Στη Μονή Εικοσιφοίνισσας στο Παγγαίο παραδόθηκε σήμερα το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του 11ου αιώνα (ΦΩΤΟ)

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου

Σε μία όμορφη τελετή που πραγματοποιήθηκε σήμερα το απόγευμα στην Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας, επεστράφη το χειρόγραφο Ευαγγέλιο, το οποίο εκπλάπη από τους Βούλγαρους κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το μοναδικό κειμήλιο 1.000 ετών περίπου γύρισε μετά από έναν και πλέον αιώνα στο ιστορικό Μοναστήρι του Παγγαίου, και σίγουρα η στιγμή αυτή θα μείνει αξέχαστη στους παρόντες και όχι μόνο.

Το χειρόγραφο Ευαγγελιστάριο της Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Εικοσιφοινίσσης, η οποία είναι και η παλαιότερη στην Ευρώπη, τοποθετήθηκε στο ιστορικό σκευοφυλάκιο της μονής.

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Το Ευαγγελιστάριο εκλάπη, μεταξύ άλλων χειρόγραφων και κειμηλίων, από την ιερά μονή Εικοσιφοίνισσας τον Μάρτιο του 1917, κατά την Α’ Βουλγαρική κατοχή και επιστράφηκε στον φυσικό του χώρο με οικειοθελή απόφαση του Μουσείου της Βίβλου της Ουάσιγκτον, στην κατοχή του οποίου βρίσκονταν από το 2014.

Ελπιδοφόρος Αμερικής

Η επίσημη τελετή παράδοσης και παραλαβής του χειρογράφου από το Μουσείο της Βίβλου της Ουάσινγκτον, έγινε παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου ως εκπροσώπου του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου. Συνοδεύονταν από επιχειρηματίες από τις ΗΠΑ.

Η σημερινή ημέρα δεν επιλέχθηκε τυχαία, καθώς αποτελεί ημέρα μνήμης κατά την οποία τιμώνται τα θύματα της σφαγής της Δράμας, στην οποία ανήκει η Μονή.

Ελπιδοφόρος Αμερικής

Μεταξύ άλλων, στην εκδήλωση παρέστησαν ο μητροπολίτης Ζιχνών και Νευροκοπίου Ιερόθεος, ως εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου, ο μητροπολίτης Νεαπόλεως Βαρνάβας, ο περιφερειάρχης Αν. Μακεδονίας και Θράκης κ. Μέτιος, ο εκπρόσωπος του υπουργού Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή, οι βουλευτές Δράμας, κ. Μπλούχος (ΝΔ) και κα. Κεφαλίδου (ΠΑΣΟΚ), ο βουλευτής Καβάλας της ΝΔ, κ. Λαζαρίδης, ο αντιπεριφερειάρχης Δράμας κ. Παπαεμμανουήλ, ο δήμαρχος Δράμας κ. Μαμσάκος, ο δήμαρχος Παγγαίου κ. Αναστασιάδης, άλλοι αντιπεριφερειάρχες, δήμαρχοι της περιοχής, αντιδήμαρχοι και εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθηγητές, πρώην βουλευτές καθώς και πλήθος κόσμου.

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στην μνήμη του μακαριστού κυρού Παύλου, Μητροπολίτη Δράμας, που είχε ως όραμα ζωής την επιστροφή των κλεμμένων χειρογράφων και με τις ενέργειές του συνέβαλλε σημαντικά στην έλευση τόσο του πρώτου κειμηλίου, όσο και του δεύτερου σήμερα.

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Η ιστορία του κειμηλίου

Η ιστορία ξεκινά τον Μάρτιο του 1917, όταν οι Βούλγαροι στρατιώτες λεηλάτησαν το ιστορικό Μοναστήρι της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας, το οποίο είναι χτισμένο σε υψόμετρο 753 μέτρων στη βόρεια πλευρά του όρους Παγγαίου.

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Οι επιδρομείς αφαίρεσαν ολόκληρη τη μοναστική βιβλιοθήκη, η οποία περιελάμβανε πάνω από 430 χειρόγραφα και 470 εκκλησιαστικά αντικείμενα (εικόνες και λειτουργικά σκεύη). Σύμφωνα με εκκλησιαστικές πηγές, ο Βούλγαρος στρατιώτης Βλαντιμίρ Σις, με γνώσεις κωδικολογίας, είχε σημαντικό ρόλο στην όλη υπόθεση.

Ηγουμένη Ιεράς Μονής Εικοσιφοίνισσας Αντωνίνη

Φέρεται να είχε επισκεφθεί τη Μονή το 1916, όπου και φιλοξενήθηκε. Εκεί καταλογογράφησε τα κειμήλια. Ενα χρόνο μετά, τα χειρόγραφα εκλάπησαν από Βούλγαρους στρατιώτες, ενώ υπεξαιρέθηκαν στοχευμένα μοναδικά χειρόγραφα, που βρέθηκαν το 2019-2020 σε παλαιοπωλεία της Τσεχίας και μετά στης Γερμανίας, μέρος των οποίων φέρεται ότι πούλησε ο Σις.

Δείτε επίσης: Ελπιδοφόρος: “Θαύμα που εξηγείται μόνο πνευματικά η επιστροφή του κειμηλίου στη Μονή Εικοσιφοίνισσας”

εκπρόσωπος κυβέρνησης

Στο οπισθόφυλλο του Ευαγγελιστάριου οι Βούλγαροι έγραψαν τα αρχικά «Μ.Κ.», δηλαδή Manastir Kosinitsa. Οπως έγραψε στο ημερολόγιό του ο τότε ηγούμενος της Μονής Εικοσιφοινίσσης: «Μαρτίου 27, 1917, Μεγάλη Εβδομάς, των Παθών του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και των μοναχών.

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Την Μεγάλη Δευτέραν και ώραν 2 μ.μ. ο Βούλγαρος οπλαρχηγός Πανίτσας με όλα τα γνωστά παλληκάρια του και ο Βλαδίμηρος Σις, Αυστριακός Βούλγαρος υπήκοος αρχαιολόγος, καθηγητής του εν Σοφία Πανεπιστημίου (τουλάχιστον ο ίδιος έδωκεν τοιαύτας συστάσεις ότε ειργάσθη εις την βιβλιοθήκην της Μονής) και τυμβωρύχος των αρχαίων μνημείων εν Φιλίπποις, ήλθον εις την Μονήν».

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

To 1920 ένας Γερμανός παλαιοβιβλιοπώλης εμφανίζεται να πουλά το βιβλίο σε έναν Γερμανοεβραίο, ο οποίος όμως πολύ σύντομα πεθαίνει. Η χήρα του εκποιεί την περιουσία και το Ευαγγελιστάριο καταλήγει σε ινστιτούτο λουθηρανικών μελετών στο Σικάγο. Και από εκεί, στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Πρίνστον.

Χριστόδουλος Μαμσάκος δήμαρχος Δράμας

Το 1958 το βιβλίο τίθεται ξανά προς πώληση από τον μεγαλύτερο έμπορο παλαιών βιβλίων στον κόσμο, τον Χανς Πέτερ Κράους, αλλά το Ευαγγελιστάριο θα εξαφανιστεί και πάλι, αυτή τη φορά μέχρι το 2011, όταν το απέκτησε η Συλλογή Γκριν σε δημοπρασία του οίκου Christie’s.

Μέτιος περιφερειαρχης αμθ

Το χειρόγραφο από το 2014 ανήκει στην ιδιωτική συλλογή του υπό ίδρυση τότε Μουσείου της Βίβλου, όπου ταυτοποιήθηκε από τον επιμελητή του μουσείου. Κατά την έρευνα, ο επιμελητής του μουσείου Μπράιαν Χάιλαντ εντόπισε σημειώσεις στο χειρόγραφο που επιβεβαίωσαν ότι ανήκε σε εκείνα που λεηλατήθηκαν από το μοναστήρι το 1917. Μεταγενέστερη έρευνα επιβεβαίωσε την ταυτότητα του περγαμηνού ευαγγελίου ως «Χειρόγραφο Eikosiphoinissa 220».

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Μετά την εξέλιξη αυτή ο δρ Τζέφρι Κλόα, επικεφαλής επιμελητής του Μουσείου της Βίβλου, απηύθυνε επιστολή προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, στις 20 Ιουνίου 2020, με την οποία του γνωστοποίησε ότι στο πλαίσιο της συνεργασίας του εν λόγω Μουσείου με το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποφασίστηκε η επιστροφή του χειρογράφου στη Μονή Εικοσιφοινίσσης.

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Ελπιδοφόρος

δημαρχος Παγγαιου Αναστασιάδης

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσας επιστροφή κειμηλίου Παγγαίο

Μπλουχος βουλευτής Δράμας νέα Δημοκρατία

Μακάριος Λαζαρίδης Βουλευτής Νέας Δημοκρατίας Καβάλας

Φωτογραφίες: Μυλωθρίδης Δημήτρης (Εθελοντής Πολιτικής Προστασίας)