Η οικοκτονία (ecocide) στην Παλαιστίνη!

άτομα με αναπηρία

του Φώτη Μπίμπαση

μέλος της Πολιτικής Γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων

Μοιάζει υποκριτικό για φιλειρηνιστές οικολόγους να καταπιαστούν με την ζημιά που γίνεται στο περιβάλλον της Γάζας εξαιτίας του πολέμου… όταν έχουμε τόσους νεκρούς και τόσους ανθρώπους σε κατάσταση λιμού, άρρωστους, ευπαθής ομάδες και νέους τραυματίες και νέους ανάπηρους και τόσο εκτεταμένα καταστραμμένες τις δομές υγείας.

Διπλά υποκριτικό όμως είναι, για όλης της γης τους περιβαλλοντιστές, να μην υπογραμμίζουν την βαρύτατη ζημιά που προκαλεί στο περιβάλλον ένας πόλεμος.

Έτσι…. ενώ έχουμε πνιγεί από πράσινη πολιτική από όλα τα κόμματα και στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη, παίζουμε στα δάχτυλα μας λέξεις όπως βιωσιμότητα, κυκλική οικονομία και περιβαλλοντικό αποτύπωμα… συστηματικά παραβλέπουμε και αυτήν την φρικτή πλευρά του πολέμου στην Γάζα. Πρέπει όμως να δούμε και να μιλήσουμε και για την ζημιά στο περιβάλλον, την βιωσιμότητα των ανθρώπων και των οικοσυστημάτων, που θα καταφέρουν να παραμείνουν ζωντανά μετά το τέλος του πολέμου, σε αυτό το μικρό κομμάτι γης που λέγεται Λωρίδα της Γάζας.

Όποιος αγαπάει την ζωή και την οικολογία είναι ενάντια στον πόλεμο ξεκάθαρα!
Οικοκτονία είναι η καταστροφή του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο. Η οικοκτονία απειλεί όλους τους ανθρώπινους πληθυσμούς που εξαρτώνται από φυσικούς πόρους για τη διατήρηση των οικοσυστημάτων και τη διασφάλιση της ικανότητάς τους να υποστηρίζουν τις μελλοντικές γενιές. Η Ανεξάρτητη Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τον Νομικό Ορισμό της Οικοκτονίας την περιγράφει ως «παράνομες ή απρόβλεπτες πράξεις που διαπράττονται εν γνώσει του ότι υπάρχει σημαντική πιθανότητα σοβαρής και εκτεταμένης ή μακροπρόθεσμης ζημίας στο περιβάλλον να προκληθεί από αυτές τις πράξεις».

Η οικοκτονία μπορεί να απειλήσει την πολιτιστική και φυσική ύπαρξη ενός λαού, και αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η οικοκτονία έχει γενοκτονικές διαστάσεις. Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος μπορεί να οδηγήσει σε πολιτιστική γενοκτονία εμποδίζοντας τους ανθρώπους να ακολουθήσουν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους αυτόχθονες πληθυσμούς. Η οικοκτονία και η γενοκτονία είναι αδιάρρηκτα δεμένες και στον σύγχρονο κόσμο η μια ακολουθεί ή συνεχίζει την άλλα και τούμπαλιν.

Η γενική κατανόηση της γενοκτονίας (όπως ορίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη) περιορίζει τη γενοκτονία σε πράξεις που διαπράττονται κατά των σωμάτων μεμονωμένων ανθρώπων. Ορισμένοι ερευνητές της γενοκτονίας υποστηρίζουν ότι αυτό το πλαίσιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων αδικεί τους αποικισμένους αυτόχθονες πληθυσμούς που βίωσαν τον κοινωνικό θάνατο με την απώλεια της σχέσης τους με τη γη τους, αλλά που δεν σκοτώθηκαν πάντα στη διαδικασία αποικισμού.

Ένας πόλεμος είναι εξακριβώσιμη οικοτονία και συμβάλλει έντονα στην κλιματική αλλαγή, που με την σειρά της έχει γενικευμένα οικοκτονικά χαρακτηριστικά κατά ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Οι εκρήξεις προκαλούν τοξικές ζημιές μαζί με φυσική καταστροφή. Μετά από κάθε έκρηξη, σωματίδια τοξικών ουσιών όπως ο μόλυβδος, ο υδράργυρος και το απεμπλουτισμένο ουράνιο απελευθερώνονται στον αέρα, το νερό και το έδαφος. Όταν καταποθούν εκρηκτικά όπως TNT, DNT και RDX, προκαλούν ασθένεια. Οι μάχες και οι βομβαρδισμοί στο αστικό περιβάλλον οδηγούν σε τεχνολογικές καταστροφές, όπως διαρροές απορριμμάτων και καυσίμων, που δηλητηριάζουν τεράστιες περιοχές. Τα κατεστραμμένα κτίρια απελευθερώνουν καρκινογόνο σκόνη που παραμένει επικίνδυνη για δεκαετίες.Τα βαρέα μέταλλα και οι χημικές ουσίες διεισδύουν στα υπόγεια νερά και δηλητηριάζουν τις πηγές νερού, σκοτώνοντας τη ζωή σε ποτάμια και υδάτινα σώματα. Η καταστροφή των αστικών υποδομών αφήνει περισσότερους τους ανθρώπους χωρίς πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό. Τα εδάφη σε περιοχές στρατιωτικών συγκρούσεων δεν είναι πλέον κατάλληλα για γεωργία, επειδή τα φυτά αντλούν και συσσωρεύουν τους ρύπους. Πληθυσμοί ενδημικών και μεταναστευτικών ειδών στην Γάζα υπέστησαν μεγάλες απώλειες, τα πουλιά αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις φωλιές τους και να αλλάξουν τις συνήθεις διαδρομές μετανάστευσης. Η εκτίμηση της συνολικής περιβαλλοντικής ζημίας που προκαλείτε από τον πόλεμο δεν είναι δυνατή μέχρι να τελειώσει.

Ζημιές από τον πόλεμο στη φύση

Η περιβαλλοντική ζημιά που προκαλείται από τον πόλεμο μπορεί να διαρκέσει για αιώνες.
Σύμφωνα με μελέτες, εδάφη στο Βέλγιο εξακολουθούν να περιέχουν περισσότερους από 2.000 τόνους χαλκού μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο Ιράν, τα εδάφη είναι ακόμα μολυσμένα με υδράργυρο και χλώριο μετά από μάχες κατά την Ιρανική Επανάσταση.

Ο Πρώτος και ο Δεύτερος Πόλεμος της Τσετσενίας άφησαν πάνω από το 30% των εδαφών στην Τσετσενία ακατάλληλα για γεωργία. Ανάλογα με το pH του εδάφους και την πρόσβαση σε οξυγόνο και νερό, χρειάζονται από 100 έως 300 χρόνια για να υποβαθμιστούν τα πυρομαχικά. Οι κατεστραμμένες πόλεις αποτελούν μια τεράστια οικολογική απειλή επειδή οι μη εκρηκτικές βόμβες θάβονται σε συντρίμμια, ερειπωμένα σπίτια απελευθερώνουν καρκινογόνο σκόνη (μερικές φορές για δεκαετίες και εκατομμύρια τόνοι ερειπίων είναι σχεδόν αδύνατο να ανακυκλωθούν. Ο αμίαντος μπορεί να απελευθερωθεί στον αέρα από τα ερείπια. Η αναγκαστική μαζική μετεγκατάσταση ανθρώπων υπερφορτώνει τις υποδομές των περιοχών υποδοχής. Οι καταυλισμοί προσφύγων συσσωρεύουν απόβλητα και δεν έχουν καθόλου εγκαταστάσεις ανακύκλωσης. Το λεγόμενο «αποτύπωμα» άνθρακα αυτού του πολέμου υπολογίζεται σε πάρα πολλούς τόνους και υπονομεύει τις προσπάθειες για μείωση των εκπομπών CO2 .

Άμεση ρύπανση

Οι ρύπο στον αέρα αυξάνονται δεκάδες φορές πάνω από το κανονικό με τους βομβαρδισμούς.
Εκρήξεις, κατεστραμμένα οχήματα, καύση και διαρροή καυσίμων ρυπαίνουν τον αέρα, το νερό και το έδαφος. Η έκρηξη κάθε βόμβας απελευθερώνει σωματίδια βαρέων μετάλλων, φορμαλδεΰδες, οξείδιο του αζώτου, υδροκυάνιο και τοξικές οργανικές ενώσεις. Αυτοί οι ρύποι διαδίδονται από τους ανέμους και τα υπόγεια νερά, γι’ αυτό και οι επικίνδυνες οικολογικές επιπτώσεις του πολέμου θα επηρεάσουν άμεσα και τα γύρω κράτη από την Παλαιστίνη. Τα εκρηκτικά απελευθερώνουν χημικές ενώσεις που οξειδώνονται στον αέρα και μπορεί να προκαλέσουν όξινη βροχή. Μπορούν να «κάψουν» τη βλάστηση και τα αναπνευστικά όργανα των θηλαστικών (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων).

Τα πυρομαχικά αποτελούνται κυρίως (95–97%) από μόλυβδο, το υπόλοιπο είναι ψευδάργυρος, νικέλιο, βάριο, μαγγάνιο, χαλκός, αντιμόνιο, κ.λπ. Μερικές φορές περιέχουν απεμπλουτισμένο ουράνιο. Ο μόλυβδος είναι εξαιρετικά τοξικός και εξαιρετικά απορροφήσιμος και εισέρχεται στο ανθρώπινο σώμα όχι μόνο όταν οι άνθρωποι αναπνέουν τρώνε και πίνουν, αλλά και μέσω του δέρματος και των μαλλιών. Η παρατεταμένη έκθεση στον μόλυβδο προκαλεί νεφρική ανεπάρκεια και ακόμη και η βραχυπρόθεσμη επαφή επηρεάζει το νευρικό σύστημα και προκαλεί εγκεφαλοπάθεια, καθώς και αναιμία, απώλεια συντονισμού και μνήμης. Παρόμοιες νευροτοξικές επιδράσεις εμφανίζονται σε ζώα.[ Το αντιμόνιο προκαλεί φλεγμονή του καρδιαγγειακού, του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος.

Το νικέλιο βλάπτει επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα

Η έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις χαλκού, μαγγανίου και ψευδαργύρου μπορεί να έχει δηλητηριώδη δράση και να προκαλέσει πνευμονία, πνευμονική ίνωση και λήθαργο.

Μικροσωματίδια κατεστραμμένων βλημάτων πυρομαχικών μπορεί να εισέλθουν στο νερό και να διεισδύσουν σε σώματα ανθρώπων και ζώων μέσω της τροφικής αλυσίδας. Εκρηκτικά, όπως TNT, DNT και RDX, προκαλούν χημική ρύπανση και προκαλούν οξεία δηλητηρίαση και μακροχρόνιες μεταλλαξιογόνες επιδράσεις στους ανθρώπους. Το TNT απορροφάται εύκολα μέσω του δέρματος και των βλεννογόνων. Ανάλογα με τη δόση, οι καρκινογόνες επιδράσεις του μπορεί να προκαλέσουν αλωπεκία, αναιμία, ηπατική ανεπάρκεια και καταρράκτη και να αλλάξουν τη σύνθεση του αίματος. Η δηλητηρίαση από εξογόνο προκαλεί ναυτία και αναιμία, η παρατεταμένη έκθεση οδηγεί σε νεφρική και ηπατική ανεπάρκεια. Το DNT είναι επίσης τοξικό, σε υψηλές δόσεις μπορεί να διαταράξει το καρδιαγγειακό σύστημα και να προκαλέσει ογκολογία.

Πολλοί επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι οι τοξικές ζημιές που προκαλούνται από εχθροπραξίες είναι ακόμη πιο επικίνδυνες για τον ανθρώπινο πληθυσμό από τις εκρήξεις.

Κατεστραμμένα βιολογικά συστήματα και η ζημιά στα γόνιμα εδάφη

Οι μάχες και οι βομβαρδισμοί καταστρέφουν τα εύφορα εδάφη για πολύ καιρό. Τα βιολογικά συστήματα υποφέρουν από ρύπανση με βαρέα μέταλλα, χημικά, λιπαντικά και αναλωμένα καύσιμα. Η βλάστηση που καλλιεργείται σε μολυσμένα εδάφη απορροφά αυτούς τους ρύπους και τους μεταφέρει στον άνθρωπο μέσω της τροφικής αλυσίδας.

Οι γαιοσκώληκες και άλλα ζώα που συνήθως ανακατεύουν και αερίζουν το χώμα τρομάζουν από τον θόρυβο. Οι κοινότητες μικροβίων του εδάφους μειώνονται τουλάχιστον για αρκετά χρόνια. Επίσης, με τη μείωση της φυτικής κάλυψης, οι ρύποι διεισδύουν εύκολα και τείνουν να εισχωρούν βαθύτερα στο έδαφος. Μια απότομη αναστολή της γεωργικής χρήσης στα χωράφια οδηγεί σε ανεξέλεγκτη αναπαραγωγή ποντικών και ζιζανίων.

Πηγές νερού

Όλα τα υδάτινα σώματα είναι στρατηγικά σημαντικά αντικείμενα για την επιβίωση των οικοσυστημάτων Τα κατεστραμμένα και εγκαταλελειμμένα οχήματα μολύνουν το νερό με διαρροή καυσίμων και λιπαντικών: οι διαρροές καυσίμων προκαλούν πυρκαγιές και καταστρέφουν τη χημική ισορροπία του νερού. Το ίδιο το πετρέλαιο είναι πολύ τοξικό για τη θαλάσσια άγρια ζωή και τους μικροοργανισμούς, αλλά περιέχει επίσης υδρογονάνθρακες που διαλύουν ρύπους όπως φυτοφάρμακα ή βαρέα μέταλλα και οδηγούν στη συγκέντρωσή τους στα ανώτερα στρώματα του νερού. Η κατανάλωση μολυσμένου νερού επηρεάζει τα εσωτερικά όργανα, μερικές φορές μια εβδομάδα είναι αρκετή για να δηλητηριάσει το συκώτι και να προκαλέσει θάνατο.

Μια πλούσια, θεμελιωμένη, κριτική αντιπαράθεση, στις υπάρχουσες πραγματικές συνθήκες, μέσα στο κοινωνικό σώμα που προσεγγίζει, αναφέρετε, αναμασάει τις πράσινες αξίες και τις οικολογικές ιδέες, πρέπει να επαναφέρει συνεχώς και ακλόνητα το αίτημα του άμεσου τερματισμού του πολέμου στην Γάζα (όλων των πολέμων)!!!

Οι κοινωνικές συνέπειες αυτού του πολέμου θα είναι ανελέητες και για όλους εμάς που βιώνουμε την φασιστική αποσιώπηση αυτής της γενοκτονίας στην Παλαιστίνη και αντιλαμβανόμαστε την οικολογία ως κοινωνική, πολιτική, χειραφετική και βαθιά αντιφασιστική με σύγχρονους όρους.

Ο στοχασμός πάνω σε αυτά τα ζητήματα, μακριά από συνθήκες εργαλειοποίησης της επικοινωνίας, μπορεί να βοηθήσει ώστε να ερμηνεύσουμε τις αδιαμεσολάβητες μορφές των κοινωνικών σχέσεων που δημιουργούνται σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης και ίσως να βοηθήσει στην εμβάθυνση του ορισμού της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Ο άνθρωπος γίνεται άνθρωπος, αγωνιζόμενος για να γίνουν οι συνθήκες πιο ανθρώπινες για όλους.
Ο Παλαιστινιακός λαός χρειάζεται την αλληλεγγύη μας και εμείς χρειαζόμαστε να είμαστε αλληλέγγυοι του.