Δια χειρός Δομήνικου Θεοτοκόπουλου
Η ιστορία της Θεσσαλονίκης είναι συνυφασμένη με τον Αγιο Δημήτριο τον Μυροβλήτη, το μεγάλο Αγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας του οποίου οι θαυματουργές παρουσίες βοήθησαν την πόλη σε δύσκολες στιγμές της ιστορίας της, ενώ ανήμερα του εορτασμού του υπογράφτηκε η απελευθέρωση το 1912.
Συνήθως, ο Αγιος Δημήτριος απεικονίζεται στις βυζαντινές εικόνες είτε να σκοτώνει το δράκο είτε να είναι όρθιος.
Ομως, το 2015 στο φως ήρθε μια άγνωστη απεικόνισή του, που μάλιστα αποτελεί έμπνευση ενός μεγάλου Ελληνα ζωγράφου.
Ο λόγος για τον ένθρονο και θριαμβευτή Αγιο Δημήτριο που φέρει την υπογραφή του μεγάλου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, (El Greco). Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα γνωστά έργα της κρητικής περιόδου του ζωγράφου, δημιουργήθηκε στο Ηράκλειο, (Κάντια), πριν το 1567, πριν δηλαδή την μετοίκησή του στην Ιταλία. Ανήκει σε ιδιωτική συλλογή.
Η εικόνα παρουσιάστηκε δημοσίως στο Τρεβίζο της Ιταλίας το 2015 και προκάλεσε μεγάλη εντύπωση.
Οπως διαβάζουμε σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»: «Η εικόνα του Αγίου Δημητρίου έχει διαστάσεις 27,4 x 21,9 εκ. Αγοράστηκε από τον σημερινό ιδιοκτήτη, μέσω Διαδικτύου, από έναν μικρό οίκο δημοπρασιών στη Γαλλία. Στη δημοπρασία, η εικόνα βρισκόταν μέσα σε κουτί, με φαρδιά κορνίζα και τζάμι στο μπροστινό μέρος. Το πίσω μέρος καλυπτόταν με χαρτιά, τα οποία, όταν αφαιρέθηκαν, αποκάλυψαν μια αυτοκόλλητη ετικέτα, η οποία μαρτυρεί ότι η εικόνα είχε λάβει μέρος στην έκθεση “La Peinture Religieuse Grecque” που είχε διοργανώσει στην Γκαλερί Saint Francois της Λιόν το 1935 η Ένωση Ελλήνων της Λιόν», αποκαλύπτει η κ. Μαρία Παφίτη, dealer εικόνων, ειδική σύμβουλος στη Βυζαντινή Τέχνη και εξειδικευμένη στην πρώιμη περίοδο του Ελ Γκρέκο.
Σχετικά με την ιδιοκτησία της εικόνας, η κ. Παφίτη αναφέρει επιπλέον στοιχεία. Σύμφωνα με τις πληροφορίες της ετικέτας, ιδιοκτήτης ήταν ο Louis Maudet, δικηγόρος από τη Λιόν. Υπάρχει ακόμη ο κατάλογος της σχετικής έκθεσης, μέσω του οποίου μαθαίνουμε ότι διευθυντής της Γκαλερί Saint Francois ήταν ο κυπριακής καταγωγής Νίκος Δίκαιος. Στον κατάλογο, ο απεικονιζόμενος αναγνωρίζεται σύμφωνα με την επιγραφή ως ο Άγιος Δημήτριος. Παρ’ όλα αυτά, όπως μας πληροφορεί η κ. Παφίτη, στη δημοπρασία του προηγούμενου Μαρτίου πωλήθηκε ως Άγιος Γεώργιος. «Αυτό συνέβη μάλλον επειδή ο δράκος συναντάται συνήθως στις εικόνες του Αγίου Γεωργίου. Ο νέος ιδιοκτήτης, θέλοντας να ελέγξει την κατάσταση της εικόνας, την έβγαλε από το κουτί. Παρατηρώντας την, εντόπισε στο κάτω δεξί μέρος, δίπλα από τη μαρμάρινη βάση του θρόνου, μια επιγραφή με μαύρα γράμματα: “Χειρ Δομήνικου”», περιγράφει λεπτομερώς.
Παράλληλα, η Ιταλίδα συντηρήτρια Mariella Lobefaro, που εξέτασε την εικόνα, διαβεβαίωσε την κ. Παφίτη ότι η υπογραφή και η ζωγραφική είναι ακριβώς της ίδιας περιόδου. «Η κ. Lobefaro είναι πεπεισμένη ότι πρόκειται για αυθεντικό έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Εάν αυτό ισχύει, σημαίνει ότι η έκθεση του Τρεβίζο παρουσιάζει μια εικόνα που χρονολογείται στην κρητική περίοδο του Ελ Γκρέκο, κάνοντάς την το πέμπτο γνωστό έργο που ζωγράφισε ο καλλιτέχνης πριν εγκαταλείψει τη γενέθλια γη του», τονίζει”.
