Για δεκαετίες ήταν ανέκδοτο. Για τους Θεσσαλονικείς μια πικρή ιστορία που προκαλούσε οργή. Την τελευταία μέρα του Νοεμβρίου του 2024 θα ξεκινήσουν τα δρομολόγια του πιο πολύπαθου έργου στην ιστορία της Θεσσαλονίκης, ίσως και της χώρας. Το μετρό επιτέλους θα λειτουργήσει.
Μελέτες επί μελετών, άγονοι διαγωνισμοί, έλλειψη χρηματοδοτικών πόρων, προσφυγές στην δικαιοσύνη, ταλαιπωρία των πολιτών, πολιτικές κόντρες. Το μετρό της Θεσσαλονίκης τα είχε όλα, άργησε αλλά επιτέλους είναι έτοιμο με τους πολίτες αυτής της πόλης να ανυπομονούν να το χρησιμοποιήσουν και ευελπιστούν πως όντως θα δώσει λύση στο κυκλοφοριακό πρόβλημα. Εστω κι αν θα παραδίδεται μόνο η βασική γραμμή που θα ενώνει την ανατολική Θεσσαλονίκη με τον Σιδηροδρομικό Σταθμό.
Το ανεπίσημο ξεκίνημα
Και μπορεί επίσημα να έχει καταγραφεί το 2006 ως η χρονιά που ξεκίνησαν τα έργα, ωστόσο η πρώτη αναφορά για την κατασκευή του μεγάλου έργου υπήρξε το 1976, όταν ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή έκανε αναφορά στο μετρό Θεσσαλονίκης. Ούτε έργα, ούτε μελέτες, ούτε οποιαδήποτε κουβέντα έγινε για μια περίπου δεκαετία όταν το 1988 ο τότε δήμαρχος Σωτήρης Κούβελας έσκαψε στην οδό Εγνατία, μπροστά από την πύλη Εμπορίου στη ΔΕΘ. Τότε, το σχέδιο για το μετρό προέβλεπε μια γραμμή κάτω από τον κεντρικό δρόμο της Θεσσαλονίκης. Ηταν η περιβόητη “τρύπα Κούβελα” που έμεινε ανοικτή για πολλά χρόνια θυμίζοντας στους Θεσσαλονικείς την δέσμευση των πολιτικών για το έργο, αλλά και προκαλώντας γκρίνια που μετέπειτα έγινε οργή, αφού το μόνο που κατάφερε ήταν να περιορίσει την κυκλοφορία σε δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση.
Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτσάκη, το 1992, επιχείρησε να το επαναφέρει ως μια νέα προοπτική για την Θεσσαλονίκη. Αναζητήθηκε ο τρόπος χρηματοδότησης ακολουθώντας το σχέδιο που υπήρχε για το μετρό της Αθήνας. Ομως, ούτε η κοινοπραξία που επελέγη το 1994, ούτε αυτή του 1996 έφεραν αποτέλεσμα, αφού υπήρξαν προσφυγές στην δικαιοσύνη. Το 1998 η “Θεσσαλονίκη Μετρό” υπέγραψε σύμβαση για το έργο και ανέλαβε να βρει τους πόρους, αλλά η πολυαναμενόμενη βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δεν ήρθε. Το 2003, τελικά, αποφασίστηκε να κατασκευαστεί ως δημόσιο έργο, με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Μετά από τρία χρόνια σχεδιασμών και διαγωνισμών, έγινε η δημοπράτηση που αφορούσε την κατασκευή της βασική γραμμής του μετρό, μήκους 9,6 χιλιομέτρων, με 13 σταθμούς και το αμαξοστάσιο στην Πυλαία. Ανάδοχος ήταν η εταιρεία Αττικό Μετρό (σήμερα Ελληνικό Μετρό), με προϋπολογισμό ενός δισεκατομμυρίου ευρώ και η ολοκλήρωση των εργασιών υπολογίζονταν για το τέλος του 2012.
Τα προβλήματα
Σε αρκετά σημεία η Θεσσαλονίκη θύμιζε εργοτάξιο. Δρόμοι όπως η Εγνατία και η Δελφών άλλαξαν μορφή, καθώς μειώθηκαν οι λωρίδες κυκλοφορίας, τοποθετήθηκαν σκαλωσιές και λαμαρίνες που προκάλεσαν μεγάλη ζημία σε επιχειρήσεις και η πόλη ζητούσε τη γρήγορη ολοκλήρωση των έργων για να “αναπνεύσει”. Ομως, τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν ήταν τεράστια. Οι Θεσσαλονικείς δεν έβλεπαν ουσιαστικές εργασίες. Αντ’ αυτού άκουγαν κι έβλεπαν καθυστερήσεις και προβλήματα. Αυτά κορυφώθηκαν το 2012 όταν αποκαλύφθηκε τμήμα της αρχαίας Εγνατίας Οδού. Τότε άρχισε διάλογος, που μετατράπηκε σε κόντρα φορέων και ομάδων πολιτών, για το αν πρέπει να κατασκευαστεί ο σταθμός στη Βενιζέλου με τη μέθοδο της απόσπασης και της επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων ή να κατασκευαστεί ο σταθμός χωρίς την απόσπαση των αρχαίων. Στο τραπέζι, μάλιστα, έπεσε η πρόταση για κατάργηση του συγκεκριμένου σταθμού.
Αυτή η κόντρα κράτησε για επτά χρόνια και άγγιξε μέχρι και την κορυφή του κράτους καθώς τα κόμματα επέλεγαν πλευρά, υπέρ της μίας ή της άλλης λύσης. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με πρόεδρο της Αττικό Μετρό τον πρώην πρύτανη του ΑΠΘ, Γιάννη Μυλόπουλο, είχε θέσει ως στόχο να δοθεί σε λειτουργία το μετρό μέχρι τις εκλογές του 2019. Ενα χρόνο νωρίτερα, είχε γίνει τελετή στο σταθμό στο Συντριβάνι, που από ορισμένους χαρακτηρίστηκε ως εγκαίνια και από άλλους, που διαφωνούσαν πως όντως υπήρχε πραγματική πρόοδος των εργασιών, ως οι “μουσαμάδες του μετρό”.
Το καλοκαίρι 2019 η κυβέρνηση αλλάζει. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέτει στην κορυφή των προτεραιοτήτων τη λειτουργία του μετρό Θεσσαλονίκης. Το πλάνο για το σταθμό Βενιζέλου είναι πως θα υπάρξει απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων και θα λειτουργήσει η κεντρική γραμμή χωρίς εξαιρέσεις, ακόμη και με την “Βενιζέλου” που θα είναι σταθμός-μουσείο, καθώς τα αρχαία που βρέθηκαν θα είναι εμφανή σε όσους χρησιμοποιούν το νέο μέσο μεταφοράς.
Και πάλι υπήρξε καθυστέρηση στις εργασίες καθώς αντί για το 2023, που δόθηκε ως ημερομηνία παράδοσης του έργου, θα παραδοθεί στις 30 Νοεμβρίου 2024. Αυτό περιλαμβάνει τη βασική γραμμή 9,6 χιλιομέτρων με 13 σταθμούς ενώ στο τέλος του 2025 αναμένεται να παραδοθεί η επέκταση στην Καλαμαριά. Το συνολικό κόστος θα ξεπεράσει τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 1,496 δισ. ευρώ αφορά στο κόστος της βασικής γραμμής έναντι 1,2 δισ. ευρώ του αρχικού προϋπολογισμού.
Ωστόσο, βασικό αίτημα δημάρχων και φορέων της πόλης είναι η επέκταση και στα δυτικά, που από πολλούς θεωρείται απαραίτητο βήμα που θα βοηθήσει την ανάπτυξη της πόλης και θα διευκολύνει εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες που ζουν στα δυτικά.
Το μετρό Θεσσαλονίκης με λίγα λόγια
o Την 30ή Νοεμβρίου η βασική γραμμή του μετρό Θεσσαλονίκης παραδίδεται στους πολίτες και τους επισκέπτες της πόλης.
o Το βασικό δίκτυο περιλαμβάνει 13 σταθμούς:
-Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός
– Δημοκρατίας
– Βενιζέλου
– Αγίας Σοφίας
– Σιντριβάνι
-Πανεπιστήμιο
– Παπάφη
– Ευκλείδης
– Φλέμινγκ
– Ανάληψη
– 25ης Μαρτίου
– Βούλγαρη
– Νέα Ελβετία.
o Η γραμμή εκτείνεται σε μήκος 9,6 χλμ. και περιλαμβάνει δύο ανεξάρτητες σήραγγες μονής τροχιάς.
o Στο δίκτυο λειτουργούν 18 υπέρ-αυτόματοι συρμοί τελευταίας τεχνολογίας, πλήρως κλιματιζόμενοι, οι οποίοι κινούνται χωρίς οδηγό αλλά διαθέτουν συνοδό για την εξυπηρέτηση των επιβατών.
o Οι σταθμοί είναι εξοπλισμένοι με συστήματα αυτόματων θυρών στις αποβάθρες, για τη μέγιστη ασφάλεια και άνεση.
o Οι συχνότητες δρομολογίων στις ώρες αιχμής θα είναι 3,5 λεπτά, με δυνατότητα μείωσης σε 90 δευτερόλεπτα μετά την ολοκλήρωση της επέκτασης προς Καλαμαριά.
⦁ Ελεύθερη Χρήση του Μετρό
o Από την 30ή Νοεμβρίου έως την 3η Δεκεμβρίου η μετακίνηση με το μετρό θα είναι δωρεάν.
⦁ Εκδοτήρια και Αυτόματα Μηχανήματα
o Υπάρχουν 13 εκδοτήρια και συνολικά 104 αυτόματα μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων διανεμημένα σε όλους τους σταθμούς του μετρό.
o Η έκδοση και επαναφόρτιση εισιτηρίων γίνεται γρήγορα και εύκολα μέσω των μηχανημάτων, τα οποία δέχονται πληρωμές με μετρητά, χρεωστική ή πιστωτική κάρτα.
Προσωποποίηση Καρτών Μετρό
o Στα στελεχωμένα εκδοτήρια της εταιρείας λειτουργίας (THEMA) https://www.thessmetro.gr , που βρίσκονται στους σταθμούς του μετρό, θα γίνεται προσωποποίηση καρτών για τους επιβάτες.
o Οι ημέρες και ώρες λειτουργίας των εκδοτηρίων θα ανακοινωθούν, εξασφαλίζοντας την άμεση εξυπηρέτηση του κοινού.
