Περίπου ένα χιλιόμετρο πριν το χωριό Ασπράγγελοι, στα Ζαγοροχώρια, και σε υψόμετρο άνω των 900 μέτρων, θα συναντήσετε το επιβλητικό Μνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας της Πίνδου.
Το Μνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας της Πίνδου είναι αφιερωμένο στη μνήμη των γυναικών του Ζαγορίου της Ηπείρου, που το 1940, με αυταπάρνηση και απαράμιλλο θάρρος βοήθησαν τον ελληνικό στρατό να αποκρούσει την εισβολή των ιταλικών δυνάμεων στη χώρα μας, μεταφέροντας τρόφιμα, ρούχα και πολεμοφόδια στους στρατιώτες.
Αγέρωχη και επιβλητική, η Γυναίκα της Πίνδου στέκει σ’ αυτό το σημείο από το 1993 και ανατριχιάζει με το ανάστημά της (6 μέτρα, 1,7 τόνοι σε χαλκό) τους περαστικούς. Πρόκειται για ένα έργο του Θεσσαλού γλύπτη Γιώργου Καλακαλλά, που αποτυπώνει με μοναδικό τρόπο τη μάνα, την κόρη, τη σύζυγο, τη Ζαγορίσια γυναίκα, που αψηφά τα πάντα, ακόμη και το θάνατο και στέκεται γενναία απέναντι στον εχθρό. Η προσφορά της συγκινητική…
Γυναίκα της Πίνδου: Κουβάλησε στις πλάτες της την Ελλάδα
«Κι’ οι μάνες τα άκοφτα γκρεμνά, σαν Παναγιές τα ανέβαιναν
με την ευχή στον ώμο τους κατά τον γιο πηγαίναν
και τις ανεμοτραμπάλιζε ο άνεμος φορτωμένες
κι’ έλυνε τα τσεμπέρια τους κι’ έπαιρνε τα μαλλιά τους
κι’ έδερνε τα φουστάνια τους και τις σπαθοκοπούσε
μ’ αυτές αντροπατάγανε ψηλά πέτρα την πέτρα
και ανηφόριζαν στην γραμμή ώσπου μες τα σύννεφα
χάνονταν ορθομέτωπες η μια πίσω στην άλλη».
Απόσπασμα από το ποίημα «Μάνα και Γιος» του Νικηφόρου Βρεττάκου, αφιερωμένο στην ανώνυμη γυναίκα της Πίνδου.
Ετσι περιγράφει ο ποιητής μας Νικηφόρος Βρεττάκος το περίσσιο θάρρος και την… ανατριχιαστική δύναμη τους!
Μία γυναίκα περήφανη και αποφασιστική, που αψήφησε τα πάντα για την οικογένειά και την πατρίδα της, μία γυναίκα που κουβάλησε στις πλάτες της την Ελλάδα!
Τι και αν ήταν χειμώνας, τι και αν είχε κρύο, χιόνι και πάγο, τι και αν στα σημεία που ανέβαιναν δεν πήγαιναν καν μουλάρια; Γυναίκες αγρότισσες, μαυροντυμένες, κάθε ηλικίας, από μικρά κορίτσια, μέχρι ηλικιωμένες, μέσα από δύσβατα μονοπάτια, σκαρφάλωναν σε υψόμετρο που ξεπερνούσε τα 2.000 μέτρα , τροφοδοτούσαν ασταμάτητα τους φαντάρους στην πρώτη γραμμή και στην επιστροφή τους μετέφεραν τραυματίες. Πολλές φορές έπεσαν, άλλες τόσες όμως σηκώθηκαν και δεν λύγισαν ποτέ.
Ποιος στρατιώτης σ’ αυτή τη δύσκολη μάχη δεν θα ριγούσε απ’ αυτή την εικόνα! Ο ηρωισμός τους, η πίστη και η τόλμη τους ξάφνιασε και συγκίνησε ολόκληρο τον κόσμο… Κανείς δεν πρέπει να ξεχάσει τα κατορθώματά τους.
Σε αυτές οφείλεται ο έγκαιρος ανεφοδιασμός των ελληνικών δυνάμεων που μάχονταν για να ανακόψουν την φασιστική εισβολή, η οποία μέσω της κοιλάδας του Αώου προσπαθούσε να φθάσει στο Μέτσοβο.
Εκτός από την αρωγή τους, μεταφέροντας πολεμοφόδια, τρόφιμα, ρούχα και υγειονομικά υλικό καθώς και τη συμβολή τους στους τραυματίες, σε μαρτυρίες καταγράφεται και η συμμετοχή τους σε οχυρωματικά έργα και έργα γεφυροποιίας.
Ο ηρωισμός αυτών των γυναικών, σε συνδυασμό με το διεθνή θαυμασμό για τις απροσδόκητες ελληνικές πολεμικές επιτυχίες, τις πρώτες για τους Συμμάχους επί ευρωπαϊκού εδάφους, συντέλεσαν στη δημιουργία του όρου «Οι Γυναίκες της Πίνδου», που γενικώς περιγράφει το σύνολο των εθελοντριών.
Το χωριό Ασπράγγελοι στα Ζαγοροχώρια
Οι Ασπράγγελοι είναι ένα ορεινό χωριό στο κεντρικό Ζαγόρι και ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων. Χτισμένο σε υψόμετρο 989 μέτρων, στις πλαγιές του όρους Μιτσικέλι, έχει πληθυσμό 165 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011.
Μέχρι το 1927 ονομάζονταν Δοβρά ή Ντοβρά ενώ το όνομα «Ασπράγγελοι» το πήρε από τη «Μονή Ασπραγγέλων», που υπάρχει στην περιοχή.
Η πέτρινη εκκλησία της Παναγίας χτίστηκε το 1915. Λίγο πιο μακριά βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που χτίστηκε το 1776. Στο χωριό σώζεται και το παλαιό μοναστήρι Μονή Δοβράς, που χρονολογείται από το 1600. Τον 19ο αιώνα η Ντοβρά ήταν ένα πολύ μεγάλο και πλούσιο κεφαλοχώρι, κατά πολλούς το πιο πλούσιο από τα Ζαγοροχώρια την εποχή αυτή.
Κοντά στο χωριό, στον κάμπο της Ντοβράς, λειτουργεί το Κέντρο Πληροφόρησης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και στις πλαγιές του χωριού υπάρχει η Πίστα Ανεμοπτεριστών Ασπραγγέλων.
Κατά τη Γερμανική Κατοχή, το χωριό ανέπτυξε αντίσταση κατά των Ναζί, οι οποίοι σε αντίποινα το πυρπόλησαν στις 15 Ιουλίου 1943, με απολογισμό 115 καμένα σπίτια και 2 νεκρούς.
Το καλοκαίρι του 1944, οι Γερμανοί συνέλαβαν δεκαεννιά άτομα και τους φυλάκισαν στο υπόγειο της Ζωσιμαίας Σχολής. Οι συλληφθέντες έμειναν εκεί για καιρό αλλά τελικά διασώθηκαν. Μία επίσκεψη στο χωριό θα σας αποζημιώσει καθώς εκτός από την ομορφιά του και τη φιλοξενία του θα έχετε την ευκαιρία να δείτε και το μνημείο της Γυναίκας της Πίνδου.
Ο γλύπτης του μνημείου Γιώργος Καλακαλλάς
Ο Τυρναβίτης γλύπτης, Γιώργος Καλακαλλάς, πέθανε πρόσφατα, στις 17 Σεπτεμβρίου 2021, σε ηλικία 83 ετών. Εργα του βρίσκονται τοποθετημένα σε πολλούς δημόσιους χώρους ανά την Ελλάδα και την Κύπρο καθώς επίσης σε Μουσεία, Πινακοθήκες, Γλυπτοθήκες και Ιδρύματα (Εθνική Πινακοθήκη, Εθνική Γλυπτοθήκη, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης Θεσσαλονίκης, Μουσείο Ι. Βορρέ, Μουσείο Burgas, Μουσείο Gabrovo Βουλγαρίας, Πανεπιστήμιο Ουγγαρίας, Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού, κ.α.) καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Παράλληλα, διάφορα έργα του έχουν βραβευθεί στην Ελλάδα και διεθνώς: Χρυσό μετάλλιο και Πάπυρος από την Academia Internationale BURCKHARDT, Δίπλωμα Τιμής από την Associazione Liberi Professionisti Europei, Αργυρό μετάλλιο τιμής από την Société d’ Encouragement au Progrès (2000) κ.α.
Με στοιχεία από apeirosgaia.wordpress.com, Wikipedia.org, kimintenia.wordpress.com
