Τσάι του βουνού: Ελιξίριο μνήμης, ενέργειας και ευεξίας

Το υπέροχο βότανο με το πλούσιο άρωμα και την υπέροχη γεύση Τσάι του βουνού ή σιδερίτης… Το αυτοφυές βότανο των ορεινών περιοχών της Ελλάδας αποτελεί ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κι αγαπημένα βότανα της χώρας μας διεθνώς, γνωστό με την ονομασία «Greek Mountain Tea». Ακολουθήστε το Thes.gr στο Google News! Μοναδική θεματολογία με το κύρος […]

Το υπέροχο βότανο με το πλούσιο άρωμα και την υπέροχη γεύση

Τσάι του βουνού ή σιδερίτης… Το αυτοφυές βότανο των ορεινών περιοχών της Ελλάδας αποτελεί ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κι αγαπημένα βότανα της χώρας μας διεθνώς, γνωστό με την ονομασία «Greek Mountain Tea».

Οι ευεργετικές του ιδιότητες του, το έκαναν διάσημο ακόμη και στην επιστημονική κοινότητα ενώ η γεύση και το άρωμά του αποτελούν ένα μικρό ταξίδι μνήμης στην παράδοση, ένα ταξίδι μνήμης στα παιδικά μας χρόνια. Παρότι παραδοσιακά, θεωρείται τονωτικό του οργανισμού και καταναλώνεται ως επί το πλείστον το χειμώνα, προσωπικά, το απολαμβάνω και κρύο, χωρίς την προσθήκη κάποιας γλυκαντικής ουσίας.

«Το ανώτερο τσάι προέρχεται από τα ψηλά βουνά», έλεγε μια αρχαία κινεζική παροιμία… «Τα ελληνικά βουνά» προσθέτουν σήμερα Γερμανοί επιστήμονες. Και αυτό διότι πιστεύουν πως οι θαυματουργές ιδιότητες του ελληνικού τσαγιού του βουνού, αποτελούν ένα σημαντικό «όπλο» στη μάχη για την καταπολέμηση της νόσου Aλτσχάιμερ, η οποία οδηγεί στον εκφυλισμό των εγκεφαλικών κυττάρων. Από τη νόσο πάσχουν 800.000 άτομα στη Γερμανία και περίπου 30 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Το κλασικό τσάι του βουνού, που τουλάχιστον παλιά, δεν έλειπε από κανένα σπίτι και αποτελούσε το πρώτο γιατρικό για το κρυολόγημα, βρίσκει σιγά – σιγά τη θέση του και επιστημονικά ανάμεσα στα ευεργετικά ροφήματα για τον οργανισμό.

Απειλείται με εξαφάνιση
Είναι ένα πολυετές, αυτοφυές φυτό το οποίο ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών, στο γένος Σιδερίτης και φυτρώνει σχεδόν αποκλειστικά σε ορεινές περιοχές. Στα ελληνικά βουνά εντοπίζονται περίπου 17 αυτοφυή είδη, τα γνωστότερα εκ των οποίων είναι: τσάι βλάχικο (και στο Άγιο Όρος μπεττόνικα), τσάι του Μαλεβού ή τσάι του Ταϋγέτου (Sideritis clandestina – Σιδηρίτης η λαθραία), μαλοτήρας ή καλοκοιμηθιά είναι το τσάι της Κρήτης, τσάι της Εύβοιας ή τσάι απ’ το Δέλφι, τσάι του Ολύμπου, τσάι του Παρνασσού ή τσάι του Βελουχιού. Αξίζει να αναφέρουμε πως το τσάι του βουνού κινδυνεύει να εξαφανιστεί λόγω της υπερκατανάλωσης. Γι’ αυτό και απαγορεύεται η αλόγιστη συγκομιδή του.

Γνωστό ως «Σιδερίτης» στην αρχαιότητα
Το τσάι του βουνού είναι γνωστό στην Ελλάδα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Το όνομα Sideritis προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «Σίδερο» και με αυτό το όνομα το αναφέρει και ο Θεόφραστος (372-287 π.Χ.). Ο Π. Γεννάδιος γράφει ότι ο σιδερίτης ονομάστηκε έτσι από τον Διοσκουρίδη, λόγω της ιδιότητάς του να θεραπεύει πληγές από σιδερένια αντικείμενα. Μια άλλη εκδοχή λέει ότι ονομάστηκε έτσι από τα «δόντια» που έχει ο κάλυκας του άνθους του, τα οποία μοιάζουν με αιχμή λόγχης.
Και μια τρίτη εκδοχή, η οποία μάλλον είναι σωστότερη όπως ακούγεται, λέει ότι ο Διοσκουρίδης έδωσε το όνομα αυτό στο φυτό, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του εγχύματος σε σίδηρο. Μεταξύ άλλων αναφέρεται σε αρχαία κείμενα του Ιπποκράτη, του Θεόφραστου, του Πλήνιου, του Γαληνού κ.α. Ο σιδερίτης φυτρώνει σε βραχώδεις αλπικές και σε υποαλπικές θέσεις της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Φαρμακευτικές ιδιότητες
Παραδοσιακά στην Ελλάδα το τσάι του βουνού προτιμάται πολύ για τις ευεργετικές του επιδράσεις στα κρυολογήματα και τις φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, καθώς και για την καταπολέμηση της δυσπεψίας και των γαστρεντερικών διαταραχών, ενώ θεωρείται και αντισπασμωδικό, αναλγητικό και επουλωτικό. Τα δραστικά συστατικά του είναι η καφεΐνη που είναι διεγερτικό του νευρικού συστήματος, αλλά υπάρχουν και ίχνη θεοβρωμίνης που είναι διουρητική ουσία και δρα στο αναπνευστικό σύστημα.
Τα νωπά φύλλα του είναι αρκετά πλούσια σε βιταμίνη C. Το έγχυμα του φυτού χρησιμοποιείται σαν χωνευτικό, διουρητικό σε πεπτικές διαταραχές και σαν διεγερτικό του εγκεφάλου και των μυών. Εξάλλου επιταχύνει την αναπνοή. Η μακρόχρονη όμως και σε μεγάλες δόσεις χρήση του τσαγιού μπορεί να προκαλέσει διαταραχές που εκδηλώνονται με αϋπνία, αδυνάτισμα, απώλεια όρεξης και προβλήματα του νευρικού συστήματος.

Στο μικροσκόπιο των επιστημόνων
Οι παραδοσιακές χρήσεις του τσαγιού του βουνού επιβεβαιώνονται και επιστημονικά. Δεν είναι τυχαίο πως μπαίνει στο μικροσκόπιο των ερευνητών και μελετάται για τις επιδράσεις που αυτό έχει στην υγεία μας. Οι ευεργετικές του ιδιότητες οφείλονται στα συστατικά του αιθέριου ελαίου του, όπως για παράδειγμα στα φλαβονοειδή. Πλην αυτών, περιέχει πληθώρα συστατικών όπως διτερπένια, φαινυλοπροπάνια, ιριδοειδή, μονοτερπένια. Γνωστό για την αντιφλεγμονώδη, βακτηριοστατική και αντιοξειδωτική δράση του, θεωρείται ευστόμαχο, εφιδρωτικό, τονωτικό, αντιερεθιστικό και αντιαναιμικό διότι περιέχει Fe (Floca et al 1981).
Εργαστηριακές μελέτες για την ευεργετική του επίδραση έχουν ήδη γίνει από τα Πανεπιστήμια Πατρών και Ιωαννίνων ενώ το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε μελέτη του υποστηρίζει ότι τα εκχυλίσματα των Sideritis euboea και Sideritis clandestina μπορούν να συνεισφέρουν προληπτικά στην οστεοπόρωση, καθώς προστατεύουν έναντι της απώλειας της οστικής πυκνότητας και ενισχύουν τη μηχανική αντοχή των οστών. Επιπλέον μελέτες από τη Γερμανία υποστηρίζουν ότι το τσάι του βουνού μπορεί να προστατεύει έναντι της νόσου του Αλτσχάϊμερ. Αξίζει να αναφέρουμε πως η Ελλάδα και η Ισπανία είναι οι χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση τσαγιού του βουνού.

Τρόπος παρασκευής
Για να εκμεταλλευτείτε στο έπακρο τις ευεργετικές του ιδιότητες θα πρέπει να δώσετε προσοχή στον τρόπο παρασκευής του. Ο σωστός τρόπος είναι να βράσουμε πρώτα το νερό και λίγο πριν κοχλάσει να το αποσύρουμε από τη φωτιά, τότε ρίχνουμε μέσα το τσάι του βουνού, το αφήνουμε για 3 – 4 λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε.
Μπορείτε επίσης στο κλασικό τσάι του βουνού να προσθέσετε μέλι, κανέλα ή λεμόνι. Πίνεται το ίδιο ευχάριστα και κρύο. Εμπιστευθείτε τα βότανα που ζουν για χρόνια μέσα στην παράδοσή μας και σίγουρα δεν θα χάσετε.

Μπορείτε να δείτε για το χωριό του τσαγιού, ΕΔΩ!