Επιβλητικός και γοητευτικός, γεμάτος… ήθη, έθιμα και αμέτρητες ιστορίες, ο Σοχός, ξεπροβάλλει μέσα από ένα καταπράσινο τοπίο, στους πρόποδες του Ορους Βερτίσκου.
Χτισμένος αμφιθεατρικά σε ένα ύψωμα 675 μέτρων, ο Σοχός, είναι ένας τόπος ξεχωριστός, που έχει να προσφέρει στους επισκέπτες του, εκτός από τη ζεστή φιλοξενία των κατοίκων του και ποικιλία ανεκτίμητων εμπειριών.
Η όμορφη ορεινή κωμόπολη, βρίσκεται 52 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Θεσσαλονίκης, βόρεια της λίμνης Βόλβη, ανάμεσα στο Λαγκαδά και τη Νιγρίτα. Οπως μαρτυρούν και τα άφθονα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής, βρίσκεται σε θέση αρχαιότερης πόλης.
Το κεφαλοχώρι της επαρχίας Λαγκαδά, διακρίνεται για την πλούσια τοπική του παράδοση και τα πανάρχαια έθιμα, τα στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και το καταπράσινο φυσικό του περιβάλλον.
Οι Σοχινοί, άνθρωποι με πίστη και αγάπη για τον τόπο τους, τηρούν ευλαβικά τις παραδόσεις τους, που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά. Αυτό θα το αισθανθείτε αμέσως αν βρεθείτε στα πανηγύρια τους και στο μεγάλο καρναβάλι του Σοχού.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70 το χωριό διατηρούσε τον παραδοσιακό του χαρακτήρα με οικίες μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, λιθόστρωτους δρόμους και βρύσες σε κάθε γειτονιά. Ωστόσο, μετά το σεισμό του 1978, αυτή η ενδιαφέρουσα και γραφική φυσιογνωμία επηρεάστηκε σημαντικά, καθώς λίγες ήταν οι οικίες που δεν έπαθαν ζημιά.
Παρόλ’ αυτά, στο Σοχό θα βρείτε πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα για να δείτε, που θα μετατρέψουν την επιλογή σας σε μία αξέχαστη απόδραση.
Εκτός από τα σημαντικά αξιοθέατά του, όπως ο κεντρικός Ναός – κόσμημα του Αγίου Γεωργίου, τα μοναστήρια και τα ξωκλήσια, το Λαογραφικό Μουσείο, τα τοπικά του προϊόντα και το καλό φαγητό, μπορείτε να ζήσετε από κοντά την αναβίωση κορυφαίων εθίμων, όπως του παραδοσιακού καρναβαλιού των Κουδουνοφόρων (Μέριου), την περίοδο του Τριωδίου και του λαϊκού πανηγυριού των 12 Αποστόλων, το τριήμερο 28-29- 30 Ιουνίου.
Ο Σοχός αποτελεί επίσης ιδανικό προορισμό και για όσους αγαπούν τη φύση. Στο όρος Βερτίσκος κυριαρχούν τα δάση της δρυός ενώ χαρακτηριστικό φυτό είναι το πουρνάρι και οι τεράστιες καρυδιές και καστανιές. Η περιοχή ενδείκνυται για ξεχωριστές αποδράσεις στο δάσος, κάνοντας ποδήλατο, ιππασία και πεζοπορία.
Ο ιστορικός Αη Γιώργης του Σοχού
Πρώτος σταθμός κατά την επίσκεψή σας στο Σοχό, θα πρέπει να είναι ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου. Αλλωστε, θα τον ξεχωρίσετε από το εντυπωσιακό λευκό καμπαναριό του, που υψώνεται στο κέντρο του Σοχού. Πρόκειται για ένα εμβληματικό οικοδόμημα του β’ μισού του 18ου αιώνα, το οποίο ανήκει από το 1982 στην Εφορεία Αρχαιοτήτων καθώς έχει χαρακτηρισθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Χτίσθηκε τα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας, το 1770, από τον έμπορο Χατζηχαρίσκο και τη σύζυγό του Κασσάνδρα. Ο μέγας ευεργέτης του ήθελε με τη δημιουργία του, την περίοδο εκείνη, να τονώσει το φρόνημα των χριστιανών κατοίκων και να τονώσει την πίστη τους στην ορθοδοξία.
Χάρη σε αυτόν φυλάττονται μέχρι και σήμερα Λείψανα Αγίων, ενώ ως το 1930 υπήρχε και απότμημα Τιμίου Ξύλου.
Η εκκλησία είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, με προεξέχουσα ημικυκλική κόγχη του ιερού και στέγαση με τρίριχτη κεραμοσκεπή στέγη.
Οι εργασίες που έχουν γίνει έχουν αποκαλύψει σε μεγάλο βαθμό την αρχική εικόνα που είχε το εσωτερικό της Εκκλησίας και έτσι ο επισκέπτης μπορεί πλέον να θαυμάσει εντυπωσιακές εικόνες.
Αξιόλογο είναι το επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο του και ιερές εικόνες, αρκετές παλαιότερες από το χτίσμα, καθώς στο ίδιο σημείο προϋπήρχε ναός του Αγίου Χριστόφορου, γι’ αυτό και ο ναός είναι δισυπόστατος. Ετσι, τιμάται στις 23 Απριλίου και στη γιορτή επίσης του Αγίου Χριστοφόρου.
Το μοναδικό μνημείο, αποτελούσε και αποτελεί επίκεντρο της ζωής του τόπου καθώς κατάφερε για περισσότερο από 2,5 αιώνες, που λειτουργεί αδιαλείπτως, να κρατήσει τους ανθρώπους ενωμένους.
Στάση στο υπέροχο Λαογραφικό Μουσείο
Στο πρόγραμμά σας, συμπεριλάβετε και το Μουσείο του Σοχού, ώστε να γνωρίσετε καλύτερα την ιστορία του. Στεγάζεται, σε ένα αναπαλαιωμένο κτίσμα του 1890-1892 και είναι το μοναδικό που απέμεινε από το σεισμό του 1978 στο κέντρο της κωμόπολης.
Στο σπουδαίο μνημείο της ιστορικής παράδοσης του τόπου θα βρείτε «συγκεντρωμένα» τα δύο τοπικά έθιμα για τα οποία φημίζεται ο Σοχός. Πρόκειται για το καρναβάλι και το κισπέτ (πάλη με λάδι).
Φυσικά μπορείτε να δείτε και το Εργαστήριο των Παραδοσιακών Στολών, όπου ετοιμάζονται οι στολές των τραγόμορφων Κουδουνοφόρων. Θα σας εντυπωσιάσουν τα μαύρα δέρματα τράγων, η πλεχτή εσάρπα, το «καλπάκι» (προσωπίδα) και, φυσικά, τα πέντε κουδούνια, το «μπατάλι» και τα τέσσερα «κυπριά».
Θα δείτε καθώς επίσης εργαλεία και αντικείμενα των κατοίκων, που σώθηκαν την τελευταία στιγμή από την καταστροφή.
Το πανάρχαιο έθιμο των Κουδουνοφόρων
Ο Σοχός φημίζεται για το έθιμο των τραγόμορφων Κουδουνοφόρων (Μέριου) και το καρναβάλι του. Το δρώμενο, που παραμένει αναλλοίωτο στο πέρασμα των αιώνων χάρη στο μεράκι και την ψυχή των Σοχινών, είναι εγγεγραμμένο στο Εθνικό Ευρετήριο Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς από το 2019. Οι ρίζες του είναι βαθιές, καθώς είναι αρχέγονο κατάλοιπο από Διονυσιακές λατρείες και Βακχεία. Συνδέεται με την ευφορία της γης, και τελείται την περίοδο της Αποκριάς, με αποκορύφωμα το τριήμερο της Τυρινής και της Καθαρής Δευτέρας.
Αιώνες τώρα, εκείνη την περίοδο ηχεί ο διαπεραστικός ήχος των κουδουνιών τους, που ακούγεται απ’ άκρη σ’ άκρη στους πρόποδες του όρους Βερτίσκου, καθώς και ο βαρύς, επιβλητικός τους βηματισμός, που κάνουν τη γη να σείεται. Σίγουρα αυτό που θα σας τραβήξει την προσοχή, είναι οι περίτεχνες στολές που φορούν, όλες μαστορεμένες και φτιαγμένες με τέχνη και μεράκι.
Ειδικοί τεχνίτες δουλεύουν γι’ αυτές σχεδόν όλο το χρόνο. Τα μοναδικά κοστούμια με τις επιρροές από το παρελθόν και τις συνήθειες των προγόνων, φτιαγμένες από δέρματα ζώων, με πολύχρωμες κορδέλες, τσαρούχια και βέβαια τα κουδούνια, το σήμα κατατεθέν του καρναβαλιού με τον ήχο που ξεσηκώνει, είναι το καύχημα της περιοχής.
Το έθιμο του καρναβαλιού στο Σοχό, ξεκινά από το τριώδιο με αποκορύφωση την Κυριακή της Αποκριάς και την Καθαρά Δευτέρα. Ολοι οι χωριανοί βγαίνουν στους δρόμους, στα καφενεία και στην πλατεία του χωριού, όπου οι ζουρνάδες και τα νταούλια δεν σταματάνε λεπτό ενώ ο κόσμος χορεύει ασταμάτητα. Μην χάσετε την ευκαιρία να ζήσετε τη μοναδική αυτή εμπειρία.
Το ξωκλήσι των 12 Αποστόλων και το φημισμένο έθιμο της πάλης
Γι’ ακόμη ένα έθιμο που είναι γνωστός ο Σοχός και η φήμη του έχει ξεπεράσει ακόμη και τα σύνορα της Ελλάδας, είναι η παραδοσιακή πάλη, που γίνεται στο τριήμερο πανηγύρι των 12 Αποστόλων.
Στην ανατολική πλευρά του χωριού, σε μία μαγευτική τοποθεσία, που ονομάζεται Μαράσι, γεμάτη από πλατάνια και καστανιές, βρίσκεται το ξωκλήσι των 12 Αποστόλων. Το αγιογράφησε ο λαϊκός ζωγράφος του Σοχού, Απόστολος Βαρελάς, στα μέσα του περασμένου αιώνα.
Με βάση τις παραδόσεις που κυκλοφορούν, από το σημείο εκείνο, όπου διέρχεται ένα πέτρινος δρόμος, ο οποίος φτάνει στη Νιγρίτα, πέρασε ο Απόστολος Παύλος ή συνοδοί Απόστολοι, και δίδαξαν το λόγο του Χριστού.
Στα τέλη Ιουνίου, 28, 29 και 30 γίνεται τριήμερος πανηγυρικός εορτασμός με την παρουσία του Μητροπολίτη. Στο πανηγύρι αυτό διοργανώνονται και αθλητικοί αγώνες, στο στάδιο που είναι κάτω από το ξωκλήσι ενώ δεκάδες πλανόδιοι μικροπωλητές στήνουν τους πάγκους.
Αποκορύφωμα αποτελεί το αγώνισμα της πάλης, που διεξάγεται υπό τους αδιάκοπους ήχους νταουλιών και ζουρνάδων. Στους αγώνες συμμετέχουν αθλητές – παλαιστές από αθλητικά σωματεία πάλης της Ελλάδας και των Βαλκανικών Χωρών.
Η πάλη γίνεται πάνω στο έδαφος και είναι ελευθέρας τεχνικής. Οι αθλητές – παλαιστές για να πάρουν μέρος στους αγώνες πάλης, απαραίτητα πρέπει να φορούν το παραδοσιακό «κισπέτι» και να έχουν το πάνω μέρος του σώματος τους γυμνό. Πριν από την έναρξη του αγώνα αλείφουν το σώμα τους με λάδι, για να γλιστράει στη διάρκεια του αγώνα.
Στους νικητές προσφέρονται ζώα ή χρηματικά έπαθλα από δωρεές κτηνοτρόφων και χορηγών της περιοχής.
Για καλό φαγητό με εκλεκτά κρέατα και ντόπιες γεύσεις προτείνουμε το «Αρχοντικό»
Δεν μπορείτε να πάτε στο Σοχό και να μη δοκιμάσετε τοπικές γεύσεις και καλό φαγητό. Αλλωστε η όμορφη κωμόπολη φημίζεται γι’ αυτό. Για ένα αυθεντικό γαστρονομικό ταξίδι, με ντόπιες σπεσιαλιτέ και εκλεκτά κρεατικά που θα απογειώσουν τον ουρανίσκο σας, προτείνουμε το «Αρχοντικό». Η παραδοσιακή ταβέρνα, έχει στο ενεργητικό της διακρίσεις που αφορούν την ποιότητα των υπηρεσιών και του φαγητού που προσφέρει.
Θα την ανακαλύψετε στο κέντρο του Σοχού, στο χώρο του παλιού κινηματογράφου και όπως μαρτυράει και το όνομά της ξεχωρίζει για την αισθητική του χώρου της και το ζεστό περιβάλλον της. Η μεγάλη καλόγουστη σάλα και η ξεχωριστή διακόσμηση με τα έντονα παραδοσιακά στοιχεία, θα σας κάνουν να αισθανθείτε αμέσως άνετα και να αφεθείτε στην υπέροχη φιλοξενία και την εξυπηρέτηση των ανθρώπων της.
Στο «Αρχοντικό» θα γευτείτε παραδοσιακές συνταγές φτιαγμένες αποκλειστικά με εκλεκτά τοπικά προϊόντα, καλό κρασί για όλα τα γούστα αλλά και σύγχρονες γευστικές προτάσεις.
Προτείνουμε να δοκιμάσετε το περιβόητο μοσχαρίσιο Ribs με σάλτσα Jack Daniels sauce, αργοψημένο χοιρινό με καραμελωμένα κρεμμύδια και κεφαλοτύρι Σοχού, πορκέτα στη σούβλα γεμιστή με φέτα Σοχού, πιπεριές και μανιτάρια σιτάκε και μανιτάρια πανέ με σάλτσα φέτας Σοχού.
Extra Info: Εθνικής Αντιστάσεως, Σοχός, Τηλ.: 23950 23 063, Facebook: Αρχοντικό- Σοχός Θεσσαλονίκης
Ντόπιο κρέας από το Κρεοπωλείο Φάρμα Κατσούφη
Μη φύγετε από το Σοχό, αν δεν περάσετε μία βόλτα και από το Κρεοπωλείο «Φάρμα Κατσούφη» για να προμηθευτείτε εκλεκτά ντόπια κρέατα Σοχού. Ο Αγγελος Κατσούφης, με πάθος για το αγνό κρέας, φέρνει στο πιάτο μας ελληνικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, τα περισσότερα εκ των οποίων προέρχονται από τη Φάρμα του.
Στο κρεοπωλείο θα βρείτε εξαιρετικό μοσχαράκι δικής του παραγωγής, γευστικά χοιρινά, κοτόπουλα αλλά και τα διάσημα λουκάνικα και σουτζουκάκια καθώς και μοσχάρι ξηρής ωρίμανσης (dry aged), διαδικασία που προσδίδει στο κρέας βαθύτερη γεύση.
Το Κρεοπωλείο «Φάρμα Κατσούφη» επιδιώκει πάντα τη διασφάλιση της ποιότητας σε κάθε στάδιο της παραγωγής με απόλυτο σεβασμό στα ζώα, στη φύση και στον πελάτη.
Οποιαδήποτε εποχή και αν επισκεφθείτε την περιοχή, καθημερινά θα βρείτε στο κρεοπωλείο κατσίκια και αρνιά από παραγωγούς του Σοχού!
Extra Info: Σοχός, Τηλ. : Τ: 23950 22 555, Instagram: farma_katsoufi
Τι άλλο μπορείτε να δείτε
▸Tην Ιερά Μονή Παναγίας Θεοσκεπάστου, που είναι μετόχι της Ιεράς Μονής Δοχειαρίου Αγίου Ορους. Χτίσθηκε το 1993, σε αγιορείτικο μοναστηριακό ρυθμό, σε ένα κατάφυτο περιβάλλον, στην πλαγιά του Βερτίσκου. Πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου. Τότε εξέρχεται από το Αγιο Ορος η Θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας της Γοργοϋπηκόου, η οποία φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους και επισκέπτεται τον Σοχό.
▸ Την Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Κτίσθηκε το 1990 σε Βυζαντινό Ρυθμό και πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου.
▸ Τα παρεκκλήσια του Αγίου Χριστοφόρου και του Προφήτη Ηλία, που βρίσκονται στις κορυφές του βουνού και προσφέρουν υπέροχη θέα.
▸ Τη δασική τοποθεσία «Γκουλιά Μαράκα» με το τοξωτό γεφύρι και την τοποθεσία «Ράκοβο» με το θέατρο «Γιαννης Γλαβίνας» και το γήπεδο ποδοσφαίρου στην καρδιά του βουνού.
▸ Τα περιπατητικά μονοπάτια μέσα στο βουνό.
▸ Δοκιμάστε τα υψηλής ποιότητας τοπικά προϊόντα, όπως κατσικίσια και πρόβεια τυριά, κασέρια, κρέατα, μέλι, καρύδια και κάστανα, τσίπουρο από ντόπιες ποικιλίες σταφυλιών και πολλά άλλα.
Ενα ταξίδι στο χρόνο
• Από τους αρχαιοτάτους χρόνους ο Σοχός ανήκε σε μια από τις δεκαοκτώ επαρχίες του Μακεδονικού βασιλείου, την επαρχία Βισαλτίας. Τρεις στιγμές στο χρόνο χαρακτηρίζουν την ιστορία του Σοχού, το 169 π.Χ. που καταλαμβάνεται από τους Ρωμαίους, το 1430 μ.Χ. που καταλαμβάνεται από τους Τούρκους και η 27/10/1912 που απελευθερώνεται από τον ελληνικό στρατό.
• Στοιχεία που καθορίζουν την εξέλιξη του Σοχού από τους αρχαίους χρόνους μπορούν να θεωρηθούν τα αρχαία ευρήματα που βρέθηκαν στους γύρω λόφους και χρονολογούνται από το 2ο και 1ο π.Χ. αιώνα και το έτος 800 π.Χ., χρονιά ίδρυσης του κράτους των Μακεδόνων.
• Στα νεότερα χρόνια, από το 13ο αιώνα υπάρχουν αναφορές για το χωριό Σοχός σε έγγραφα του Αγίου Ορους και πλήθος στοιχείων από το 1600 και μετά.
• Το όνομα του Σοχού αποδίδεται σε διάφορες εκδοχές. Μια από αυτές, ίσως η πιο επικρατέστερη, δέχεται ότι η λέξη Σοχός προήλθε από την συγχώνευση της λέξης Οσσας (αρχαίας πόλης της επαρχίας Βισαλτίας του Μακεδονικού κράτους) και άλλου αρχαίου οικισμού με το όνομα Χους, σήμερα Χούμα, τοποθεσίας ευρισκόμενης στα ανατολικά του Σοχού.
• Από το έτους 1383, η περιοχή του Σοχού καταλαμβάνεται από τους Οθωμανούς και προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα. Υπαγόταν στο Δήμο Μπογδάν του Σατζακίου Θεσσαλονίκης και σε έγγραφο του 1696 φέρεται να φορολογείται κάθε χρόνο με 807 γρόσια. Από επιστολή της 4ης Ιούλη 1896 πληροφορούμαστε ότι ο Σοχός αποτελείται από περίπου 700 σπίτια από τα οποία 500 είναι ελληνικά και τα υπόλοιπα τούρκικα.
• Σήμερα, οι κάτοικοι, γηγενείς και πρόσφυγες από τη Μ. Ασία ασχολούνται με την καπνοκαλλιέργεια, τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Ο πληθυσμός του, σύμφωνα με την απογραφή του 2021, είναι 1979 κάτοικοι.
Extra Info
Ο Σοχός απέχει από τη Θεσσαλονίκη 52 χιλιόμετρα. Αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Λαγκαδά (από το 2010).
Πηγή ιστορικών στοιχείων: sohosfm.gr, academia.edu.
