημάτων εστίασης στη Χαλκιδική αλλά και στη Θεσσαλονίκη, συνοδεύουν καθημερινά τις εξαιρετικές τους δημιουργίες.

Με προσωπικό που ανέρχεται σήμερα στα 150 άτομα και ένα μεγάλο δίκτυο διανομής, στο χονδρεμπόριο εξυπηρετούν σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό, HO.RE.CA. σημεία, αλυσίδες σούπερ μάρκετ, delicatessen και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Γαβανάς bakery Γαλάτιστα 41ο χλμ. Θεσ/νικης – Πολυγύρου

Στον Γαβανά θα βρείτε φρέσκα και υψηλής ποιότητας υλικά και τοπικά προϊόντα της Χαλκιδικής, που χρησιμοποιούνται σε συνταγές που συνδυάζουν τις παραδοσιακές γεύσεις με τις σύγχρονες γαστρονομικές τάσεις για να ικανοποιήσουν κάθε ουρανίσκο.

Σταθεροί στην ποιότητα, συνεχίζουνε να γράφουνε την ιστορία τους με σεβασμό, συνέπεια και αξιοπιστία, ακολουθώντας πάντα τα υψηλότερα πρότυπα ποιότητας.

Extra Info: 41ο χλμ. Θεσ/νικης – Πολυγύρου, Γαλάτιστα, Τηλ.: 2371 031429, 2371 031900, gavanasbakery.gr, Facebook: Φίλιππος Γαβανάς Bakery, Instagram: gavanas_bakery

Απολαύστε το καφεδάκι σας στο Picollo Café

Picollo Cafe Γαλάτιστα

Οταν έρθει η ώρα να κάνετε τη στάση σας από την όμορφη βόλτα στη Γαλάτιστα και να απολαύσετε το καφεδάκι σας, σας προτείνουμε να περάσετε μία βόλτα από το Picollo Café.

Οι άνθρωποί του, φιλικοί και χαμογελαστοί, θα σας καλωσορίσουν στον όμορφο και μοντέρνο τους χώρο, και το σίγουρο είναι πως θα μείνετε ικανοποιημένοι από την εξυπηρέτηση και τη φιλοξενία τους.

Το Picollo είναι γνωστό για τον φρεσκοαλεσμένο ποιοτικό του καφέ, ενώ είναι και στέκι με ζωηρή νυχτερινή λειτουργία και all around μουσική, όπου μπορείτε να απολαύσετε την μπύρα, το ποτό ή το coctail σας.

Picollo Cafe Γαλάτιστα

Η λίστα με τα coctails του Piccolo είναι πλούσια και ανανεώνεται ανάλογα με την εποχή, είτε το θέλετε με αλκοόλ είτε virgin. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να κάνετε το Piccolo το στέκι σας στην ορεινή Χαλκιδική. Ανακαλύψτε τους δικούς σας.

Extra Info: Γαλάτιστα Χαλκιδικής, Τηλ.: 2371 110778, Facebook: CAFE PICCOLO, Instagram: piccolocafebar

Δύο λόγια για την ιστορία

Στην περιοχή εντοπίζονται και προϊστορικές εγκαταστάσεις. Κοντά στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, λέγεται ότι βρισκόταν η αρχαία πόλη Ανθεμούς, που υπήρξε πρωτεύουσα της ομώνυμης ιστορικής περιοχής.  Οι παλαιότερες αναφορές στο χωριό γίνονται στα τέλη του 9ου αιώνα, από έναν κώδικα της Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Oρους στις 14 Μαρτίου του 897.

Γαλάτιστα

To 1453 – 1821 μ.Χ. η Γαλάτιστα ανήκει στα λεγόμενα Μαδεμοχώρια (Μαντεμοχώρια) ή Χάσικα δηλαδή χωριά μεταλλείων (κυρίως ασήμι) που απολαμβάνουν προνόμια από την Πύλη. Στις αρχές του 1821, ο Ιγνάτιος – δεσπότης Γαλάτιστας κήρυξε την επανάσταση κατά των Τούρκων.

Γαλάτιστα

Οι επαναστάτες ακολούθησαν τον Καπετάν Χάψα. 28 Ιουνίου 1821 (μία άλλη εκδοχή αναφέρει την 14η Ιουνίου), το χωριό λεηλατήθηκε, καταστράφηκε και παραδόθηκε στις φλόγες από τους Τούρκους ως αντίποινα για την επανάσταση του Ανθεμούντα. Το 1903 – 1908 η Γαλάτιστα συμμετείχε ενεργά στο Μακεδονικό Αγώνα.

Γαλάτιστα

Στις 7 Οκτωβρίου του 1912, τα χωριά της Χαλκιδικής έδιωξαν τις τουρκικές φρουρές και κήρυξαν την ένωση με την Ελλάδα. Το 1928 το χωριό μετονομάστηκε σε «Ανθεμούς» και το 1936 πήρε οριστικά το όνομα «Γαλάτιστα».

Πεζοπορία στη Γαλάτιστα

Για τους λάτρεις της πεζοπορίας και της φύσης, εκτός από το να περπατήσετε στο χωριό, μπορείτε να κάνετε πεζοπορία μέχρι το ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία ή μια βόλτα με άλογο. Αλλη μία κοντινή διαδρομή, είναι η διαδρομή Γαλάτιστα – Θέση Πηγαδάκια.

Βρίσκεται στα βορειοανατολικά του οικισμού, είναι κοντινή και βατή και στο τέλος της, στην θέση Πηγαδάκια, θα συναντήσετε όμορφο ξέφωτο με πεζούλες και ξύλινο περίπτερο. Φυσικά, υπάρχουν και οι πιο μακρινές διαδρομές, το Μονοπάτι 04, διαδρομή Γαλάτιστα – Λιβάδι και Γαλάτιστα – Αγιος Πρόδρομος.

Μην χάσετε

Τα τοπικά παραδοσιακά έθιμα: το έθιμο του «Γάμου της Μανιώς» στις 7 Γενάρη και το έθιμο της «Καμήλας» στις 6 Γενάρη (Θεοφάνεια). Επίσης, ένα άλλο παραδοσιακό έθιμο, είναι το κουρμπάνι που γίνεται κάθε χρόνο στην εορτή του Αγίου Αγαπίου, στις 17 Αυγούστου.

Αλλες εκδηλώσεις γίνονται στην εορτή της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου, στην εορτή των Αγίων Αναργύρων στις 1η Ιουλίου και στην κινητή γιορτή του Αγίου Γεωργίου στις 23 Απριλίου. Επίσης, γνωστό είναι το ετήσιο Φεστιβάλ της Γαλάτιστας που διοργανώνει η Νεολαία Γαλάτιστας το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου.

Πηγή ιστορικών στοιχείων: polygyros.gr, galatista.gr