Η μεγάλη… πρωταγωνίστρια της Πρωτοχρονιάς δεν είναι άλλη από τη βασιλόπιτα.
Οτι μορφή και αν έχει, αλμυρή ή γλυκιά, δεν λείπει από κανένα σπίτι κατά την υποδοχή του νέου έτους.
Κόβεται σε κάθε σπίτι, με την ευχή και την ελπίδα ο νέος χρόνος να φέρει τύχη και υγεία σε αφθονία, όπως άφθονα είναι και τα υλικά για την παρασκευή της.
Από τόπο σε τόπο η μορφή και το μέγεθός της διαφέρουν, όμως κοινή παντού είναι η «μάχη» για το φλουρί, ένα νόμισμα που «κρύβεται» μέσα στην βασιλόπιτα και θεωρείται ένδειξη τύχης για όποιον το βρει στο κομμάτι του.
Πως ξεκίνησε το έθιμο
Οι ρίζες του εθίμου βρίσκονται στα ρωμαϊκά «Σατουρνάλια», συνέχεια των ελληνικών Κρονίων, μια γιορτή, στη διάρκεια της οποίας προσφέρονταν ως δώρα καρποί και πίτες, μέσα σε χρυσά φύλλα. Κατ’ άλλους, το έθιμο της βασιλόπιτας σχετίζεται και με τον εορταστικό άρτο που προσφέρονταν στους Θεούς της ελληνικής αρχαιότητας, στα «Θαλήσια» και τα «Θαργήλια».
Κατά τη χριστιανική παράδοση πάντως, το έθιμο της βασιλόπιτας ξεκίνησε από τον Μέγα Βασίλειο, στην Καισάρεια, όταν σε μια προσπάθεια να σωθεί η φτωχή αυτή πόλη όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με μια απειλή, συγκέντρωσε από τους κατοίκους ό,τι τιμαλφή είχαν, προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια του εχθρού.
Τελικά η πόλη σώθηκε και ο Μέγας Βασίλειος θέλησε να επιστρέψει τα τιμαλφή στους δικαιούχους, όμως μη γνωρίζοντας σε ποιόν ανήκει τι, σκέφτηκε να ζυμώσει ψωμιά γλυκά, κάτι σαν την σημερινή βασιλόπιτα-τσουρέκι. Μέσα σε αυτά έβαλε κι από ένα από τα πολύτιμα αντικείμενα που είχε συγκεντρώσει και στη συνέχεια μοίρασε τους μικρούς αυτούς άρτους, που «έκρυβαν» μέσα τους κι από έναν μικρό «θησαυρό», στους κατοίκους της πόλης.
Από τότε, σύμφωνα με την παράδοση, κάνουμε στη γιορτή του Αγίου Βασιλείου πίτες με νομίσματα μέσα.
