Με αφορμή την επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσα, πριν κάποιες ημέρες στην βουλή και η οποία συζητήθηκε στις 21/9 με θέμα την περιβαλλοντική ρύπανση στην περιφερειακή τάφρο και τον ποταμό Πέλεκα στην Κατερίνη, θέλω να αναφερθώ ιδιαίτερα στη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος και στη δυνατότητα που έχουμε, αν συνεργασθούμε και ενεργήσουμε αρμονικά και συνολικά πολίτες και πολιτεία, να αντιμετωπίσουμε τα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Για να καταλάβουν οι αναγνώστες το μέγεθος και την έκταση του προβλήματος που τέθηκε με την επίκαιρη ερώτηση, η προκαλούμενη από τη ρύπανση δυσοσμία ήταν τόσο έντονη, ώστε κάτοικοι και καταστηματάρχες που ζουν κι επιχειρούν σε γειτονικές της περιφερειακής τάφρου και του ποταμού Πέλεκα περιοχές, έκλειναν πόρτες και παράθυρα, προκειμένου να μπορέσουν έστω και να αναπνεύσουν. Όπως γίνεται κατανοητό, αυτά τα φαινόμενα εκτός του ότι αποτελούν υγειονομικές βόμβες για τους περίοικους και για το περιβάλλον, για μια αγροτοτουριστική περιοχή σαν την Πιερία, είναι πολλαπλώς καταστροφικά.
Οι κάτοικοι κι επιχειρηματίες στην προκειμένη περίσταση εξαναγκάστηκαν λόγω της έντασης κι έκτασης του προβλήματος να συγκροτήσουν επιτροπή (ονόματι «I can’t breathe»), να συντάξουν ένα κείμενο διαμαρτυρίας προς όλες τις αρμόδιες τοπικές αρχές και να συγκεντρώσουν μέχρις στιγμής περίπου 1500 υπογραφές.
Στη συγκεκριμένη πρωτοβουλία αξίζει ένα τεράστιο «μπράβο». Διότι είπαν ένα «φτάνει πια» στην ασυδοσία κάποιων συγκεκριμένων κι ευτυχώς ολιγάριθμων επιχειρηματιών, που ασύστολα κι ασυνείδητα ρυπαίνουν και μολύνουν το περιβάλλον υποβαθμίζοντας τις ζωές όλων μας και λειτουργώντας αθέμιτα κι ενάντια σε άλλες επιχειρήσεις. «Φτάνει πια» και στην αδιαφορία ή την προσπάθεια κάλυψης του προβλήματος από κάποιες τοπικές αρχές.
Η ρύπανση όμως και μόλυνση του περιβάλλοντος δεν είναι θέμα μόνο της Πιερίας. Είναι πανελλαδικό, πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο φαινόμενο. Και δεν ευθύνονται μόνο κάποιες επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν σωστά τις βιολογικές τους μονάδες, ρίχνουν κάθε λογής απόβλητα φυτικά, ζωικά κλπ σε ρέματα και ποτάμια, τα οποία τελικά καταλήγουν στη θάλασσα.
Αφορά στην εκπαίδευση, στην αγωγή και ευαισθητοποίηση ολοκλήρου του πληθυσμού για τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Αφορά τον κάθε ένα από εμάς. Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους μας ότι περιβάλλον και φύση είναι αλληλένδετες έννοιες, είναι ο κόσμος μέσα στον οποίο συνυπάρχουμε και αφορά τη ζωή μας. Αφορά το μέλλον αυτού του πλανήτη.
Αρκεί να εννοήσουμε ότι είμαστε μέρος μόνο, σημαντικό, αλλά μέρος του πλανητικού οικο-λογικού συστήματος. Κι ότι ως σημαντικό και Λόγο έχον μέρος, οφείλουμε να προστατεύουμε αενάως το Όλον, το Περιβάλλον, το Οικοσύστημα, τη Βιόσφαιρα, το πραγματικό και καθολικό μας σπίτι.
Όσον αφορά τα Ελληνικά δεδομένα πρέπει να κατανοήσουμε ότι γενιές ολόκληρες μεγάλωσαν με τη νοοτροπία «φάε, πιες, κατανάλωσε, χωρίς να σε νοιάζει η αυλή και η κατσίκα το γείτονα». Με βάση αυτή τη «λογική» αφήνουμε τα σκουπίδια στο δρόμο μέρες ολόκληρες μέχρι να περάσει το απορριμματοφόρο του δήμου.. αρκεί που δεν τα έχουμε μέσα στο σπίτι μας. Μπορούμε επίσης να ραντίζουμε με διάφορα χημικά φάρμακα τις καλλιέργειές μας ακατάλληλες ώρες και μέρες… αρκεί που η σοδειά προστατεύεται κι ας εξολοθρεύονται οι μέλισσες, οι οποίες είναι τόσο χρήσιμες για την επικονίαση, για την ανθοφορία και γενικότερα για την ισορροπία του οικοσυστήματος, η οποία αφορά εν τέλει τη ζωή και την ύπαρξη όλων μας.
Για να μην αναφερθώ στο απλοϊκό αλλά χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι αρκετές φορές έχουμε γίνει αυτόπτες μάρτυρες ασυνείδητων οδηγών που ανοίγουν το παράθυρο του αυτοκινήτου και πετούν το αναμμένο τους τσιγάρο έξω ή ολόκληρο τασάκι με αποτσίγαρα στη μέση της λεωφόρου ή στο παρακείμενο χωράφι… Και πλείστα άλλα παραδείγματα.
Στον πυρήνα όλων αυτών των κινήσεων εδράζεται η (παρα)λογική που «αποκτήσαμε» ως πολίτες: «Δε με νοιάζει να ψοφήσει η κατσίκα. Αρκεί να είναι του γείτονα». Με αυτή τη νοοτροπία όμως, δεν πάμε πουθενά. Ή για την ακρίβεια, πάμε στην αυτοκαταστροφή.
Απαιτείται λοιπόν άμεσα αλλαγή στάσης και νοοτροπίας από όλους μας, χρειάζεται ως λαός συνολικά να κατακτήσουμε ολιστική οικο-λογική συνείδηση. Όσο και αν φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να καταρρίψουμε τον κοντόφθαλμο κι εγωιστικό ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό μας, κοσμοαντίληψη που μας έχει καλλιεργηθεί και μεταλαμπαδευθεί εδώ κι αιώνες, άλλο τόσο είναι εύκολο να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεπτόμαστε και ενεργούμε. Το οφείλουμε εξάλλου στα παιδιά μας, στα παιδιά των παιδιών μας, στις επόμενες γενιές.
Σε αυτό μπορούν να συμβάλουν δύο παράγοντες – εργαλεία :
Αφενός η συστηματική και καθολική και με όλα τα μέσα και τρόπους ενημέρωση των πολιτών για τα ζητήματα αυτά, και αφετέρου η αγωγή κι εκπαίδευση των νέων από τις πρώιμες κιόλας παιδικές ηλικίες, από γονείς, παιδαγωγούς, εκπαιδευτικούς και λοιπούς σχετιζόμενους φορείς.
Ακούω με μεγάλη προσοχή το αντεπιχείρημα σε όσα προανέφερα, ιδίως από την πλευρά κάποιων επιχειρηματιών ότι «η προστασία του περιβάλλοντος είναι κοστοβόρα». Ιδίως όταν «γειώνεται» στο μικροεπίπεδο του οικονομικού περιβάλλοντος μιας μικρομεσαίας επιχείρησης. Και ιδίως επειδή έχουν μεσολαβήσει οκτώ μνημονιακά χρόνια με συνεχιζόμενη λιτότητα και ύφεση, συν την ύφεση που προστέθηκε πρόσφατα λόγω του γενικευμένου lockdown την άνοιξη και των περιοριστικών μέτρων που επιβάλλονται και τώρα προκειμένου να περιοριστεί η εξάπλωση της covid 19.
Δε βρίσκω καταλληλότερο τρόπο να αντιμετωπιστεί η δυσκολία του οικονομικού κόστους της προστασίας του περιβάλλοντος -ιδίως σε επίπεδο μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας- παρά με τη χορήγηση κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων από το Κράτος και προς τις επιχειρήσεις.
Κατά καιρούς βέβαια έχουν υπάρξει και εξακολουθούν να υπάρχουν διάφορα ΕΣΠΑ σε αυτή την κατεύθυνση, θα πρέπει όμως να συνεξετάσουμε τον παράγοντα του ύψους των διατιθέμενων κονδυλίων και κατά συνέπεια να δούμε τον αριθμό των επιχειρήσεων, το είδος των επενδύσεων και τα κριτήρια ένταξης σε αυτά τα προγράμματα.
Είναι αρκετά αυτά τα χρηματοδοτικά μέσα;
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει συντελεστεί σχετικώς πρόσφατα η αρχή ενός ποιοτικού άλματος για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την επέκταση κατά συνέπεια της προστασίας του περιβάλλοντος. Η «Συμφωνία των Παρισίων», καθώς και η πρόσφατη «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» με την πλειάδα νομοθετικών ρυθμίσεων που την ακολουθούν και τη δέσμευση για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 κι ενδιάμεσο σταθμό το 2030, είναι βήματα προς την αναγκαία κι αναπόφευκτη κατεύθυνση για την ανάσχεση της πορείας προς την μη αναστρέψιμη κλιματική κρίση. Όσον αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης και Σταθερότητας της ΕΕ που αναμένεται να ενισχύσει και τη χώρα μας, και συγκεκριμένα οι τρεις βασικοί πυλώνες του συνοδού προγράμματος «Next Generation EU», διατρέχονται από πολιτικές και προγράμματα χρηματοδοτήσεων που έχουν στρατηγική κατεύθυνση την πράσινη ανάπτυξη. Δικαιούμαστε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι θα είναι σχεδόν αδύνατον να χρηματοδοτηθούν επιχειρήσεις και συστάδες επιχειρήσεων χωρίς θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Το θέμα είναι, αυτή η περιβαλλοντική κατεύθυνση να αποτυπωθεί και στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ώστε να χρηματοδοτηθούν μέσω συγκεκριμένων κριτηρίων μικρομεσαίες επιχειρήσεις για φιλοπεριβαλλοντικές επενδύσεις.
Η προστασία του περιβάλλοντος είναι στο χέρι όλων μας.
