Η μεγάλη Δεσποτική εορτή των Χριστουγέννων, αποτελεί μια από τις πιο λαμπρές και συμβολικές εορτές της χριστιανικής πίστης. Μας προσκαλεί να πανηγυρίσουμε τη Γέννηση του Χριστού και την οικονομία του Θεού για την εκ Πνεύματος Αγίου και εκ Παρθένου Μαρίας γέννησή Του με αγάπη προς όλους τους ανθρώπους, αφουγκραζόμενοι το βαθύτερο νόημα της.
Τα Χριστούγεννα πέρα από τον εορταστικό τους χαρακτήρα, φέρουν ένα βαθύ θεολογικό μήνυμα που σχετίζεται με τη θεολογία του φωτός, τη σωτηρία και την δημιουργία. Η γέννηση Του είναι αυτή που μας λυτρώνει, μας θεώνει και μας οδηγεί, κατά την πατερική ορολογία, στο «αρχαίον κάλλος». Το «Χριστός γεννάται, δοξάσατε, Χριστός εξ ουρανών απαντήσατε, Χριστός επί γης, υψώθητε», αποτελεί το χαρμόσυνο μήνυμα της ημέρας των Χριστουγέννων, συνθέτοντας την μεγαλοσύνη αυτής της ανεπανάληπτης υμνολογίας. Ο ερχομός του Θεού στη γη γίνεται με μια θαυμαστή απλότητα από την Υπεραγία Θεοτόκο, στην πόλη της Βηθλεέμ, ο οποίος δεν αποτελεί απλώς ένα ιστορικό γεγονός, αλλά μια φανέρωση του φωτός του Θεού μέσα στον κόσμο, καλώντας την ανθρωπότητα να συμμετάσχει στη θεία ζωή.
Στην ευαγγελική αφήγηση, το φως συνοδεύει τη γέννηση του Ιησού όταν το άστρο οδηγεί τους Μάγους στην Βηθλεέμ (Ματθ. 2:9), και η λαμπρότητα περιβάλλει τους αγγέλους όταν αναγγέλλουν στους ποιμένες τη γέννηση του Σωτήρα (Λουκ. 2:9). Η Γέννηση είναι η ανατολή του φωτός στον κόσμο, όπως προφητεύει ο προφήτης Ησαΐας στην Π. Διαθήκη, «..θα ιδούν πρώτοι το μέγα φως του Μεσσίου..» (Ησ. 9:2), φανερώνοντας τη σωτηρία που προσφέρεται σε κάθε άνθρωπο. Ο Χριστός, επέλεξε να γεννηθεί σε έναν ταπεινό στάβλο, με την φάτνη να γίνεται σύμβολο της θεϊκής συγκατάβασης και της αγάπης Του για την ανθρωπότητα. Η ενσάρκωση του Θεού σηματοδοτεί την αρχή της ανανέωσης του κόσμου, καθώς ο Θεός εισέρχεται στην ιστορία όχι με δόξα και μεγαλοπρέπεια, αλλά με απόλυτη απλότητα και εγγύτητα.
Οι λαϊκές παραδόσεις των Χριστουγέννων περιλαμβάνουν ένα πλούσιο σύνολο εθίμων, αν και πολλά από αυτά τα έθιμα έχουν πολιτιστική και ιστορική προέλευση. Παρόλα αυτά, εντάσσονται στο πνεύμα της γιορτής, όπου συχνά λειτουργούν ως γέφυρα μεταξύ της θεολογίας και της καθημερινής ζωής, προσφέροντας μια κοινωνική διάσταση στον εορτασμό. Με την αναφορά μας, στα κάλαντα που διαδίδουν το μήνυμα της Γέννησης με τρόπο χαρούμενο, καθώς και τις οικογενειακές συγκεντρώσεις που προβάλλουν την αξία της κοινότητας, να αποτελούν στοιχεία της χριστιανικής ζωής. Παρά τη θεολογική της βαρύτητα και σημασία, η εορτή στις μέρες μας συχνά μετατρέπεται σε μία επιφανειακή, καταναλωτική εμπειρία, μακριά από την πνευματική της ουσία, με την σύγχρονη κοινωνία συχνά να την αντιμετωπίζει περισσότερο ως μια ευκαιρία για ψυχαγωγία και κατανάλωση, παρά ως πνευματική εμπειρία.
Σε έναν κόσμο που συχνά κυριαρχείται από υλισμό και ατομικισμό, η ενανθρώπηση του Θεού φαίνεται σε πολλούς ως κάτι μακρινό ή ακατανόητο. Σε πολλές περιπτώσεις, η θεολογική διάσταση των Χριστουγέννων παραμερίζεται υπέρ πολιτιστικών ή κοινωνικών δραστηριοτήτων, που ναι μεν φέρνουν ανθρώπους κοντά, αλλά απομακρύνουν από το φως της δημιουργίας του Χριστού. Η εμπορευματοποίηση έχει μετατρέψει τη φάτνη σε διακοσμητικό αντικείμενο και το μήνυμα της ελπίδας σε αφορμή για αγορές. Η προσοχή στρέφεται στα δώρα, στα στολίδια, και στα εορταστικά τραπέζια, αφήνοντας ελάχιστο χώρο για πνευματική περισυλλογή. Ο άνθρωπος κινδυνεύει να χάσει την ουσία της εορτής, ζώντας σε έναν αποπροσανατολισμένο κόσμο.
Πώς μπορούμε άραγε να επανασυνδεθούμε με την αυθεντική σημασία των Χριστουγέννων;
Η απάντηση βρίσκεται στην ανακάλυψη και κατανόηση του θεϊκού μυστηρίου μέσα στην καθημερινότητα. Η φάτνη δεν είναι απλώς ένα στολίδι, αλλά υπενθύμιση της ταπείνωσης και της αγάπης του Θεού. Αν κάθε άνθρωπος δει την τοποθετημένη στο σπίτι του ή σε δημόσιους χώρους φάτνη, ως μια πρόσκληση για ταπεινοφροσύνη και προσφορά, το μήνυμα των Χριστουγέννων θα μείνει ζωντανό. Εάν γιορτάσουμε την Γέννηση του Χριστού μας μέσα σε ατμόσφαιρα χαράς και αγαλλίασης, ψάλλοντας τους μελωδικούς χριστουγεννιάτικους ύμνους με τη δογματική τελειότητα και τις εντυπωσιακές λέξεις προς τον Ενανθρωπήσαντα, θα αισθανθούμε την θερμή πνοή πίστεως και ελπίδας και θα βιώσουμε την παρουσία του Θεού ως φως στη ζωή μας. Η έμπρακτη έκφραση της αγάπης προς τον συνάνθρωπο είναι ένας τρόπος να ζήσουμε το μήνυμα της Γέννησης, με την διακονία και αγάπη προς τον πλησίον να μπορεί να μετατρέψει το φως της φάτνης σε πράξη αλληλεγγύης και προσφοράς.
Σε έναν κόσμο που συχνά αποπροσανατολίζεται από την ουσία, τα Χριστούγεννα ας γίνουν η γιορτή του φωτός που αγγίζει κάθε πτυχή της ανθρώπινης ύπαρξης και της δημιουργίας. Ας αφήσουμε, λοιπόν, το φως της Γέννησης να φωτίσει όχι μόνο τις γιορτές μας, αλλά και την καθημερινότητά μας, καθιστώντας μας φορείς της θεϊκής αγάπης και της αλήθειας. Ας επιτρέψουμε φέτος, ο Χριστός να γεννηθεί στην καρδιά μας ζωγραφίζοντας σε αυτήν την Αγία Φάτνη που προσκυνούμε, με την ταπεινή μορφή Εκείνου που ήρθε να ανακαινίσει το φθαρμένο κόσμο μας, χαρίζοντας ειρήνη και ζεστασιά. Ας βαδίσουμε μαζί με τους τρεις Μάγους και ας ακολουθήσουμε το Αστέρι της Βηθλεέμ με τόλμη, ώστε να είναι αυτό που θα μας οδηγήσει στην φάτνη των συναισθημάτων της καρδιάς μας.
Χριστός Ετέχθη! Καλά Χριστούγεννα σε όλους!
