Απόκριες: Πότε “πέφτει” φέτος η Τσικνοπέμπτη

Οπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος η Τσικνοπέμπτη σηματοδοτεί την έναρξη των εκδηλώσεων για την Αποκριά. Είναι μία εθιμοτυπική γιορτή της Ορθοδοξίας καθώς οι άνθρωποι προετοιμάζονται για τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής.

Τη γιορτάζουμε τη δεύτερη Πέμπτη του Τριωδίου, ενώ η προέλευσή της πηγάζει από τις βακχικές γιορτές στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη όπου εξευμενίζονταν οι θεοί από την τσίκνα των κρεάτων. Η προέλευση του εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου. Φέτος, η Τσικνοπέμπτη πέφτει στις 24 Φεβρουαρίου.

Η ιστορία του εθίμου

Είναι μία ημέρα την οποία γιορτάζουμε στη μέση των τριών εβδομάδων των Αποκριών, που ονομάζονται Προφωνή, Κρεατινή και Τυροφάγος. Η τέταρτη ημέρα της Κρεατινής είναι η Τσικνοπέμπτη. Πραγματοποιείται κάποιες ημέρες πριν από την έναρξη της μεγάλης νηστείας της Σαρακοστής και κάπως έτσι ξεκινούν οι αποκριάτικες εκδηλώσεις. Άλλωστε, Απόκρια σημαίνει αποχή από το κρέας, όπως και η λέξη καρναβάλι- carnival που προέκυψε από τη λατινική φράση «carnem levare» ή «carnis levamen», που σημαίνει «διακοπή της βρώσης κρέατος».

Επελέγη η Πέμπτη ως ημέρα τσικνίσματος καθώς, σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, η Τετάρτη και η Παρασκευή είναι ημέρες νηστείας. Την Τσικνοπέμπτη επιβάλλεται το ψήσιμο κρέατος στα κάρβουνα και πρέπει η τσίκνα να φθάσει στο κάθε σπίτι. Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης».

Επίσης, σύμφωνα με τον λαογράφο Γεώργιο Αικατερινίδη, την Τσικνοπέμπτη, σφάζονται σε πολλά μέρη τα χοιρινά, κυρίως στη νότια Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά. Το Σάββατο όμως της ίδιας εβδομάδας, καθώς και τα δύο επόμενα Σάββατα, της Τυρινής και εκείνο της πρώτης εβδομάδας της Σαρακοστής, των Αγίων Θεοδώρων, είναι αφιερωμένα στη μνήμη των πεθαμένων.

Στα Ψυχοσάββατα αυτά φαίνεται ότι συνεχίζεται αρχαία συνήθεια, αν λάβουμε υπόψη ότι στα Ανθεστήρια, που τελούνταν στην αρχαία Αθήνα την ίδια περίπου εποχή που σήμερα είναι οι Αποκριές, η τρίτη ημέρα, οι Χύτροι, ήταν ημέρα των ψυχών, με προσφορές πανσπερμίας στους νεκρούς και σπονδές από νερό πάνω στους τάφους.

Παρόμοιες γιορτές έχουν και άλλες χώρες, όπως το Weiberfastnacht στη Γερμανία και τη MardiGras (“Λιπαρή Τρίτη”) στη Γαλλία, που όμως αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά Δευτέρα.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *