Αποκαλείται το βότανο της καρδιάς καθώς αποτελεί ισχυρό καρδιοτονωτικό που επιτρέπει την αποκατάσταση της υπότασης και της υπέρτασης, της ταχυκαρδίας και της αρρυθμίας.
Αναφερόμαστε στον κράταιγο, ένα εξαιρετικά πολύτιμο φαρμακευτικό βότανο, η ονομασία του οποίου παραπέμπει στην κραταιότητα, την ισχύ και το σθένος που προσφέρει. Μάλιστα, προέρχεται από την ελληνική λέξη κράτος που σημαίνει δυνατό, ισχυρό εξαιτίας του σκληρού ξύλου και της λέξης ακή (άκανθα) που σημαίνει αγκάθι.
Αυτή την εποχή, αν είστε τυχεροί, μπορείτε να συλλέξετε τους πολύτιμους κόκκινους καρπούς του ενώ την άνοιξη μαζεύουμε τα κατάλευκα άνθη και τα φύλλα του. Όλα είναι ωφέλιμα και δραστικά.
Οι αρχαίοι Ελληνες και Ρωμαίοι θεωρούσαν τον κράταιγο έμβλημα της ελπίδας… Οι νύφες κρατούσαν τα κλαδιά του κατά τη διάρκεια της τελετής και στόλιζαν τον ναό του θεού του γάμου Υμέναιου ενώ το χρησιμοποιούσαν και ως φυλακτό για να προστατεύονται από τα κακά πνεύματα.
Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν σπόρους του πολύτιμου αυτού φαρμακευτικού βοτάνου από τη νεολιθική εποχή, δείγμα της χρήσεις του από τους ανθρώπους. Κατά το Μεσαίωνα, ήταν γνωστός ως σύμβολο της ελπίδας και εχορηγείτο για πολλές ασθένειες, όπως κατά της πέτρας στην χολή και της ουροδόχου κύστης. Στην ουσία ο κράταιγος κάνει κραταιό τον καρδιακό μυ.
Στα… χέρια των επιστημόνων
Η φαρμακευτική επίδραση του κράταιγου έχει ερευνηθεί διεξοδικά και οι ιδιότητές του έχουν ήδη τραβήξει την προσοχή επιστημόνων, μεταξύ αυτών και Γερμανών. Είναι αξιοσημείωτο ότι μία δοκιμή, που έγινε στη Γερμανία το 1994 έδειξε ότι ο κράταιγος βελτιώνει το ρυθμό των καρδιακών παλμών και χαμηλώνει την πίεση του αίματος.
Το βότανο περιέχει βιοφλαβονοειδή, συστατικά που χαλαρώνουν και διαστέλλουν τις αρτηρίες, ιδιαίτερα τη στεφανιαία αρτηρία. Αυτό αυξάνει τη ροή του αίματος στους καρδιακούς μυς και μειώνει τα συμπτώματα της στηθάγχης. Τα βιοφλαβονοειδή είναι επίσης ισχυρά αντιοξειδωτικά και βοηθούν στην πρόληψη ή τη μείωση του εκφυλισμού των αιμοφόρων αγγείων.
Σε μια τυχαία ελεγχόμενη δοκιμή που διεξήγαγαν μελετητές στο Reading (Ηνωμένο Βασίλειο), σε 79 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, χορηγήθηκαν τυχαία για 16 εβδομάδες 1.200mg εκχυλίσματος κράταιγου ημερησίως ή placebo. Το 71% των ασθενών έκαναν χρήση κάποιου φαρμάκου για την υπέρταση.
Μετά το πέρας των 16 εβδομάδων, οι ασθενείς που λάμβαναν το συμπλήρωμα κράταιγου παρουσίασαν μια αξιοσημείωτη μείωση στον μέσο όρο της διαστολικής πίεσης (2,6 mm Hg). Δεν σημειώθηκαν αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στο βότανο και τα άλλα φάρμακα.
Οι πολύτιμες ιδιότητές του
Από τις πιο γνωστές ιδιότητες του κράταιγου είναι η καρδιοπροστατευτική του δράση.
– Χρησιμοποιείται κυρίως για διαταραχές της καρδιάς και του κυκλοφορικού και ιδιαίτερα για τη στηθάγχη
– Bελτιώνει τη ροή του αίματος στους καρδιακούς μυς και επαναφέρει στο κανονικό τους καρδιακούς παλμούς
– Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος μέσα στο κεφάλι και οξυγονώνει τον εγκέφαλο
– Είναι σπασμολυτικός και καταπραϋντικός
– Καταπολεμά την αϋπνία, που οφείλεται σε νευρική υπερένταση
– Προφυλάσσει από την αρτηριοσκλήρωση και έχει ευεργετική επίδραση πάνω στα αγγεία
– Η ιδιαιτερότητά του όσον αφορά την πίεση είναι πως έχει αμφότερη ρυθμιστική δράση. Αν δηλαδή είναι υψηλή την ρίχνει και αν είναι χαμηλή την ανεβάζει…
– Μπορεί να βοηθήσει στην προσπάθεια για μείωση της ολικής και της LDL χοληστερίνης. Αυτό οφείλεται στην αύξηση της απέκκρισης της χολής, κάτι που οδηγεί σε μείωση σύνθεσης χοληστερόλης και ενίσχυση των υποδοχέων της LDL
– Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι ο κράταιγος μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση του ψυχικού stress και του άγχους. Φαίνεται να έχει ένα ήπιο ηρεμιστικό αποτέλεσμα
Πώς χρησιμοποιείται;
Εκτός από το να φτιάξουμε τσάι από τα άνθη, τα φύλλα και τον καρπό του, μπορούμε να βρούμε τον κράταιγο σε διάφορες μορφές. Οπως σε βάμμα και σε συμπλήρωμα διατροφής.
Οι ονομασίες και οι χρήσεις του
Στη χώρα μας ο κράταιγος είναι επίσης γνωστός ως Τρικουκιά, Μουρζιά, Μπουρμπουτζελιά, Ξανθή Τσαμπουρνιά και Ξαγκαθιά. Η επιστημονική του ονομασία είναι Κράταιγος η οξυάκανθα & Κ. η μονόγυνος-Crataegus και ανήκει στην οικογένεια Ροδίδες (Rosaceae). Είναι θάμνος – δέντρο με ύψος 5 με 15 μέτρα, κοινός κυρίως στο βόρειο ημισφαίριο.
Τα μέρη του μπορούν να συνδυαστούν με άλλα βότανα όπως άνθη φλαμουριάς, τσουκνίδα, άνθη από κόκκινο τριφύλλι, ροδοπέταλα και αχιλλέα. Τέλη του καλοκαιριού με αρχές φθινοπώρου κάνουν την εμφάνιση τους οι κόκκινοι καρποί του.
Ο καρπός του τρώγεται ωμός αλλά συνήθως τον φτιάχνουμε μαρμελάδα, σιρόπι και κρασί. Επίσης μπορούμε να αποξηράνουμε τον καρπό και να απολαμβάνουμε τις θεραπευτικές του ιδιότητες όλο τον χειμώνα με ζεστά ροφήματα. Οι καρποί του είναι πλούσιοι σε βιταμίνη C και φλαβονοειδή (αντιοξειδωτικά).
Ο κράταιγος ευδοκιμεί παντού στην Ελλάδα, δεν χρειάζεται πότισμα και είναι από τους πιο κατάλληλους θάμνους, για τη δημιουργία φράχτη προστασίας.
Παρενέργειες και προφυλάξεις
Σπάνια ο κράταιγος προκαλεί παρενέργειες. Ερευνες έχουν δείξει ότι αποτελεί μια ασφαλή και αποτελεσματική μη τοξική θεραπεία της καρδιαγγειακής νόσου και της ισχαιμικής καρδιακής νόσου.
Οι περιορισμένες αναφορές στις ανεπιθύμητες ενέργειες με τη χρήση κράταιγου περιλαμβάνουν κοιλιακή δυσφορία, ναυτία, ανησυχία, ζάλη, κεφαλαλγία, κόπωση, δύσπνοια, εξανθήματα, αϋπνία, εφίδρωση και ταχυκαρδία. Η χρήση του κράταιγου κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού δεν συνιστάται λόγω έλλειψης επαρκών επιστημονικών στοιχείων.
Φυσικά, πάντα όταν λαμβάνετε ένα βότανο και ειδικά, όταν έχετε κάποιο πρόβλημα και ακολουθείτε φαρμακευτική αγωγή, θα πρέπει να μιλάτε με το γιατρό σας.
Πηγή φωτό χωρίς σήμα: Pixabay
