Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση «Λιβίσι: Παρελθόν, παρόν, μέλλον. Ιστορικό και αρχιτεκτονικό οδοιπορικό σε έναν ελληνικό οικισμό της Μ. Ασίας» στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του Δήμου Θεσσαλονίκης την Τετάρτη 14 Μαΐου 2025.
Μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον του κοινού για την εκδήλωση με τίτλο «Λιβίσι: Παρελθόν, παρόν, μέλλον. Ιστορικό και αρχιτεκτονικό οδοιπορικό σε έναν ελληνικό οικισμό της Μ.Ασίας». Η εκδήλωση διοργανώθηκε από την Κεντρική Βιβλιοθήκη, τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Θεσσαλονίκης και την πλατφόρμα έρευνας και σχεδιασμού Plarchform.
Αναδείχθηκαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Λιβισιού (σήμερα Kayaköy), τα θέματα ανάγκης προστασίας του ως τόπου ιστορικής μνήμης, ζητήματα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, οι προκλήσεις στις διαδικασίες αναβίωσης και επανάχρησης και ο ρόλος της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Καθώς αφορμή για την εκδήλωση αποτέλεσε πρόσφατος διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός από το φορέα Terraviva, για την προστασία και ανάδειξη του πολύ σημαντικού αυτού οικισμού της Μ. Ασίας, με τη δημιουργία ενός εκτεταμένου υπαίθριου μουσείου, παρουσιάστηκε το διαγωνιστικό πλαίσιο, τα ζητούμενα και τα εξαγόμενα αποτελέσματα. Ενώ παρουσιάστηκε αναλυτικά και η συμμετοχή της Plarchform “Healing Trauma”. Η πρόταση (με ομάδα σχεδιασμού τους Ν. Δίκα, Γ. Δρόσο, Α. Κουλούρα, Γ. Θεοδωρίδη, Α. Καραγιαννίδη, Μ. Κουσίδου) διακρίθηκε στο διαγωνισμό με Εύφημο Μνεία, προτείνοντας την αναβίωση του οικισμού με τη λειτουργία υπαίθριου μουσείου και ερευνητικού κέντρου του φαινομένου το τραύματος σε μια διεπιστημονική προσέγγιση. Σημειώνεται ότι η παραπάνω ήταν και η μοναδική ελληνική συμμετοχή που πέρασε στους 30 φιναλίστ του διαγωνισμού, ανάμεσα σε 100 και πλέον συμμετοχές.
Η εκδήλωση αποτέλεσε αφορμή για διεπιστημονική συζήτηση σχετικά με τη διαχείριση της ιστορικής μνήμης, τη σύνδεση αρχιτεκτονικής και κοινωνίας, καθώς και τις δυνατότητες προστασίας και ανάδειξης οικισμών με ιστορική και πολιτιστική βαρύτητα.
Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν:
-ο Πέτρος Μεχτίδης, αρχαιολόγος του Υπουργείου Πολιτισμού, που παρουσίασε την ιστορική εξέλιξη και διαδρομή του Λιβισιού και της ευρύτερης περιοχής με πλούσιο οπτικό υλικό
-η Βίβιαν Δούμπα, πολεοδόμος-χωροτάκτης και μέλος της κριτικής επιτροπής του διεθνούς διαγωνισμού, που ανέλυσε το πλαίσιο του διαγωνισμού, τα αποτελέσματα και τη δυνατότητα των τόπων να επανασυνδεθούν με τις κοινότητες των ανθρώπων
-ο Νίκος Δίκας, αρχιτέκτονας και συντονιστής της Plarchform, που παρουσίασε τη διακριθείσα πρόταση αναβίωσης του οικισμού με τη λειτουργία του εκτεταμένου υπαίθριου μουσείου και ερευνητικού κέντρου.
Μετά την ολοκλήρωση των παρουσιάσεων, πραγματοποιήθηκε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με το πολυπληθές κοινό, πάνω στα ειδικά θέματα της σχέσης της ιστορικής μνήμης με τη σύγχρονη ζωή, τις προκλήσεις του σχεδιασμού για την προστασία και αναβίωση του Λιβισιού, τις συμβατές παρεμβάσεις σε ιστορικά περιβάλλοντα και το μέλλον στις διαχρονικές προσπάθειες για την ανάδειξη και προστασία του Λιβισιού. Η εκδήλωση ανέδειξε την ανάγκη για ανάληψη πρωτοβουλιών που συνδυάζουν την αρχιτεκτονική δημιουργία με την ιστορική ευαισθησία και την πολιτιστική διαχείριση, φέρνοντας στο προσκήνιο ένα εμβληματικό κομμάτι της μικρασιατικής κληρονομιάς.
