Πάνω στα ψηλά βουνά της Πίνδου, 12 χιλιόμετρα από το Μέτσοβο και 65 από τα Γιάννενα, θα ανακαλύψετε ένα μικρό πανέμορφο διαμαντάκι, τη Μηλιά ή Αμέρου, κατά την τοπική βλάχικη διάλεκτο.
Συγκαταλέγεται στα πιο ορεινά χωριά της Ηπείρου, βρίσκεται μία ανάσα από τον Εθνικό Δρυμό της Βάλια Κάλντα και θα σας «σκλαβώσει» με την ομορφιά, την αγνότητα, τη γαλήνη αλλά και τη φιλοξενία των λιγοστών της κατοίκων.
Πρόκειται για ένα χωριουδάκι, που δεν έχει αναπτυχθεί τουριστικά, όπως τα Ζαγοροχώρια, τα Τζουμέρκα και το Μέτσοβο, αυτό αποτελεί όμως και ένα μέρος της ξεχωριστής γοητείας του.
Η Μηλιά, η οποία έχει χαρακτηριστεί με Προεδρικό Διάταγμα παραδοσιακός οικισμός, ξεχωρίζει για τα παλιά πετρόκτιστα σπίτια της, με τον οντά, το σαράι και τον χωτζιαρέ καθώς και για τα γραφικά καλντερίμια της, τα οποία συνδέονται αρμονικά με το φυσικό περιβάλλον.
Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, – βρίσκεται ανάμεσα σε Ηπειρο, Δυτική Μακεδονία και Θεσσαλία- έχει σημαντικές επιρροές από την αρχιτεκτονική της Δυτικής Μακεδονίας.
Η περιοχή αποτελούσε μέρος της αρχαίας μακεδονικής Τυμφαίας, με αξιόλογη στρατηγική σημασία. Ηταν από τα πλέον σημαντικά και δύσβατα περάσματα, όπως αναφέρεται και απ’ τον Ρωμαίο ιστορικό Τίτο Λίβιο.
Ο σημερινός οικισμός της Μηλιάς, σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες και παραδόσεις που διασώζονται, κτίστηκε πριν τον 16ο αιώνα.
Τα αξιοθέατα στη Μηλιά και η βαλσαμωμένη αρκούδα
Εκτός από την τοποθεσία και την παραδοσιακή ομορφιά της, αυτό που θα σας μείνει σε μία απόδρασή σας στη Μηλιά Μετσόβου είναι σίγουρα η βαλσαμωμένη αρκούδα. Βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, πίσω από μία γυάλινη βιτρίνα και δεν αποκλείεται να μπερδέψει τον επισκέπτη.
Οταν όμως μάθετε την συγκινητική της ιστορία θα καταλάβετε… Πριν πολλά χρόνια και συγκεκριμένα το 1992 τη βρήκε τραυματισμένη ένας Μηλιώτης. Παρά τις προσπάθειες των κατοίκων να τη σώσουν δεν τα κατάφεραν. Μετά από συνεννόηση με ειδικούς, το άτυχο ζώο βαλσαμώθηκε και τοποθετήθηκε σε γυάλινη κατασκευή, προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της περιοχής.
Στο χωριό θα δείτε και μία νεροτριβή, όπου το καλοκαίρι κυρίως χρησιμοποιείται από τους κατοίκους του χωριού αλλά και των γύρω περιοχών για να πλένουν παραδοσιακά τα υφαντά από τον αργαλειό.
Στη Μηλιά ξεχωρίζουν και οι τρεις εκκλησίες, της Παναγιάς, του Αγίου Αθανασίου και του Αγίου Νικολάου. Ο Αγιος Νικόλαος είναι και ο πολιούχος του χωριού.
Αν βρεθείτε στο χωριό, ειδικά καλοκαίρι, επισκεφθείτε και το ρέμα Μπουλουβάρος. Βρίσκεται ελάχιστα χιλιόμετρα από τη Μηλιά, στο δρόμο προς την Κρανιά. Εδώ τα νερά, με το πέρασμα τους λάξευσαν τους συμπαγείς πυριγενείς βράχους και έτσι σχημάτισαν τον πανέμορφο καταρράκτη, ο οποίος τους καλοκαιρινούς μήνες αποτελεί και την… παραλία του χωριού. Με τη συμβολή της Περιφέρειας έγινε προσβάσιμος και το καλοκαίρι οι κάτοικοι πηγαίνουν για μπάνιο.
Οι τεχνίτες κάτοικοι και η παράδοση από γενιά σε γενιά
Πώς γίνεται σε ένα τόσο μικρό και ορεινό χωριό να μην υπάρχει ανεργία; Και όμως γίνεται καθώς οι κάτοικοι της Μηλιάς βιοπορίζονται βασιζόμενοι στην τέχνη της ξυλογλυπτικής, την οποία μεταδίδουν από γενιά σε γενιά.
Τεχνίτες από τα παιδικά τους χρόνια οι Μηλιώτες δίνουν μορφή στο ξύλο κατασκευάζοντας βαρέλια, οικιακά σκεύη, όπως πλάστες κουτάλες, θήκες για ψωμί, δοχεία για νερό και κρασί, κρεμάστρες, καθρέπτες και πολλά άλλα είδη, χρήσιμα για το σπίτι και τη διακόσμηση.
Κάθε οικογένεια στη Μηλιά έχει και ένα εργαστήριο επεξεργασίας ξύλου στο υπόγειο του σπιτιού της, ενώ το χωριό διαθέτει και δύο δασικούς συνεταιρισμούς.
Το Δασαρχείο, βάσει διαχειριστικής μελέτης, έχει παραχωρήσει στους συνεταιρισμούς, δάση οξιάς και μαύρης πεύκης, εκτάσεως 36.000 στρεμμάτων.
Την οξιά τη χρησιμοποιούν για τη λαϊκή τέχνη ενώ τη μαύρη πεύκη για τη δημιουργία κολόνων της ΔΕΗ και τις οικοδομές.
Αν επισκεφθείτε το χωριό μην απορήσετε λοιπόν από τις μεγάλες ποσότητες ξυλείας που θα δείτε σε κάθε γωνιά του, καθώς τα αφήνουν στο πρώτο στάδιο για να στεγνώσουν και στη συνέχεια προχωράνε στην επεξεργασία τους.
Τα παραδοσιακά πανηγύρια στη Μηλιά
Οπως προαναφέραμε πολιούχος της Μηλιάς, είναι ο Αγιος Νικόλαος. Την Πρωτοχρονιά αναβιώνει κάθε χρόνο το έθιμο της μεταμφίεσης και του καρναβαλιού. Οι κάτοικοι του χωριού μεταμφιέζονται, τριγυρίζοντας όλα τα κατοικημένα σπίτια.
Μεγάλο πανηγύρι όμως γίνεται τον Δεκαπενταύγουστο, για να τιμηθεί η Κοίμηση της Θεοτόκου, με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια. Το καλοκαίρι το χωριό πλημμυρίζει από κόσμο, κυρίως από κατοίκους της Μηλιάς που έχουν μεταναστεύσει στον Καναδά και επιστρέφουν στον τόπο τους για να απολαύσουν τις ομορφιές του τόπου τους.
Με πληροφορίες από vlaxoxoria.gr, epirustravel.gr
