Πόσοι γνωρίζετε πως ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο στρατιωτικός, λόγιος και αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας ήταν ποντιακής καταγωγής;
Ο ηγέτης της Επανάστασης, Αλέξανδρος Υψηλάντης, που έλκει την καταγωγή του από τον Πόντο και συγκεκριμένα από τα Υψηλα της Τραπεζούντας, ήταν ευγενής γόνος της οικογένειας Υψηλάντη ενώ η ύπαρξη της οικογένειάς του στην περιοχή, χρονολογείται από την εποχή που κατέφυγαν οι Κομνηνοί στη Τραπεζούντα.
Γεννήθηκε την 1η Δεκεμβρίου του 1792 στην Κωνσταντινούπολη, είχε χάσει το δεξί του χέρι στην μάχη της Δρέσδης το 1813, ήταν αξιωματικός του Ρωσικού στρατού καθώς επίσης υπασπιστής και φίλος του Τσάρου, Αλεξάνδρου Α’.
Ο πρωτότοκος γιος του Ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας και γόνου εύπορης και ισχυρής Φαναριώτικης οικογένειας, Κωνσταντίνου Υψηλάντη και της Ελισάβετ Βακαρέσκου, ανατράφηκε σε περιβάλλον που διαπνεόταν από έντονο πατριωτισμό κι έλαβε εκλεκτή μόρφωση.
Ολα τα παιδιά τους πολέμησαν στον αγώνα, εκτός από το ανήλικο. Μάλιστα, η μητέρα του Αλέξανδρου Υψηλάντη δεν δίστασε να δώσει για τον Αγώνα και τα τελευταία χρήματα που είχαν απομείνει στην οικογένεια, λέγοντας: «Θα λυπηθώ τα κτήματα μου, όταν διαθέτω τα τέσσερα παιδιά μου, στην υπηρεσία της Επανάστασης;»
Μεγάλωσε στη Ρωσία, πολέμησε στις παραδουνάβιες Ηγεμονίες και πέθανε στη Βιέννη το 1828. Όμως η καρδιά του «χτυπά» για πάντα στην Ελλάδα, όπου ζήτησε να μεταφερθεί πριν πεθάνει…
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης και η πορεία του έως την Επανάσταση
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης από μικρός είχε κλίση στα στρατιωτικά. Ακολούθησε τον πατέρα του στην Πετρούπολη, όπου φοίτησε στη Σχολή του Σώματος των Βασιλικών Ακολούθων και στη συνέχεια υπηρέτησε στα σώματα της αυτοκρατορικής φρουράς. Διακρίθηκε στους πολέμους κατά του Ναπολέοντα, ενώ στη μάχη της Δρέσδης, στις 27 Αυγούστου 1813, έχασε το δεξί του χέρι.
Στις 12 Απριλίου 1820 αναγνωρίζεται ως γενικός επίτροπος. Δηλαδή αρχηγός της «Φιλικής Εταιρείας», με το ψευδώνυμο «ΚΑΛΟΣ» και κωδικό υπογραφής τα γράμματα «Α.Ρ.»
Ηταν φλογερός πατριώτης και προσπάθησε να ενσαρκώσει το όνειρο του Ρήγα, για μια πανβαλκανική επανάσταση, ενάντια στον Ασιάτη κατακτητή.
Τον Αλέξανδρο Υψηλάντη επέλεξε η Φιλική Εταιρεία σαν αρχηγό, με την ενεργό έναρξη του ένοπλου ξεσηκωμού των Ραγιάδων στον Μοριά. Μεγάλη ήταν και η προσφορά του στον αγώνα εκείνο και του αδελφού του Δημήτριου Υψηλάντη.
Ας σταθούμε στα λόγια που είπε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, στις 24 Φεβρουαρίου 1821:
«Η ώρα ήλθεν. Ω άνδρες Έλληνες. Ας καλέσωμεν λοιπόν ω ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες, την Ελευθερίαν, εις την κλασσικήν γην της Ελλάδος. Εις τα όπλα λοιπόν, φίλοι, η Πατρίδα μας προσκαλεί».
Με την ενθάρρυνση του Ιωάννη Καποδίστρια πείσθηκε ότι έπρεπε να επισπεύσει την προπαρασκευή της και τον Ιούνιο του 1820 εγκαταστάθηκε στη Οδησσό. Πέρασε τον ποταμό Προύθο στις 22 Φεβρουαρίου 1821 και δύο μέρες αργότερα ύψωσε τελικά τη σημαία της Επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και συγκεκριμένα στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας, όπου απαγορευόταν η παραμονή του τουρκικού στρατού.
Με επιστολή του στον αυτοκράτορα Αλέξανδρο υπέβαλε την παραίτησή του από το ρωσικό στρατό και αναγγέλλοντας την Ελληνική Επανάσταση ζήτησε την αρωγή του. Αμέσως μετά επιδόθηκε στη δημιουργία στρατού και συγκρότησε τον Ιερό Λόχο.
Στις 7 Ιουνίου 1821 ο στρατός του Υψηλάντη καταστράφηκε στη μάχη του Δραγατσανίου και υποχώρησε προς τα αυστριακά σύνορα. Παραδόθηκε στους Αυστριακούς, φυλακίστηκε και απελευθερώθηκε στις 24 Νοεμβρίου 1827. Η κλονισμένη υγεία του δεν του επέτρεψε να βοηθήσει το επαναστατημένο έθνος.
Το τέλος του Αλέξανδρου Υψηλάντη
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, πέθανε στη Βιέννη, στις 19 Ιανουαρίου 1828. Η κηδεία του έγινε στην Βιέννη, ενώ στην τελευταία κατοικία τον συνόδευσαν όλοι οι Ελληνες που διέμεναν στην Αυστριακή πρωτεύουσα.
Στο φέρετρο του ο νεκρός πρίγκιπας έφερε την στολή του Ιερολοχίτη και το ξίφος με το οποίο ορκίσθηκε στην εκκλησία των Τριών Ιεραρχών, για να ελευθερώσει τη πατρίδα από τον δυνάστη.
Η ζωή του και οι τρόποι του υποδεικνύουν ότι είχε Μυοτονική δυστροφία (DM). Το σώμα του αρχικά θάφτηκε στο νεκροταφείο του Αγ. Μάρκου (Sankt Marxer Friedhof) της Βιέννης και αργότερα τα λείψανά του μεταφέρθηκαν στο κάστρο Υψηλάντη-Σίνα στo Rappoltenkirchen (δυτικά της Βιέννης) από μέλη της οικογένειάς του στις 18 Φεβρουαρίου του 1903. H τελευταία μεταφορά του συνέβη τον Αύγουστο του 1964, όταν τελικά μεταφέρθηκε στην εκκλησία των Αγ. Ταξιαρχών στο Πεδίον του Aρεως στην Αθήνα, 136 χρόνια μετά το θάνατό του.
Η τελευταία του επιθυμία ήταν η καρδιά του να αποσπαστεί από το σώμα (συνήθεια διαδεδομένη στην εποχή του για σημαίνοντα πρόσωπα) και να σταλεί στην Ελλάδα.
Η επιθυμία πραγματοποιήθηκε από τον Γεώργιο Λασσάνη, που την έκρυψε αρχικά στον Αγιο Γεώργιο της Βιέννης. Το 1843 ο αδελφός του Γεώργιος Υψηλάντης την έστειλε στη μητρόπολη της Αθήνας (που τότε ήταν η Αγ. Ειρήνη Αιόλου).
Ο Γεώργιος απεβίωσε το 1847 και η σύζυγός του Μαρία Μουρούζη μετέφερε το 1859 τις καρδιές των δύο αδελφών στον ναό των Παμμ. Ταξιαρχών του Αμαλίειου Ορφανοτροφείου (Στησιχόρου 6 & Λυκείου) στην Αθήνα. Η καρδιά του Αλεξάνδρου φυλάσσεται μέσα σε επίχρυση θήκη, ενώ του Γεωργίου σε επάργυρη λήκυθο. Βρίσκονται σε εσοχή του νότιου τοίχου με την επιγραφή «καρδίαι Αλ. και Γ. Υψηλάντου».
H Ypsilanti Township στο Michigan των ΗΠΑ πήρε το όνομά της προς τιμήν του. Αργότερα η πόλη Ypsilanti, η οποίο βρίσκεται εντός του δήμου, πήρε το όνομά της από τον αδελφό του, Δημήτριο.
Πηγές ιστορικών στοιχείων: sansimera.gr, lelevose.gr, el.wikipedia.org
