Πρόκειται για το κάστρο Ρεντίνας που «ένωνε» τη Θεσσαλονίκη με την Κωνσταντινούπολη. Ξεχώριζε για τη στρατηγική του θέση, την τεράστια ιστορική του σημασία καθώς και τη «μαγευτική» του τοποθεσία…
Το Βυζαντινό Κάστρο Ρεντίνας δεσπόζει στην κορυφή ενός φυσικού λόφου, στη δυτική είσοδο των κατάφυτων Στενών της Ρεντίνας ή Μακεδονικών Τεμπών, όπως διαφορετικά τα αποκαλούν.
Τα βουνά της μυγδονικής λεκάνης συγκλίνουν και δημιουργούν ένα στενό πέρασμα, μέσα από το οποίο κυλάει ανενόχλητος εδώ και εκατοντάδες χρόνια ο Ρήχιος ποταμός.
Απότομες και δυσκολοπροσπέλαστες, οι δύο πλευρές του λόφου, μαζί με τα τείχη του κάστρου δημιουργούν έναν οχυρωμένο οικισμό που έπαιζε στρατηγικό ρόλο στην περιοχή.
Η σημασία του βυζαντινού οικισμού ήταν καθοριστική καθώς από τα στενά του περνούσε ο πανάρχαιος δρόμος επικοινωνίας της Μακεδονίας με τη Θράκη.
Η φήμη του εκτοξεύθηκε κατά τη ρωμαϊκή εποχή, όταν πλέον ήταν γνωστός ως Εγνατία Οδός και συνεχίστηκε τόσο κατά τα βυζαντινά χρόνια, όσο και την εποχή της τουρκοκρατίας, μέχρι και σήμερα.
Ο οχυρωμένος βυζαντινός οικισμός εκμεταλλεύτηκε τη στρατηγική του θέση και τη δυνατότητα να ελέγχει την πορεία της Εγνατίας οδού μέσω της κοιλάδας του Ρήχιου ποταμού και συνεπώς την κίνηση εμπορευμάτων και στρατευμάτων μεταξύ Θεσσαλονίκης και Κωνσταντινούπολης.
Κάστρο Ρεντίνας: Τι πρέπει να γνωρίζετε
● Το κάστρο της Ρεντίνας είναι στην ουσία ένας οχυρωμένος οικισμός χριστιανικών χρόνων, όπου σώζονται τείχη, πύργοι, ναοί, δεξαμενές, σπίτια, εργαστήρια και τάφοι. Οι ανασκαφές που έχουν διενεργηθεί στον λόφο και την τριγύρω περιοχή έχουν φέρει στο φως ίχνη ανθρώπινης παρουσίας, ήδη από τη Νεολιθική Εποχή.
● Πριν από τον βυζαντινό οικισμό, υπήρχε φρούριο των Ρωμαϊκών χρόνων και στη συνέχεια το φρούριο Αρτεμίσιο του 6ου αιώνα. Από την υστεροβυζαντινή περίοδο αναφέρεται ως έδρα επισκοπικής Λητής και Ρεντίνης.
● Ο Βυζαντινός οικισμός γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση μετά τα μέσα του 10ου αιώνα, όταν μεταφέρθηκε στη Ρεντίνα η επισκοπική έδρα της Λητής και μετονομάστηκε σε Επισκοπή «Λητής και Ρεντίνης». Αυτή την εποχή ανεγέρθηκε η βασιλική στην ακρόπολη του οικισμού, πύργοι, κινστέρνες και βρέθηκαν πολλά νομίσματα.
● Η μεσοβυζαντινή βασιλική είναι η παλαιότερη εκκλησία του κάστρου. Στο κεντρικό κλίτος της υπάρχει κινστέρνα. Το τριμερές ιερό έχει τις τρεις κόγχες ημιεξαγωνικές. Η τοιχοποιία αποτελείται από λιθοδομή με ελάχιστους πλίνθους.
● Ο οικισμός βίωσε μία περίοδο ακμής στα χρόνια των Παλαιολόγων (14ος αιώνας), οπότε επισκευάστηκαν τα τείχη και χτίστηκε ο ναός σε σχήμα ελεύθερου σταυρού με περίτεχνα κεραμοπλαστικά κοσμήματα στο ανατολικό τμήμα του οικισμού. Στα ανατολικά απολήγει σε ημιεξαγωνική κόγχη. Στον ναό σώζονται ίχνη τοιχογραφιών, 13ου -14ου αιώνα. Εξω από τον ναό, στα Ν.Δ έχει ανασκαφεί νεκροταφείο παιδιών.
● Ο ιστορικός αυτός τόπος που κατοικήθηκε συνεχώς από τα αρχαιότατα χρόνια μέχρι τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας, πιθανότατα εγκαταλείφθηκε γιατί είχε υποβαθμιστεί πια η στρατηγική σημασία του και οι Τούρκοι επέλεξαν για τόπο εγκαταστάσεώς τους τη γειτονική Βόλβη (Μπεσίκι).
● Αυτό που έχει σημασία και επιβεβαιώθηκε και από τις ανασκαφές είναι η συνέχεια της παρουσίας του ελληνισμού στην ενδοχώρα της Μακεδονίας και μάλιστα σε ένα κρίσιμο σημείο, όπως είναι η οχυρή δίοδος των Στενών της Ρεντίνας.
● Σε ένα χαμηλό πλάτωμα απέναντι ακριβώς και ΝΔ του λόφου, απλώνονταν η ιστορική πόλη της Μυγδονίας Αρέθουσα, όπου φιλοξενήθηκε στα χρόνια του βασιλιά της Μακεδονίας Αρχέλαου ο μεγάλος ποιητής Ευριπίδης και όπου, κατά την παράδοση, κατασπαράχθηκε από τα κυνηγετικά σκυλιά του Αρχέλαου και ετάφη στο ίδιο μέρος.
●Οι ανασκαφές στον οχυρωμένο Βυζαντινό οικισμό της Μυγδονικής Ρεντίνας ξεκίνησαν το 1976 από το Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με την εποπτεία της Ενάτης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και με επιστημονική ευθύνη του καθηγητή Ν.Κ. Μουτσόπουλου και συνεχίζονται έως και σήμερα.
● Το Κάστρο της Ρεντίνας αν και βρίσκετε κοντά στην παλιά εθνική οδό Θεσσαλονίκης – Καβάλας δεν είναι εύκολα ορατό από το δρόμο.
● Ο χώρος έχει ανασκαφεί και αναστηλωθεί μερικώς, όπως και μερικώς είναι επισκέψιμος. Μπορείτε να ενημερωθείτε για το πότε μπορείτε να τον επισκεφθείτε στο 2310 801 428.
Πηγή στοιχείων: http://odysseus.culture.gr, https://www.kastra.eu, Wikipedia.org
