Ο Νομός Ευρυτανίας κρύβει μικρές και μεγάλες εκπλήξεις για τους επισκέπτες του, με την Παναγία την Προυσιώτισσα να συγκαταλέγεται αναμφισβήτητα σε μία από αυτές.
Δέος, τοπίο που «κόβει» την ανάσα και μία ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων για την Παναγία την Προυσιώτισσα, την Παναγία που συνδέεται με τις περιπέτειες και την εμφάνιση της ιερής της εικόνας, από την Προύσα της Βιθυνίας της Μικράς Ασίας, στο σπήλαιο της Ευρυτανίας.
Σύμφωνα με την παράδοση, η ιερή εικόνα της Παναγίας, είναι δημιούργημα του Ευαγγελιστή Λουκά, και φυγαδεύτηκε το 829μ.Χ., κατά την περίοδο της Εικονομαχίας, στην Προύσα προκειμένου να γλιτώσει το κάψιμο των βυζαντινών εικόνων που είχε διατάξει ο Αυτοκράτορας Θεόφιλος.
Η παράδοση συνδέει το καταφύγιο της εικόνας, τη σημερινή τοποθεσία της Μονής, με θαύματα που συνέβησαν κατά τη μεταφορά της εκεί. Ο νέος που τη μετέφερε, μαζί με κάποιον υπηρέτη του, αποφάσισαν να ιδρύσουν μοναστήρι στο σημείο αυτό καθώς διαπίστωσαν ότι ήταν αδύνατο να μετακινήσουν την εικόνα από εκεί. Οι ίδιοι έγιναν οι πρώτοι μοναχοί, με τα ονόματα Διονύσιος και Τιμόθεος.
Μοναδική τοποθεσία, υπέροχη φύση και εξωπραγματικό τοπίο
Η Ιερά Μονή Προυσού, βρίσκεται στην είσοδο του χωριού Προυσός, «σφηνωμένη» ανάμεσα σε κάθετους γκριζωπούς βράχους, που με την άγρια μεγαλοπρέπειά τους, τη μοναδική φύση ολόγυρά τους και το απόκοσμο τοπίο, εντυπωσιάζουν τον κάθε επισκέπτη. Καταπράσινα και πανύψηλα βουνά, ελατόφυτες βουνοκορφές και γάργαρα νερά, συνθέτουν μοναδικές εικόνες που σε κάνουν να αισθανθείς πως τούτος ο τόπος είναι πραγματικά ευλογημένος.
Βρίσκεται 31 χιλιόμετρα νότια του Καρπενησίου και 53 βορειοανατολικά του Αγρινίου, 2 χιλιόμετρα από το ομώνυμο χωριό και αποτελεί πνευματικό και προσκυνηματικό κέντρο ολόκληρης της περιοχής. Είναι χτισμένη σε απόκρημνη, βραχώδη περιοχή μεταξύ των βουνών Χελιδώνα, Καλιακούδα και της οροσειράς του Παναιτωλικού, καθώς και τους ποταμούς Κρικελλοπόταμο και Τρικεριώτη.
Παναγία η Προυσιώτισσα, η «Κυρά της Ρούμελης»
Η Ιερά Μονή Προυσού είναι ένα από τα λίγα μοναστήρια που σώζονται στην Ευρυτανία. Αναμφισβήτητα, πόλο έλξης, αποτελεί η εικόνα της Παναγίας της Προυσιώτισσας, η οποία θεωρείται θαυματουργή και προσελκύει πλήθος πιστών για προσκύνημα, από την Ελλάδα και ολόκληρο τον κόσμο.
Η εικόνα της Παναγίας είναι τύπου Οδηγήτριας και είναι επιχρυσωμένη με αργυροεπίχρυση ένδυση, δώρο του στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη που φιλοξενούνταν στη Μονή την περίοδο της επανάστασης του 1821 μ.Χ.
Το καθολικό της είναι ναΐσκος, σταυροειδής με τρούλο. Στα δυτικά του, στη ρίζα του βράχου, υπάρχει κρύπτη διαμορφωμένη σε παρεκκλήσι. Οι σήμερα σωζόμενες τοιχογραφίες φιλοτεχνήθηκαν γύρω στο 1785. Μέσα στην κρύπτη διασώζονται στην εξωτερική πλευρά τοιχογραφίες του 13ου αιώνα, ενώ εσωτερικά υπάρχουν δύο στρώματα, από τα οποία το ένα χρονολογείται στα 1518. Πολύ αξιόλογο είναι και το ξυλόγλυπτο τέμπλο της κρύπτης, που χρονολογείται στα 1810.
Το Σκευοφυλακίου της Μονής περιέχει πλήθος πολύτιμων χειρόγραφων Κωδίκων, εικόνες, ιερά σκεύη, λειψανοθήκες και βιβλία. Στη Μονή λειτουργεί ενδιαφέρον μουσείο με μέρος των θησαυρών, όπως εικόνες από το 15ο και 16ο αιώνα, ιερά άμφια, αργυρά και χρυσά δισκοπότηρα, χειρόγραφοι κώδικες, τυπογραφημένα βιβλία και το σπαθί του Καραϊσκάκη.
Εξω από τη Μονή υπάρχουν δύο κάστρα αριστερά και δεξιά, οι «πύργοι του Καραϊσκάκη». Υπάρχει επίσης εκκλησάκι των Αγίων Πάντων, που κτίστηκε το 1754. Τέλος, σώζεται, πλήρως αναστηλωμένο το κτήριο που στέγασε επί Τουρκοκρατίας τη «Σχολή Ελληνικών Γραμμάτων» που λειτούργησε στη Μονή.
Ακριβώς απέναντι από το μοναστήρι πάνω σε λόφο βρίσκεται χτισμένο και το ρολόι της Μονής. Το μοναστήρι πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου, την ημέρα της αποδόσεως της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ανά τους αιώνες δέχτηκε πολλές επιθέσεις, κυρίως επί τουρκοκρατίας, με τελευταία καταστροφή αυτή του 1944 από τους Γερμανούς.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος ἅ’.
Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης σὺ προΐστασαι πρόμαχος καὶ τερατουργὸς ἐξαισίων τὴ ἐκ Προύσσης εἰκόνι Σου, Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ, καὶ γὰρ φωτίζεις ἐν τάχει τοὺς τυφλοὺς δεινοὺς τὲ ἀπελαύνεις δαίμονας καὶ παραλύτους δὲ συσφίγγεις ἀγαθή. Κρημνῶν τὲ σώζεις καὶ πάσης βλάβης τοὺς σοὶ προστρέχοντας. Δόξα τῷ σῶ ἀσπόρω τοκετῶ, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τὸ ἐνεργούντι διὰ σου τοιαῦτα θαύματα.
Δείτε επίσης: H πανέμορφη Ευρυτανία και οι ιστορικές γωνιές της
Το χωριό Προυσός
Ο Προυσός είναι ένα μικρό χωριό, που βρίσκεται σε υψόμετρο 850 μέτρων και συνδέθηκε άμεσα με τη Μονή. Η τοποθεσία του οριοθετείτε στα νοτιοδυτικά όρια του νομού με την Αιτωλοακαρνανία, νοτιοανατολικά από τη τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών και βόρεια από τη λίμνη Τριχωνίδα.
Η περιοχή που ξεκινά βορειοανατολικά του χωριού και το φαράγγι του Προυσού έχει χαρακτηριστεί ως βιότοπος CORINE. Πρόκειται για φαράγγι μεσαίου υψόμετρου, στο μέσο της ορεινής περιοχής το οποίο θεωρείται «ένας από τους λίγους προστατευόμενους γκρεμούς στην περιοχή, σημαντικός για τα αρπακτικά που φωλιάζουν και τη χλωρίδα». Σε αυτό διαβιούν ο Αγριόγατος του Μωριά (Felis silvestris morea) και ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos chrysaetos).
Αλλα σημαντικά αξιοθέατα είναι η σπηλιά της Αποκλείστρας, όπου σύμφωνα με κάποιους ερευνητές τοποθετείται και το Μουσείο του ήρωα και ημίθεου Οιδίποδα. Νότια του χωριού, στην τοποθεσία «Καστανιά» βρίσκεται το φαράγγι της Μαύρης Σπηλιάς όπου υπάρχει και καταρράκτης ύψους 10 μέτρων.
Από τον Προυσό καταγόταν ο στρατιωτικός και πολιτικός Γεώργιος Κονδύλης που έγινε δύο φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας.
Οπως καταλαβαίνετε η περιοχή ενδείκνυται για αξέχαστες αποδράσεις καθώς εκτός από την Παναγία την Προυσιώτισσα, μπορείτε να δείτε πολλά ακόμη αξιοθέατα, να απολαύσετε τη φύση και τις δραστηριότητες σ’ αυτήν, καθώς και τη φιλοξενία των κατοίκων της.
Πηγή ιστορικών στοιχείων: imkarpenisiou.gr, el.wikipedia.org,
