Κάποτε έσφυζαν από ζωή. Η μυρωδιά του καπνού, ο θόρυβος των μηχανών, η ζέστη από τους φούρνους ξήρανσης παραμένουν ακόμη στις μνήμες των τότε καπνεργατών, που είναι περισσότερο ταυτισμένες με μία δύσκολη περίοδο της ζωής τους.
Τα Καπνομάγαζα αποτελούσαν πόλο έλξης για την εργατιά της εποχής και ουσιαστικά συνετέλεσαν στην ανάπτυξη της δυτικής Θεσσαλονίκης. Σήμερα αποτελούν ένα κομμάτι από τη σύγχρονη ιστορία της πόλης.
Από τους τεχνίτες του καπνού, τους περιβόητους τουτουντζήδες στην Κωνσταντινούπολη, η τέχνη διαδόθηκε μεμιάς στον ελλαδικό χώρο ως το σημείο, μάλιστα, η Ελλάδα να αποτελέσει τη δεύτερη εξαγωγική χώρα καπνών στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ.
Οι άνθρωποι του μόχθου «έχτισαν» μία αμοιβαία σχέση με τα καπνομάγαζα… Δούλεψαν σκληρά κάτω από δύσκολες συνθήκες, ωστόσο κατάφεραν να βιοποριστούν και να ζήσουν τις οικογένειές τους.
Κατά τη δεκαετία του ’80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90 εργάζονταν στα καπνά 15.000 άνθρωποι στη Θεσσαλονίκη. Όμως, μετά το 1997, οπότε η νέα ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική κατηύθυνε τους αγρότες σε νέες καλλιέργειες, ο καπνός γνώρισε κρίση, η καλλιέργεια και η επεξεργασία του «εγκατέλειψαν» τη Θεσσαλονίκη και περιορίστηκαν στην Κατερίνη, το Πολύκαστρο Κιλκίς, την Καβάλα και την Ξάνθη.
56 καπναποθήκες στη Θεσσαλονίκη
Σήμερα, αρκετά απ’ αυτά τα κτίρια στέκουν αδιάψευστοι μάρτυρες της ιστορίας μίας ολόκληρης εποχής, τότε που ο καπνός αποτελούσε σήμα κατατεθέν για την πόλη της Θεσσαλονίκης.
Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα υπήρχαν στο πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης 88 καπναποθήκες, οι οποίες λειτουργούσαν για την αποθήκευση και την επεξεργασία των καπνών. Από αυτές, σήμερα διασώζονται οι 56.
Το 2014 ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Βιομηχανιών Μεταποίησης και Εταιρειών Εμπορίας Καπνού ανέθεσε στην κ. Γκουβούση και τον κ. Ταβλίκο την επικαιροποίηση της έρευνάς τους ώστε να καταγραφούν με ακρίβεια οι καπναποθήκες – καπνομάγαζα στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης.
Τα αποτελέσματα της έρευνας περιλαμβάνονται στο βιβλίο «Οι καπναποθήκες της Θεσσαλονίκης», όπου τα εν λόγω κτίρια αξιολογούνται ως βιομηχανικά, σε μια προσπάθεια να μην κατεδαφιστούν και να αναδειχτούν. Κάποια εξ αυτών πλέον συστήνονται στο κοινό με μία άλλη ιδιότητα, όπως ξενοδοχεία, εμπορικά μαγαζιά, γραφεία κτλ. ενώ κάποια άλλα παραμένουν ανενεργά.
Το εμβληματικό κόκκινο καπνομάγαζο στη Σταυρούπολη
Ενα από τα καπνομάγαζα στη δυτική Θεσσαλονίκη που τραβούν αναμφισβήτητα την προσοχή, είναι το κόκκινο καπνομάγαζο στην περιοχή της Σταυρούπολης. Συγκαταλέγεται στα εμβληματικά κτίρια του δήμου Παύλου Μελά και μέσα του κρύβει την ιστορία μίας ολόκληρης εποχής.
Το συγκεκριμένο κτίριο ήταν γνωστό και ως ως καπαναποθήκη Καραμανλή αφού κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια μιας από τις θητείες του Κωνσταντίνου Καραμανλή –μεταξύ 1955 και 1963.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 αγοράστηκε από τον Εθνικό Οργανισµό Καπνού, υπό την ιδιοκτησία του οποίου λειτουργούσε µέχρι το 2002. Αργότερα πέρασε στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, ενώ σήμερα, έπειτα από παραχώρηση, ανήκει στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
Είναι επίσης πολύ γνωστό, γιατί στον εξωτερικό τοίχο του υπήρχε το µνηµειακών διαστάσεων έργο τέχνης του χαράκτη Τάσσου Αλεβίζου και της συντρόφου του Λουκίας Μαντζώρου, µε τίτλο «Καλλιέργεια καπνού», το οποίο αποτελεί πλέον ένα από τα µόνιµα εκθέµατα του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Το κτίριο αποτελείται από υπόγειο και τέσσερις ορόφους συνολικού εμβαδού 14.200 τετραγωνικών μέτρων.
Αποκτά και πάλι ζωή – Υπερσύγχρονα εργαστήρια για τεχνικά επαγγέλματα
Στις αρχές του 2020, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, κατόπιν συνεργασίας με τη διοίκηση του δήμου Παύλου Μελά δρομολόγησε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες και έτσι ευοδώθηκαν οι προσπάθειες μετά την ανάδειξη αναδόχου για την υλοποίηση του έργου «Απομάκρυνση φυτοφαρμάκων από το κτίριο του πρώην Εθνικού Οργανισμού Καπνού στη Σταυρούπολη».
Από το κτίριο έχουν απομακρυνθεί τόνοι επικίνδυνων ληγμένων φυτοφαρμάκων του πρώην Εθνικού Οργανισμού Καπνού. Το κόκκινο καπνομάγαζο σε λίγο καιρό αναμένεται να αποκτήσει και πάλι ζωή, για πρώτη φορά, μετά τη δεκαετία του ‘90 που εγκαταλείφθηκε.
Στο ισόγειο πρόκειται να στεγαστούν πρότυπα εργαστήρια για την πρακτική άσκηση όλων των τεχνικών επαγγελμάτων, υδραυλικών, ηλεκτρολόγων, συντηρητών εγκαταστάσεων, χειριστών μηχανημάτων, και κλαρκ, ηλεκτροσυγκολλητών. Τα επαγγέλματα αυτά αδειοδοτούνται από την Περιφέρεια ενώ στον συγκεκριμένο χώρο θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να δίνουν πρακτικές εξετάσεις.
Με πληροφορίες από dytika.gr, ΑΠΕ
