Το Αρκτιο ή Κολλιτσίδα συγκαταλέγεται στα 10 ισχυρότερα βότανα στον κόσμο.
Η κολλιτσίδα γνωστή και ως αrctium lappa, Burdock root, αrctium minus, άρκτιο, λάππα, πλατανομαντηλίδα, αρκουδοβότανο, εκτός από μακρά ιστορία έχει και τη φήμη ενός από τα θρεπτικότερα και ισχυρότερα τονωτικά βότανα του ήπατος -μαζί με το γαϊδουράγκαθο – το οποίο βοηθά στην αποτοξίνωση και στον καθαρισμό του αίματος.
Η κολλιτσίδα είναι κοινή ονομασία του φυτού «άρκτιον η λάππα» ή «λάππα η κοινή», που φυτρώνει στην Ελλάδα σε καλλιεργημένους και χέρσους αγρούς, σε φράχτες, δρόμους κλπ. Είναι πολύκλαδο φυτό, που φτάνει σε ύψος 1,50 μ. Έχει φύλλα λογχοειδή και άνθη πολύ μικρά και κοκκινωπά, που σχηματίζουν σφαιρικά κεφάλια.
Η βοτανική του ονομασία Arctium Lappa προέρχεται από την ελληνική λέξη άρκτος που σημαίνει αρκούδα. Το διεθνές όνομά του Burdock προέρχεται από τη γαλλική λέξη bourre που σημαίνει μαλλιαρός και την παλαιοαγγλική λέξη dock που αναφέρεται στα μεγάλα φύλλα του φυτού. Τα κοτσάνια, πριν ανοίξει το λουλούδι και αφαιρούμενα από τη φλούδα, σχηματίζουν ένα νόστιμο λαχανικό, παρόμοιο στη γεύση με τα σπαράγγια όταν βράζονται, και γίνονται μια ωραία σαλάτα, όταν τρώγονται ωμά με ξύδι.
Τα συστατικά που περιέχει η κολλιτσίδα και τι δείχνουν οι μελέτες
Είναι ένα από τα ισχυρότερα διουρητικά και εφιδρωτικά βότανα το οποίο βοηθά στην αποβολή των άχρηστων συσσωρευμένων υλικών του οργανισμού. Είναι το βότανο που αυξάνει την έκκριση χολής ώστε να αφομοιωθούν καλύτερα τα λιπαρά τρόφιμα.
Τα συστατικά της κολλιτσίδας είναι κυρίως υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, πτητικά έλαια, φυτικές στερόλες, τανίνες και λιπαρά έλαια. Οι ερευνητές δεν είναι βέβαιοι για το ποια από όλα τα δραστικά συστατικά στη ρίζα της κολλιτσίδας είναι υπεύθυνα για τις θεραπευτικές ιδιότητές της αλλά έχει διαπιστωθεί ότι έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, αντιβακτηριδιακές, αντιιικές, διουρητικές, εφιδρωτικές, αποτοξινωτικές, αντιδιαβητικές, αντισηπτικές και αντιβιοτικές ιδιότητες. Τονώνει τις λειτουργίες της χοληδόχου κύστης, του ήπατος , του θυρεοειδούς και του φλοιού των επινεφριδίων ενισχύοντας την πέψη και το μεταβολισμό των λιπών και των πρωτεϊνών.
Πρόσφατες μελέτες κατέδειξαν ότι η κολλιτσίδα περιέχει τα φαινολικά οξέα κερσετίνη και luteolin – ισχυρότατα αντιοξειδωτικά, νιτρικό κάλιο, αιθέρια έλαια. Το γλίσχρασμα της κολλιτσίδας προστατεύει τους βλεννογόνους του οργανισμού από τους ερεθισμούς και τις φλεγμονές.
Η κολλιτσίδα περιέχει επίσης ινουλίνη, μία φυτική ίνα η οποία βοηθάει την πέψη και η οποία μπορεί να μετατραπεί σε ένα γλυκαντικό κατάλληλο για τους διαβητικούς, παλμιτικό οξύ, καφεϊκό οξύ, σιτοστερόλη, βιταμίνες Β, κάλιο, θείο, σίδηρο, ασβέστιο,. Επίσης περιέχει arctigenin, μία λιγνάνη η οποία έχει να επιδείξει ισχυρές αντιικές, αντικαρκινικές, αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις.
Λόγω των συστατικών της, η κολλιτσίδα με την μορφή αφεψήματος, χρησιμοποιείται στην θεραπεία, ή για την ανακούφιση πολλών προβλημάτων υγείας.
Tονώνει τις λειτουργίες της χοληδόχου κύστεως του ήπατος, του θυρεοειδούς και του φλοιού των επινεφριδίων ενθαρρύνοντας την πέψη και το μεταβολισμό των λιπών και των πρωτεϊνών.
Tο έλαιο της ρίζας της κολλιτσίδας είναι γνωστό για τη θεραπεία κατά της πιτυρίδας και της φαγούρας στο κεφάλι. Επίσης λέγεται ότι έχει θετική επίδραση σε περίπτωση ρυπαρής επιδερμίδας και δερματικών παθήσεων. Πιστεύεται ότι βοηθά στον καθαρισμό του δέρματος.
Ποια μέρη συλλέγουμε και ποια χρησιμοποιούμε
Οπως προαναφέραμε, η κολλιτσίδα μεγαλώνει ως ζιζάνιο στη φύση αλλά μπορούμε να την καλλιεργήσουμε επίσης. Είναι φυτό σκληραγωγημένο που προτιμά το φως του ήλιου για τέλεια ανάπτυξη, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί και σε ημι-σκιερά ή χωρίς σκιά σημεία και πολλές φορές φτάνει τα δύο (2) μέτρα ύψος.
Ολα τα μέρη του βοτάνου είναι βρώσιμα: οι βλαστοί του, τα φύλλα του, η ρίζα του και οι καρποί του.
1. Τα λουλούδια της που ανθίζουν από τον Ιούνιο έως και τον Οκτώβριο και έχουν ένα όμορφο μοβ χρώμα.
2. Τα φύλλα της τα συλλέγουμε τον Ιούλιο και έχουν μια κάπως πικρή γεύση. Χρησιμοποιούνται στην αποτοξίνωση του οργανισμού, στην επούλωση πληγών, ελκών και εγκαυμάτων σαν επουλωτικά ή απολυμαντικά.
3. Οι βλαστοί – όπως και τα φύλλα – της κολλιτσίδας τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα σε διάφορες σαλάτες όπως τα σπαράγγια και το σπανάκι. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται εξωτερικά ως κατάπλασμα.
4. Οι καρποί της κολλιτσίδας ωριμάζουν Σεπτέμβριο – Οκτώβριο και συλλέγονται όταν είναι ώριμοι, αμέσως μετά το τέλος του δεύτερου μισού του έτους. Ξηραίνονται για μετέπειτα χρήση τους και τρώγονται βρασμένοι σε σαλάτες και, βέβαια, χρησιμοποιούνται σαν ιάματα, ενώ κοπανισμένους τους χρησιμοποιούμε ως κατάπλασμα σε μώλωπες. Το εκχύλισμα τους έχει ισχυρές αντιγηραντικές ιδιότητες και είναι ένα από τα ιδανικά συστατικά της μακροβιοτικής διατροφής Το βάμμα από τους καρπούς της είναι ιδανικό για χρόνιες ασθένειες του δέρματος.
5. Οι βαθιές ρίζες της έχουν μια υπόγλυκη και κολλώδη γεύση και αποξηραμένες είναι το κατεξοχήν φαρμακευτικό τμήμα του βοτάνου. Εχουν χρώμα καφετί πράσινο μέχρι σχεδόν μαύρο στο εξωτερικό τους και τρώγονται ωμές ή μαγειρεμένες. Συνήθως ωμές τρώγονται οι πολύ μικρές σε ηλικία ρίζες, οι οποίες έχουν και μία ήπια γεύση, ενώ οι πολύ παλιές αρχίζουν να έχουν ξυλώδη πυρήνα. Τις ρίζες της κολλιτσίδας τις αποξηραίνουμε για μετέπειτα χρήση αφεψημάτων ή εγχυμάτων και συνήθως χρησιμοποιούνται για χρόνιες παθήσεις.
Η ρίζα της κολλιτσίδας βοηθάει στην απομάκρυνση των βαρέων μετάλλων από τον οργανισμό.
Οι θεραπευτικές της ιδιότητες
Η κολλιτσίδα λέγεται πως είναι ισχυρότατο αντικαρκινικό βότανο και βοηθά στην επουλωτική διαδικασία σε όλες τις περιπτώσεις ενώ χρησιμοποιείται για τη θεραπεία καταστάσεων που προκαλούνται από «υπερφόρτωση» τοξινών.
Η κολλιτσίδα είναι ένα βότανο:
• Διουρητικό που μειώνει το ουρικό οξύ. Χρησιμοποιείται σε μια σειρά από παθήσεις που σχετίζονται με την κατακράτηση των υγρών του οργανισμού όπως στην ουρική αρθρίτιδα.
• Γιατρεύει την ψαμμίαση και βοηθάει να μη μεταβληθεί σε πέτρα στο νεφρό.
• Ενα από τα είδη κολλιτσίδας, το Galium aparine αυξάνει και την περιεκτικότητα σακχάρου στο αίμα. Είναι δηλαδή πολύτιμο σε όσους έχουν υπόταση. Αυτό όμως σημαίνει ότι δεν πρέπει να το τρώνε, ούτε να πίνουν το αφέψημα του οι διαβητικοί.
• Χολαιρετικό, Χολαγωγό. Διαλύει τις πέτρες της χολής.
• Μικροβιοκτόνο. Αντιβιοτικό κατά των βακτηριδίων σε θετικό Γκραμ (σταφυλόκοκκο, πνευμονόκοκκο) για αποστήματα -«καλόγηρους», άνθρακα.
• Θεωρείται από παλιά ως αντισυφιλιδικό.
• Φάρμακο κατά των δηλητηριάσεων. Για δάγκωμα από φίδια και μάλιστα από έχιδνα.
• Για τους ρευματισμούς και τα αρθριτικά.
• Για πυώδεις δερματοπάθειες (κι ασθένειες που έχουν σχέση με τον ιδρώτα), ακμή, λειχήνες, εκζέματα, έρπητα, ιλαρά.
• Ακόμη είναι επουλωτικό και αντιφλογιστικό. Οι πλύσεις με αφέψημα ή έγχυμα κολλιτσίδας αφαιρούν ή απαλύνουν τις φακίδες και επουλώνουν τα ηλιοεγκαύματα.
Αυτό το ξέρατε για την κολλιτσίδα;
Η κολλιτσίδα ήταν η αφορμή για τον Ελβετό μηχανικό Georges de Mestral να επινοήσει το συνδετήρα hook-and-loop ή κοινώς φερμουάρ. Στην προσπάθειά του να αφαιρέσει τις κολλιτσίδες από το τρίχωμα του σκύλου του και το πλεκτό του πουλόβερ, τις έβαλε στο μικροσκόπιο και παρατήρησε εκατοντάδες αγκίστρια από δύο ξεχωριστά προϊόντα που αποτελούνται από γάντζους και θηλιές να έχουν ενωθεί τόσο καλά ώστε να είναι δύσκολο να διαχωριστούν. Αυτή η παρατήρηση του Mestral ήταν η αρχή της κατασκευής των φερμουάρ.
Ο David Hoffmann λέει για την κολλιτσίδα: «Οδηγεί το σώμα σε μία κατάσταση ολοκλήρωσης και υγείας.
Βοηθά να αποκατασταθεί το αρχέγονο προσχέδιο που έχει δημιουργηθεί για την υγεία, το οποίο έχει χαθεί στα άτομα που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις».
Πως κάνουμε αφέψημα από ρίζα κολλιτσίδας
Σε ένα σκεύος βράζουμε περίπου ένα μεγάλο φλιτζάνι νερό. Μόλις αρχίζει να κοχλάζει μειώνουμε τη θερμοκρασία και ρίχνουμε δύο (2) κουταλάκια του γλυκού αποξηραμένη ρίζα κολλιτσίδας. Σκεπάζουμε το σκεύος μας και αφήνουμε το αφέψημά μας να σιγοβράσει για άλλα πέντε (5) λεπτά περίπου. Στη συνέχεια βγάζουμε το αφέψημά μας από τη φωτιά και το αφήνουμε για περίπου μισή με μία ώρα να κρυώσει τελείως. Μπορούμε να πίνουμε μέχρι δύο κούπες την ημέρα.
Προσοχή: Ποιες είναι οι παρενέργειες και οι αντενδείξεις
Οπως όλα τα βότανα χρειάζεται προσοχή στην κατανάλωση του. Παράλληλα, όσοι παίρνουν φαρμακευτική αγωγή πρέπει να συμβουλευτούν το γιατρό τους ή κάποιον ειδικό.
Από εκεί και πέρα, άτομα που παίρνουν φάρμακα για το διαβήτη – επίσης – πρέπει να είναι προσεχτικά διότι μπορεί να μειώσει επιπλέον το σάκχαρο στο αίμα με αποτέλεσμα την υπογλυκαιμία.
Προσοχή επίσης στην κατανάλωσή της απαιτείται από άτομα που έχουν αλλεργίες, παίρνουν διουρητικά (έχει διουρητική δράση και μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση) καθώς και φάρμακα για την πήξη του αίματος διότι η κολλιτσίδα μπορεί να επιβραδύνει την πήξη του αίματος και όταν λαμβάνεται με φάρμακα αραίωση του αίματος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για μώλωπες και αιμορραγία.
Φυσικά, μεγάλη προσοχή απαιτείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.
