Συγκαταλέγεται στα πιο σημαντικά βότανα, με πλούσιες θεραπευτικές ιδιότητες, που δεν στηρίζονται αποκλειστικά στη λαϊκή ιατρική αλλά είναι επιστημονικά αποδεδειγμένες.
Ο Κίστος ή Λαδανιά ή Αλάδανος ή Λάβδανος ή Κουνούκλα, Κρητική αγριοτριανταφυλλιά, Αγκίσαρος, Μειτζίνα και μύρο της Βίβλου, που είναι μερικά από τα ονόματα που του έχουν αποδώσει στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας, είναι ουσιαστικά ένας αειθαλής θάμνος με πανέμορφα άνθη, που μοιάζουν σαν τσαλακωμένα.
Η επιστημονική του ονομασία είναι Cistus incanus, ανήκει στην οικογένεια των Κιστιδών (Cistaceae) και περιλαμβάνει 7 γένη και 160 περίπου είδη, φυτά των παραμεσογείων χωρών, της περιοχής της Μαύρης θάλασσας και της Αμερικής. Στην Ελλάδα, αυτοφυές είναι το γένος Cistus με 5 αυτοφυή είδη. Αυτά είναι τα Cistus creticus (ή incanus ή villosus), Cistus parviflorus, Cistus monspeliensis,Cistus salviifolius και το σπάνιο Cistus laurifolius.
Η λαδανιά με τις περισσότερες θεραπευτικές, φαρμακευτικές και καλλυντικές ιδιότητες είναι το είδος Cistus creticus, την οποία και συναντήσαμε κατά την εξόρμησή μας στα βουνά της Βόρειας Ελλάδας. Φυσικά συναντάτε σε μεγάλους πληθυσμούς στην Κρήτη αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, από τα χαμηλά παραθαλάσσια μέρη ως τα 1000 μέτρα υψόμετρο.
Η ομορφιά του θάμνου και το πλούσιο άρωμά του είναι αυτό που θα σας τραβήξει πρώτα την προσοχή. Και φυσικά, οι μελισσούλες, που του έχουν ιδιαίτερη αδυναμία. Για όσους δε γνωρίζουν, μάθετε πως ο κίστος ή λαδανιά, έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες από οποιασδήποτε φυτό στην Ευρώπη, με εκπληκτική ικανότητα καταστροφής των ελευθέρων ριζών καθώς επίσης και υψηλή αντιοξειδωτική δραστηριότητα. Και όλα αυτά, αποδεικνύονται επιστημονικά…
Το ύψος του δεν ξεπερνά το 1,5 μέτρο και τα φύλλα του έχουν κυματοειδή επιφάνεια με πολλά τριχίδια και γκριζοπράσινο χρώμα.
Ο βλαστός και τα φύλλα του κίστου, περιέχουν βαλσαμώδη ρητινική αρωματική ύλη, το λάδανο. Στη ρητίνη περιέχονται οργανικές ενώσεις που ονομάζονται λαμβανικά διτερπένια, οι οποίες σύμφωνα με μελέτες παρουσιάζουν αντιμικροβιακή και κυτταροστατική δράση.
Τα άνθη, έχουν χρώμα λευκό, ροζ ή μοβ και από τα φύλλα των φυτών, που δημιουργούν άνθη, εξάγεται το λάδανο, μια ουσία που χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα, τόσο στη φαρμακευτική, όσο και στην αρωματοποιία. Η παραγωγή αυτής της αρωματικής ρητίνης, στη διάρκεια της ημέρας, αυξάνει με την αύξηση της θερμοκρασίας.
Ολα τα είδη της λαδανιάς χαρακτηρίζονται ως πυρόφυτα, λόγω της ιδιότητας τους να διεγείρεται το φύτρωμα των σπερμάτων τους και να αναβλαστάνουν αμέσως μετά την πυρκαγιά. Το λάδανο δεν πρέπει να συγχέεται με το λαύδανο, οπιούχο παρασκεύασμα (90% αλκοόλ και 10% όπιο) που χρησιμοποιείται ως κατευναστικό φάρμακο. Αν το συναντήσατε μην παραλείψετε να συλλέξετε λίγο, με προσοχή πάντα και χωρίς να καταστρέψετε το φυτό, που και την επόμενη χρονιά θα μας «δώσει» τα… δώρα του.
Το δώρο των Ολύμπιων θεών, ο καυγάς και η φήμη του στην αρχαιότητα
Ο Μύθος λέει, πως οι Ολύμπιοι θεοί έκαναν συμβούλιο για να αποφασίσουν ποια φυτά θα είναι θεραπευτικά. Ετσι, αποφάσισαν ο κίστος να θεραπεύει τους πολεμιστές που πληγώθηκαν στη μάχη. Αυτό ενόχλησε τις θεές, επειδή ήταν σίγουρες ότι το φυτό με τα λεπτά ρόδινα άνθη θα ήταν καταλληλότερο για την ομορφιά. Παρά το μεγάλο καυγά τους, αποφασίστηκε τελικά να του δοθούν και οι δύο ιδιότητες, τόσο οι θεραπευτικές όσο και οι καλλωπιστικές.
Το λάδανο είναι γνωστό εδώ και 2.500 χρόνια και έχει συνδεθεί με αρκετές θρησκείες. Στην αρχαιότητα ήταν γνωστός με τα ονόματα «κίσθος ο άρρην» όπως αναφέρει ο Θεόφραστος και «κίστος» ή «κίσσαρον» ή «κίσθαρον» ο Διοσκουρίδης. Στον Μινωϊκό πολιτισμό υπάρχουν ενδείξεις χρήσης του ως καλλυντικό και θεραπευτικό, ενώ αναφορές υπάρχουν και στον Ηρόδοτο. Ο Διοσκουρίδης αναφέρετε στον αλάδανο και στις στυπτικές, θερμαντικές, και μαλακτικές ιδιότητες του. Οι Αιγύπτιοι το χρησιμοποίησαν στις ταριχεύσεις και στην ορθοδοξία αποτελεί ένα από τα 40 συστατικά του Αγιου Μύρου.
Κατά το μεσαίωνα χρησιμοποιούσαν το λάδανο κατά της πανώλης. Σήμερα στη Βόρεια Κρήτη και συγκεκριμένα στην περιοχή Σίσες του Δήμου Μυλοποτάμου και στον Δήμο Μαλεβιζίου συνεχίζεται η παράδοση (που κρατάει πολλούς αιώνες) της συλλογής του λάδανου. Παράλληλα, οι μοναχοί του Αγίου Ορους και οι Ελληνες αγρότες χρησιμοποίησαν τον Κίστο σαν θεραπευτικό τσάι σε διάφορες διαταραχές του οργανισμού. Στη λαϊκή ιατρική της Χαλκιδικής ο Κίστος εφαρμόζεται επίσης σαν κατάπλασμα.
Το ισχυρότερο βότανο στην Ευρώπη σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες
Πανεπιστημιακές Μελέτες έδειξαν ότι ο κίστος είναι το ισχυρότερο βότανο στην Ευρώπη. Τι να πρωτοπούμε λοιπόν για τις θεραπευτικές του ιδιότητες! Θα αναφερθούμε στις πιο βασικές… Αποτελεί ισχυρό αντιοξειδωτικό (αντικαρκινικό), τονωτικό και ανακουφιστικό του πεπτικού, στυπτικό, αποχρεμπτικό, αντικαταρροϊκό, αναλγητικό, αντισπασμωδικό, αποχρεμπτικό, καταπραϋντικό βότανο και χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων για την αϋπνία, προβλήματα στομάχου & εντέρου, κολίτιδα, βρογχίτιδα, κρυολόγημα, αποτοξίνωση και μυκητιάσεις.
Δείτε επίσης: Σαμπούκος: Το φάρμακο της φύσης που δε συμπαθεί τους ιούς!
Το εντυπωσιακό είναι ότι το τσάι από λάδανο έχει μια πολύ ισχυρή επίδραση στους ιούς της γρίπης.
Το ινστιτούτο Lefo στο Ahrensburg της Γερμανίας, κατέληξε στα εξής συμπεράσματα μετά από δοκιμές και έρευνες: το τσάι αυτό προστατεύει την καρδιά περισσότερο από το κόκκινο κρασί και είναι τρεις φορές πιο υγιεινό από το πράσινο τσάι.
Προστατεύει την καρδιά, αποτοξινώνει, καταπολεμά τον καρκίνο
-Ο βλαστός και τα φύλλα περιέχουν βαλσαμώδη ρητινική αρωματική ύλη, το λάδανο. Στη ρητίνη περιέχονται οργανικές ενώσεις που ονομάζονται λαμβανικά διτερπένια, οι οποίες σύμφωνα με μελέτες παρουσιάζουν αντιμικροβιακή και κυτταροστατική δράση (εμποδίζουν δηλαδή τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων και τελικά αποτρέπουν τη δημιουργία όγκων).
Παράλληλα,
-Τα φύλλα της λαδανιάς έχουν την υψηλότερη περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες από οποιοδήποτε άλλο φυτό στην Ευρώπη, με εκπληκτική ικανότητα καταστροφής των ελευθέρων ριζών, καθώς και υψηλή αντιοξειδωτική δράση. Το ινστιτούτο Lefo στο Ahrensburg της Γερμανίας κατέληξε στα εξής συμπεράσματα μετά από δοκιμές και έρευνες με την λαδανιά: Το τσάι της λαδανιάς είναι τρεις φορές πιο υγιές από όσο το πράσινο τσάι.
-Προστατεύει την καρδιά τέσσερις φορές καλύτερα από το κόκκινο κρασί και είναι αντιοξειδωτικό είκοσι φορές ισχυρότερο από το φρέσκο χυμό λεμονιών.
-Η λαδανιά περιέχει έναν εξαιρετικά αποτελεσματικό συνδυασμό αντιοξειδωτικών: ήδη ένα ποτηράκι του συγκεντρωμένου τσαγιού έχει την ίδια επίδραση με μια καθημερινή δόση της βιταμίνης C (ως ασκορβικό οξύ).
-Αποτοξινώνει το σώμα και αποβάλει τα τοξικά βαρέα μέταλλα που προέρχονται από τον καπνό των τσιγάρων, των οδοντικών σφραγισμάτων και της περιβαλλοντικής ρύπανσης σύμφωνα με τον καθηγητή Claus Peter Siegers.
-Η λαδανιά βοηθά σε πολλές μυκητιασικές μολύνσεις. Καταπολεμά πολλούς επιβλαβείς μικροοργανισμούς όπως το κολοβακτηρίδιο και ελικοβακτηρίδιο και άλλες φλεγμονές καθώς και προσφέρει ανακούφιση στο πεπτικό σύστημα.
-Περισσότερο εντυπωσιακό είναι ότι το τσάι απο λαδανιά έχει μια πολύ ισχυρή αντιική επίδραση στους ιούς της γρίπης και των πτηνών (H1N1 & H7N7).
-Περιορίζει την οξείδωση των λιπιδίων του αίματος, αυξάνει τα επίπεδα της «καλής» χοληστερίνης και μειώνει τα επίπεδα της της «κακής» χοληστερίνης, η οποία ευθύνεται για τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών που προκαλούν τη στεφανιαία νόσο. Χάρη στην αντιφλεγμονώδη δράση του, μειώνει την πιθανότητα δημιουργίας θρόμβων.
-Περιορίζει σε σημαντικό βαθμό τις οξειδωτικές βλάβες στους ιστούς, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει την αντίσταση του ανθρώπινου οργανισμού στον καρκίνο.
Αξίζει να αναφέρουμε πως γίνονται πειράματα για αντί νεοπλασματικές ιδιότητες με δραστικές ουσίες του φυτού στο εργαστήριο. Είναι ένα υγιεινό βότανο που σε μορφή ροφήματος προσφέρει στον οργανισμό τα ευεργετικά του οφέλη. Χρησιμοποιείστε τα πράσινα φύλλα του Κίστου, καθώς εκεί εστιάζεται η ευεργετική του δράση.
Τα οφέλη του στην επιδερμίδα και η καλλυντική του δράση
Ο Κίστος έχει ιδιαίτερη ικανότητα να καταστρέφει τις ελεύθερες ρίζες, που προκαλούν οξείδωση στον οργανισμό και αποτελούν βασικό παράγοντα της πρόωρης γήρανσης του δέρματος.
Οι δοκιμές από τον καθηγητή G. Wiese απέδειξαν ότι χάρη στον Κίστο η εμφάνιση του δέρματος βελτιώθηκε σε 61 από 95 ασθενείς που έπασχαν από νευροδερματίτιδα, πράγμα που αντιμετωπίστηκε προηγουμένως χωρίς επιτυχία. Το μυστικό αυτών των καταπληκτικών αποτελεσμάτων του Κίστου είναι η βιταμίνης P.
Η λαδανιά έχει επίσης άριστες επιδόσεις σε δερματοπάθειες, φαγούρες, αλλεργίες, ερεθισμένο δέρμα, αιμορροΐδες. Αντιμετωπίζει τα κοψίματα, τις πληγές και την ακμή, επιβραδύνει τη γήρανση, τονώνει και βοηθά το σκασμένο δέρμα καθώς επίσης συσφίγγει τους πόρους της επιδερμίδας.
Το αιθέριο έλαιο και το ανθόνερο του Κίστου χρησιμοποιείται στα καλλυντικά, στην αρωματοποιία, στη ζαχαροπλαστική, στην μαγειρική, στην σαπωνοποιία. Αποτελεί απαραίτητο συστατικό σε αναπλαστικές, αντιγηραντικές και αντιρυτιδικές κρέμες προσώπου.
Πίνεται ως τσάι σε ζεστό νερό (όχι βραστό) όπου εκχυλίζεται για 7-8 λεπτά. Επίσης κυκλοφορεί ως βοτανόλαδο (ήπια εκχύλιση σε ελαιόλαδο), το βρίσκουμε σε κηραλοιφές, ως ανθόνερο και σε εξειδικευμένα καλλυντικά και λοσιόν. Είναι φυτό με μεγάλη μελισσοκομική αξία. Το άνθος της λαδανιάς είναι από τα αγαπημένα των μελισσών που το συλλέγουν και για πρόπολη.
Πώς και πότε μπορείτε να μαζέψετε λάδανο
Τα φύλλα της λαδανιάς συλλέγονται το καλοκαίρι και μάλιστα τις μεσημεριανές και θερμές ώρες με πολύ ζέστη. Τότε το φυτό βγάζει τα αρώματά του και την πολύτιμη ρητίνη του και μπορείτε να επωφεληθείτε από τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
Μπορείτε φυσικά να συλλέγετε και άνθη, τα οποία όμως δεν περιέχουν τα ίδια πολύτιμα συστατικά με τα φύλλα.
Η παραδοσιακή συλλογή του αλάδανου
Η περισυλλογή του αλάδανου από το φυτό γίνεται με αργαστήρι, μια κατασκευή από ξύλο που πάνω της δένουν πλαστικά λουριά. Χτυπώντας αυτά τα λουριά πάνω στο φυτό, το πλαστικό μαζεύει τον «ιδρώτα» των φύλων. Ο ιδρώτας αυτός όταν κρυώσει στερεοποιείται και γίνεται μαύρος.
Αφού τελειώσει η περισυλλογή του αλαδάνου και τα γαλάζια λουριά του αργαστηριού, έχουν μαυρίσει τελείως, δηλαδή ο ιδρώτας του αγκίσαρου έχει στερεοποιηθεί, τότε παίρνουνε από τα λουριά τη ρητίνη.
Πηγή φωτό: aladanos.blogspot.com
Για το λόγο αυτό αφήνουν τα αργαστήρια, αρκετή ώρα κάτω από τον ήλιο για να μαλακώσει η μαύρη πάστα που βρίσκεται πάνω στα λουριά. Για να καθαρίσουνε τα λουράκια του αργαστηριού και να μαζέψουνε τον αλάδανο, χρησιμοποιούν ένα εργαλείο που λέγεται ξυστρί.
Το ξυστρί συνήθως είναι συνδυασμός από δύο κλειδαριές. Το τελευταίο στάδιο της περισυλλογής του αλαδάνου είναι να το ξύσουν πάνω από το αργαστήρι με το ξυστρί, με το οποίο σφίγγουν το λουρί και τραβώντας, μαζεύεται ο αλάδανος. Οταν περάσει λίγη ώρα το υλικό που μαζεύεται, γίνεται σκληρό. Συνήθως όσο είναι ακόμα μαλακό το πλάθουμε σε πλάκες, έτσι γίνεται ευκολότερη η συσκευασία και αποθήκευσή του.
Πηγές στοιχείων aladanos.blogspot.com, botanologio.com
