«Το οποίον, μεγαλείον. Και να γράφει στην ταμπέλα «Ζαχαροπλαστείον – Γαλακτοπωλείον η Άβυσσος». Και να γράφει στα τζάμια με τεμπεσίρι «Δίδονται λουκουμάδαι η μερίς δραχμάς 4 και Προσφέρεται Πογάτσα Πολιτική, η μερίς 4,50.
Kι από μέσα στο ταμείον να κάθεται η κερία Kυριακούλα, αρχοντόπαχη, φρεγατίσα, το μάτι βαφέν, το χείλι άλικο και πεντόλιρο στο βραχιόλι. Kαι να λέγει: «Kυριάκο, μαρκάρησε το ρεζόγαλον». Kαι να χαμογελεί ο Kυριάκος. Mουστάκι σύρμα και δαχτυλίδι με πράσινη πέτρα, κυπαρίσσι ίσιο και λιπόσαρκο, φρύδι σμιχτό και καρύδι στο λάρυγγα. Kαι να ρίπτει ματιές με σημασία. «Έννοια σας, Kυριακούλα μανταμίτσα, μη φοβείσθε, καθόσον μπορεί να είμαι σκέτος σερβιτόρος, αλλά…»
Ο μεγάλος Νίκος Τσιφόρος έπλεξε ένα στεφάνι με καμιά κατοσταριά «λουλούδια», όλα κομμένα απ’ τον ολάνθιστο κήπο της ελληνικής λεβεντομαλακίας, με το μπαρδόν κιόλας.
Το δημοσίευσε για πρώτη φορά το 1967 ο «Ταχυδρόμος», ο οποίος (μεταφορικά το λέγω) έχει τον απέθαντο και φτάσαμε στο 2025, και μας κουβάλησε παράξενους, περίεργους ιούς, παραλλαγές του κώλου, με το συμπάθιο, να ταλανίζει κόσμο και ντουνιά στην υδρόγειο σφαίρα.
Κρότου λάμψης και πυροτεχνήματα καπνογόνα πάνω από τα κεφάλια νεαρών ατίθασων και παλιόπαιδων, ευγενικά το λέω, τα ντεσιμπέλ στο υπαίθριο μπαρ «Απιθήτα», το οποίον γρήγορα μιμήθηκαν πλείστα όσα υπαίθρια ορθάδικα, ανά την επικράτεια, με ή χωρίς φλογοβόλα μανιτάρια υγραερίου.
Ποσώς νοιάζονται για τον κίνδυνο νοσηρής συνέχειας, άμα τη λήξει του σανσιρμά, τα χιλιάδες βλαστάρια οικογενειών που, ίσως, πιστεύουν ότι την ώρα της μεγάλης απόδρασης, το ένα πάνω στ’ άλλο και νόμιμα χωρίς μάσκες, τα καημένα τα φοιτούντα εις σχολάς ανωτέρου επιπέδου, να έχουν στρωμένο πισινό στο διάβασμα ή στην επικρατέστερη περίπτωση, να έχουν εξασφαλίσει ένα πεντάρι εκεί πέρα, με την αντιγραφή «πρωταγωνίστρια» στον μύθο.
Λίγο παρακάτω, έτσι κι αλλιώς μια κουκίδα η Ελλάδα, γυμνασιόπαιδα- επίσης παλιόπαιδα κι ατίθασα – γιορτάζουν , λέει, το γκολ της ομδάρας τους με μπουρλότο στην αρένα. Στάχτη και μπούρμπερη ό,τι έστησε ο Δήμος, φερ’ ειπείν, διότι έτσι γουστάρανε και τις κοτρόνες τις ρίξανε στα κεφάλια των ένστολων, μην και τολμήσει κανείς να διακόψει το γλέντι της πυρκαγιάς.
Σωτήριον έτος 2025, πλέον, και η χειρότερη αντίληψη (και άσκηση) του αγαθού της ελευθερίας είναι πάντα η ανεξέλεγκτη εκδοχή της. Είτε ως ιδεοληπτική εμμονή του αναρχισμού είτε ως δογματική αποποίηση των ορίων υπευθυνότητας που την προσδιορίζουν και τη νοηματοδοτούν. Αποτέλεσμα; Τουλάχιστον, την αδικούν.
Δικαιώνοντας την – εν προκειμένω – εύγλωττη πλατωνική προσέγγιση: «Η άγαν ελευθερία, έοικεν ουκ εις άλλο τι, ή εις άγαν δουλείαν μεταβάλλειν και ιδιώτη και πόλει». Όπου η εκτός ελέγχου ελευθερία προσομοιάζει και, ουσιαστικά, οδηγεί στον ανεπιθύμητο αντίποδα. Σε «άγαν – δηλαδή – δουλείαν».
Όλοι, σε τελική ανάλυση (και πρωταρχικά όσοι εντίμως συλλογίζονται), ξέρουν ότι έτσι ακριβώς είναι. Αυτό συμβαίνει. Και αυτό εισπράττεται όποτε η ενεργητική αναρχία, ως κακέκτυπο απόλυτης ελευθερίας, προάγει πρακτικές δικών της υπερβάσεων, ανεξαρτήτως κόστους και συνεπειών για τους υπόλοιπους. Λέω «ελευθερίας» σε όσους μετέχουν σ’ αυτήν. Υποδούλωσης δε και βαναυσότητας, στους απέναντι. Όσων (άκοντες) υφίστανται τα έως κι εξουθενωτικά παράγωγα της «άνευ ορίων» (και, κυρίως, άνευ ευθύνης) αυτής της ελευθερίας. Εν προκειμένω, η ασυλόγιστη και άνευ ενοχών διασπορά στην κοινωνία, ενός νέου , όπως διαβάζω, φονικού ιού.
Αυτές οι διαχρονικές σημάνσεις δίνουν διαλεκτικά το μέτρο, για όσα συμβαίνουν σήμερα στα καθ’ ημάς. Και για όσα επενεργούν είτε ως περιθωριακές παρεμβολές είτε ως οργανωμένες κινήσεις με, συνήθως, στρεβλό ιδεολογικό υπόβαθρο.
Εκείνο που προέχει είναι ότι: Όσο τέτοιες καταστάσεις κατ’ ανοχήν παγιώνονται, τόσο διαβρώνεται το πολιτειακό κύρος και η δυναμική των θεσμών. Και τόσο θ’ αποδομούνται οι ευρύτερες προοπτικές κοινωνικής ομαλότητας.
Αυτό δε σημαίνει ούτε πολιτική καταστολών ούτε άσκηση βίας. Κατήχηση λείπει. Σωστή ενημέρωση. Δίχως τραπέζια και μικρόφωνα. Χωρίς ανακοινώσεις από πολιτικούς τιτλούχους, χωρίς φοβέρες και απειλές. Αιωρείται, σαφώς, ένα ερώτημα. Τι είδους κατήχηση να δεχτούν τα «παλιόπαιδα, τ’ ατίθασα», όταν εκπαιδευτικοί λειτουργοί απαξίωναν τα τεστ, όταν γονείς αρνητές κατέφευγαν σε μηνύσεις, όταν οι σπίθες υπάρχουν μέσα κι έξω από τα ιδρύματα ( ακόμα και νοσοκομεία), οι οποίες πολύ εύκολα , όπως βλέπουμε, γίνονται πυρκαγιές;
Μέγα θέμα η κατάχρηση ελευθερίας, μεγαλύτερο η άγνοια περί ατομικής ευθύνης.
Τι είναι, όμως, η ατομική ευθύνη; Με μια πρώτη σκέψη θα έλεγα ότι η ατομική ευθύνη είναι μια εγκεφαλική διεργασία η οποία διαχωρίζει το άτομο από τον όχλο. Την υπεύθυνη ατομική συμπεριφορά από την «ομοιογενή μάζα» και το «αγελαίο ποδοβολητό». Την ψύχραιμη φωνή του ενός από την αλαλάζουσα συνθηματολογία και την «παπαγαλία» των κλισέ του πλήθους. Είναι, λέω εγώ , ένα ατράνταχτο αποδεικτικό γνωστικής επάρκειας.
