του Γιώργου Ροδάκογλου
Η πρωτοφανής εγκατάλειψη αρχαιολογικών χώρων στην Πέλλα αγγίζει τα όρια εθνικής πρόκλησης. Στη είσοδο του χωριού Νέα Πέλλα και στο δρόμο από Θεσσαλονίκη προς Γιαννιτσά, μέσα σε αρχαιολογικό χώρο, υπάρχει ένα ρωμαϊκό μνημείο του 1ου π. Χ. αιώνα.
Η σπουδαιότητα όμως και η μοναδικότητα του «τσαλακώνεται» από τους αδιάφορους έως ανεπαρκείς χειρισμούς. Όποιος επισκεφθεί την περιοχή διαπιστώνει μια πλήρη εγκατάλειψη με ορατό τον κίνδυνο μεγάλης πυρκαγιάς. Τα χόρτα διαμορφώνουν σκηνικό ζούγκλας καθώς ξεπερνούν τα δυο μέτρα. Η δε πρόσβαση στο μνημείο είναι αδύνατη ενώ οι πευκοβελόνες έχουν σχηματίσει ένα τάπητα πάχους, σε ορισμένα σημεία, έως δέκα εκατοστών.
Οι καταστροφές στην περίφραξη και στις εισόδους είναι πρωτοφανείς και γενικότερα τα τελευταία χρόνια επικρατεί μια άθλια κατάσταση. Παρ ταύτα όσοι θέλουν να δουν το μνημείο φτάνουν στο χώρο παρά τις αντίξοες συνθήκες. Δεν είναι μόνο η δυσφήμηση της Πέλλας, όπως υποστηρίζουν οι κάτοικοι, αλλά και το ενδεχόμενο πυρκαγιάς το οποίο πρέπει να προνοηθεί άμεσα, γιατί στην συγκεκριμένη περίπτωση θα απειληθεί ένα ολόκληρο χωριό. Επιπροσθέτως σε μικρή απόσταση βρίσκονται δυο πρατήρια υγρών καυσίμων και αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα τι μπορεί να συμβεί.
Ο δεύτερος έντονος προβληματισμός των κατοίκων της περιοχής αφορά στην πιθανή κλοπή πολιτιστικών θησαυρών από τον αρχαιολογικό χώρο όπου βρίσκεται μια τρίκλιτη βασιλική εκκλησία. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψη μας, διαπιστώσαμε ότι η είσοδος είναι παραβιασμένη, τα λουκέτα ανοιχτά και ο χώρος αφύλακτος σε επίδοξους αρχαιοκάπηλους.
Οι περίοικοι επισημαίνουν πως αυτό το φαινόμενο παρατηρείται εδώ και δυο χρόνια ενώ το ερώτημα αν έχει αφαιρεθεί έως τώρα κάτι, δεν μπορεί να απαντηθεί παρά μόνο από την Εφορία Αρχαιοτήτων Πέλλας και αφού γίνει αυτοψία στο χώρο, καταμέτρηση και αντιπαραβολή με τον πίνακα ανασκαφικών ευρημάτων.
Την ευθύνη φέρει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας της οποίας προΐσταται η Μπετίνα Τσιγαρίδα. Ωστόσο έως τώρα προς την κατεύθυνση επίλυσης του προβλήματος φαίνεται πως δεν έγινε καμία επισήμανση και δεν προέκυψε ουδεμία συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου Πέλλας, δασαρχείου ή της Αντιπεριφέρειας Πέλλας, αλλά ούτε και της Πολιτικής Προστασίας της Π.Κ.Μ. ώστε να αντιμετωπισθεί μια επικίνδυνη και άθλια κατάσταση. Αυτό όμως που προκαλεί εντύπωση είναι ότι ο αρχαιολογικός χώρος είναι δίπλα σε κεντρικό εθνικό δρόμο και σε δημόσια θέα και κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν είδε ή ότι δεν ξέρει.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, λύσεις μπορούν να δοθούν άμεσα ακόμη και αν υποθέσουμε ότι η Αρχαιολογική Υπηρεσία δεν έχει την οικονομική δυνατότητα, κάτι που θεωρείται απίθανο για αυτές τις περιπτώσεις. Εθελοντές μπορούν να καθαρίσουν το χώρο αρκεί να τους δοθεί άδεια. Επιπλέον οι νέοι συμβασιούχοι που ενίσχυσαν τον τομέα καθαριότητας του Δήμου και προσελήφθησαν από τον δήμαρχο Πέλλας Γρηγόρης Στάμκο μπορούν να εργασθούν στο χώρο έως ότου αποκατασταθεί πλήρως το πρόβλημα.
Μια άλλη λύση μπορεί να δοθεί από τον αντιπεριφερειάρχη Δάνη Τζαμτζή με την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης με το Υπουργείο Πολιτισμού και την ΕΑΠ. Το κόστος της σύμβασης αυτής θα είναι ελάχιστο μπροστά στα 180.000 ευρώ που έδωσε η Αντιπεριφέρεια Πέλλας στη διοργάνωση πανηγυριών για το 2022.
Προς αυτήν την κατεύθυνση έθεσαν προτεραιότητα και κινήθηκαν το 2022 για να αναδείξουν αρχαιολογικούς χώρους των περιοχών τους, η Αντιπεριφέρεια Ημαθίας με ειδική σύμβαση που υπέγραψε με το Υπουργείο Πολιτισμού για την χρηματοδότηση εργασιών και την ανάδειξη του χώρου της Μίεζας ύψους 50.000 ευρώ, όπως το ίδιο έκανε και ο αντιπεριφερειάρχης Χαλκιδικής Γιάννης Γιώργος με τη σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας – Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, για την υλοποίηση του έργου “Ανάδειξη αρχαιολογικού χώρου στα Στάγειρα Χαλκιδικής». Προϋπολογισμού 100.000 ευρώ.
Ένας άλλο τρόπος για να λυθεί το όλο ζήτημα αφορά στην παρέμβαση της Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας η οποία μπορεί να κρίνει την επικινδυνότητα της κατάστασης και να ζητήσει την άμεση παρέμβαση στο χώρο.
Πάντως σε κάθε περίπτωση είναι τραγικό οι φορείς της Πέλλας να παραμένουν απλοί θεατές. Η Ζερί κριτικός κινηματογράφου, ο Τομ αρχαιολόγος και η ‘Ενυ κοινωνιολόγος και αρθρογράφος επιστημονικών περιοδικών από την Ολλανδία, επισκέφτηκαν πρόσφατα την περιοχή και έζησαν μια πρωτοφανή εμπειρία μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Νέας Πέλλας. Την άποψη τους θα δημοσιεύσουν σε περιοδικό της χώρας τους.
Σε συνομιλία με κατοίκους της περιοχής έκαναν λόγο για έλλειψη σοβαρότητας και ενδιαφέροντος των τοπικών αρχών για όλες τις αρχαιολογικές δομές ενώ σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες η υπόθεση μετά την πρώτη δημοσίευση του Τhes.gr, έφτασε στην εισαγγελία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Πέλλα: “Survivor” με Ολλανδούς τουρίστες στα λουτρά του Μεγάλου Αλέξανδρου (ΦΩΤΟ)
