«ΜΥΘΟΙ, ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΒΟΛΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ», μικρές αφηγήσεις για γεγονότα που όλοι γνωρίζουμε, αλλά ποτέ δεν συνέβησαν! Το νέο βιβλίο του Σταύρου Παναγιωτίδη θα ανατρέψει πολλά από όσα θεωρούσατε δεδομένα για την ιστορία της χώρας μας.
Με αφορμή την παρουσίαση του νέου του βιβλίου, στη γενέτειρά του, την Θεσσαλονίκη, ο ιστορικός και συγγραφέας Σταύρος Παναγιωτίδης μίλησε στο Thes.gr για το ποια ήταν η αφορμή να ξεκινήσει την έρευνα που κατέληξε στη συγγραφή του βιβλίου, από που πήρε τις πληροφορίες και ποια είναι η ιστορία που δεν ισχύει και η οποία προκάλεσε τη μεγαλύτερη αντίδραση.
– Κ. Παναγιωτίδη τι ακριβώς πραγματεύεται το νέο σας βιβλίο;
«Είναι μια συγκέντρωση σχεδόν όλων των μυθευμάτων που κυκλοφορούν μέσα στην ελληνική ιστορία. Ξεκαθαρίζουμε όλες τις εσφαλμένες αντιλήψεις που υπάρχουν για μια σειρά από γεγονότα στην ελληνική ιστορία. Αλλα είναι γεγονότα που είναι κομβικά και που έχει οικοδομηθεί πάνω τους και ένα σημαντικό κομμάτι της εθνικής ταυτότητας των Ελλήνων, όπως το Κρυφό Σχολειό, άλλα είναι γεγονότα τα οποία δεν αλλάζουν ως προς την σημασία τους, όπως η περίφημη ιστορία με το σαμποτάζ που έκανε ο Παπαδόπουλος στον Εβρο το 1965 για να δημιουργηθεί ένα κλίμα σε βάρος αριστερών στρατιωτών. Εκεί υπήρχε η ιστορία με τη ζάχαρη που έβαλαν στα ρεζερβουάρ των τανκς, που από ότι αποδείχθηκε δεν υπήρχε καν, παρότι υπήρξε τελικά ένα σαμποτάζ.
Συνολικά, εκτίθενται μύθοι από την ελληνική ιστορία, κάποιες παρεξηγήσεις σε γεγονότα που έγιναν μεν αλλά λίγο διαφορετικά από ότι νομίζουμε και επί τη ευκαιρία προσθέτω και μερικές άβολες αλήθειες, που κανονικά δεν θα έπρεπε να μας κάνουν να αισθανόμαστε άβολα, αλλά μας κάνουν επειδή έχουμε μάθει κάποια στοιχεία του εθνικού μας παρελθόντος να τα κρύβουμε. Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι οι εκτεταμένες σφαγές που έγιναν στην κυρίευση της Τριπολιτσάς».
Δείτε επίσης: «ΜΥΘΟΙ, ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΒΟΛΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ»
– Πως εμπνευστήκατε να γράψετε ένα τέτοιο βιβλίο;
«Εβλεπα εδώ και χρόνια πως πολλοί άνθρωποι οικοδομούσαν όχι μόνο την ταυτότητά τους, αλλά διαμόρφωναν και απόψεις για πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα του παρόντος βασισμένοι σε μια ψευδή εικόνα του παρελθόντος.
Η τελική αφορμή για να γράψω το βιβλίο ήταν όταν παρακολουθώντας ένα μεταπτυχιακό σεμινάριο, βρέθηκα μπροστά στην συνθήκη του να ακούω έναν καθηγητή, υπεύθυνο του σεμιναρίου, να αραδιάζει χωρίς καμία συστολή μέσα στο μάθημα πολλούς από τους κλασσικούς μύθους που ακούει κανείς σε συζητήσεις μεταξύ μη ειδικών ή σε ένα δημόσιο χώρο. Εκεί σκέφτηκα ότι η ανευθυνότητά του να μιλάει κανείς με το κύρος πανεπιστημιακού καθηγητή, μπροστά σε νέους ανθρώπους και να αραδιάζει πράγματα που δεν έγιναν ποτέ, πρέπει με κάποιον τρόπο συνοπτικό να απαντηθεί».
– Σίγουρα, η συγγραφή ενός τέτοιου βιβλίου απαιτούσε έρευνα και διασταύρωση στοιχείων. Από που βρήκατε αυτές τις πληροφορίες και πόσο καιρό σας πήρε να γράψετε την μελέτη;
«Με αυτά τα θέματα ασχολούμουν καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών μου και η αλήθεια είναι πως η συντριπτική πλειονότητα όσων γράφω δεν έχουν προκύψει από δική μου πρωτογενή έρευνα. Είναι πράγματα που στον χώρο των επιστημόνων της ιστορίας και των άλλων κοινωνικών επιστημών, είναι δεδομένα εδώ και δεκαετίες.
Εγώ απλώς συγκέντρωσα όλα αυτά που για τους ειδικούς είναι δεδομένα, ενώ για το ευρύ κοινό δεν είναι, για αυτό και το βιβλίο απευθύνεται κατά βάση στους μη ειδικούς, σε όσους θέλουν να διαβάσουν κάποιες αποκαλυπτικές αφηγήσεις για την ιστορία, οι οποίες αφορούν γεγονότα που τα ξέρουν και τα έχουν ακούσει και ταυτόχρονα είναι ένα βιβλίο γραμμένο με γλώσσα και δομή το κάνει πιο φιλικό.
Ως προς το πόσο καιρό πήρε να γραφτεί μπορεί να πει κανείς ότι πήρε 15 χρόνια ή ότι πήρε 15 μέρες, που ήταν ο πραγματικός χρόνος μέσα στον οποίο γράφτηκε. Τώρα η δουλειά που είχε γίνει νωρίτερα για να συγκεντρώσω όλα αυτά τα στοιχεία, ήταν δουλειά πολλών χρόνων που δεν γινόταν με σκοπό του βιβλίου αλλά στη διάρκεια των σπουδών μου, διαβάζοντας διάφορα πράγματα».
– Από τις ιστορίες που δεν ισχύουν, ποια έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη αντίδραση;
«Αυτή που συγκεντρώνει τις περισσότερες αντιδράσεις και το περίμενα, είναι η ιστορία για το Κρυφό Σχολειό και είναι λογικό γιατί άνθρωποι αντιδρούν λέγοντας “θα μας πεις τώρα ότι αυτά που ξέραμε δεν ισχύουν; Αυτά που μαθαίναμε στο σχολείο δεν ισχύουν;”.
Είναι η ιστορία που είναι ίσως περισσότερο συνδυασμένη από όλες με την εθνική μας ταυτότητα, με την αντίληψη ότι εμείς καταφέραμε στο σκοτάδι της σκλαβιάς και με χίλιες δυσκολίες να κρατήσουμε άσβεστη τη φλόγα της μόρφωσης και της γλώσσας μας, απέναντι στις απαγορεύσεις.
Η αλήθεια είναι ότι το Κρυφό Σχολειό δεν υπήρχε γιατί δεν είχε τον παραμικρό λόγο να υπάρξει. Οι Οθωμανοί δεν απαγόρευαν στους υπηκόους τους να κρατάνε τη γλώσσα τους ή να εφαρμόζουν τις θρησκευτικές τους τελετές, ειδικά στους Χριστιανούς και τους Εβραίους. Παρόλα αυτά, είναι πολύ δομικό κομμάτι αυτό που έχουν στο μυαλό τους οι άνθρωποι ως εθνική ιστορία ακόμα και αν η δική μου γενιά δεν το είχε διδαχθεί ποτέ στο μάθημα. Μόνο και μόνο όμως που βλέπαμε σε σχολικά σκετσάκια και σχολικές γιορτές το Κρυφό Σχολειό ήταν αρκετό για να νιώθουμε ότι το έχουμε διδαχθεί».
– Το 2018 εκδώσατε και ένα μυθιστόρημα, το “Κουρασμένο Μέλι”. Τώρα που έχει εκδοθεί και η μελέτη σας, ποιο είδος θα λέγατε ότι προτιμάτε σαν συγγραφέας;
«Αυτό που έχει μεγαλύτερη επίδραση στον κόσμο. Εντάξει νομίζω ότι είναι εντελώς διαφορετικά. Προφανώς γράφοντας κανείς μια ιστορική μελέτη, ειδικά όταν θέλει να απευθυνθεί στο ευρύ κοινό, μπορεί ή και πρέπει να βάζει στο λόγο του κάποια στοιχεία που να κάνουν το κείμενο να ρέει πιο εύκολα και αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της λογοτεχνίας.
Από την άλλη όταν γράφει κανείς λογοτεχνία, είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο, μέσα στο κείμενο και στο θέμα ενός μυθιστορήματος μπλέκονται και εκδηλώνονται οι απόψεις του συγγραφέα για διάφορα κοινωνικά ή πολιτισμικά ζητήματα.
Το κάθε είδος έχει τη λειτουργία του, δεν τα χωρίζουν όμως Σινικά Τείχη, παρόλο που καθένα κάνει τη δουλειά του. Και τα δύο είδη μου είναι ευχάριστα στη συγγραφή, αναλόγως με στην συγκυρία που βρίσκομαι και εγώ προσωπικά».
– Τέλος, θα θέλαμε να μάθουμε αν έχετε στα σκαριά το επόμενο συγγραφικό σας έργο ή αν σκέφτεστε κάτι καινούργιο.
«Το επόμενο διάστημα πρόκειται να εκδοθεί μια άλλη μελέτη που έχω γράψει για τα εθνικά κινήματα στην Ευρώπη και στην Ασία και τον τρόπο που τα αντιλαμβάνονταν οι κλασσικοί του Μαρξισμού και βασίζεται στο πρώτο μέρος του διδακτορικού μου.
Υπάρχουν και σκέψεις για μια ενδεχόμενη συνέχεια των μύθων, ένα ενδεχόμενο δεύτερο μέρος, με κάποιους ακόμη μύθους από την ελληνική ιστορία και περισσότερες ιστορίες και μύθους από άλλες χώρες».
Την Παρασκευή (20/10) η παρουσίαση στη Θεσσαλονίκη
Οι εκδόσεις Κέδρος σας προσκαλούν στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Σταύρου Παναγιωτίδη, «ΜΥΘΟΙ, ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΒΟΛΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ», μικρές αφηγήσεις για γεγονότα που όλοι γνωρίζουμε, αλλά ποτέ δεν συνέβησαν!
Η παρουσίαση του νέου βιβλίου του Σταύρου Παναγιωτίδη στη Θεσσαλονίκη, θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Παρασκευή 20 Οκτωβρίου στις 20:00, στο Café Θέα/tro (Ανωθεν του Βασιλικού Θεάτρου).
Ομιλητές θα είναι οι:
Γιώργος Αγγελόπουλος, Αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ
Μαρία Καβάλα, Επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ
Θεόδωρος Παπακώστας (archaeostoryteller), δρ. αρχαιολόγος, συγγραφέας
Την παρουσίαση συντονίζει ο δημοσιογράφος Θεόφιλος Σιχλετίδης.
Η περίληψη του βιβλίου
ΜΥΘΟΙ, ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΒΟΛΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Μικρές αφηγήσεις για γεγονότα που όλοι γνωρίζουμε, αλλά ποτέ δεν συνέβησαν
Δηλαδή, οι Σπαρτιάτες δεν πετούσαν παιδιά στον Καιάδα; Ο Μέγας Αλέξανδρος δεν έκοψε τον Γόρδιο Δεσμό; Θα μας πείτε και ότι δεν λάτρευαν όλοι οι Βυζαντινοί τον τελευταίο τους αυτοκράτορα; Δεν σχεδίασε την Αγία Σοφία μια μέλισσα; Ούτε το Κρυφό Σχολειό υπήρξε ποτέ; Ούτε ο χορός του Ζαλόγγου; Ούτε για τους εμφυλίους της Επανάστασης ευθύνεται η διχόνοια των Ελλήνων; Τα αγγλικά δάνεια τελικά βοήθησαν την Επανάσταση; Δεν δημιούργησε το ΙΚΑ ο Μεταξάς; Δεν αφορίστηκε ποτέ ο Καζαντζάκης;
Το γαρίφαλο του Μπελογιάννη δεν ήταν κόκκινο; Το σαμποτάζ του Έβρου δεν έγινε με ζάχαρη στα ρεζερβουάρ των τανκς; Αλήθεια, ούτε ο Τσόρτσιλ είπε πως «οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες»; Ούτε ο Θεοδωράκης μάς κάλεσε να επιλέξουμε «Καραμανλής ή τανκς»; Δεν έγραψε ο Ρίτσος για τα τανκς που «χορεύουν στους δρόμους της Πράγας»;
Ούτε ο Ανδρέας Παπανδρέου είπε πρώτος πως «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» ούτε ανοιγόκλεισε το «χρονοντούλαπο της Ιστορίας»; Σε λίγο θα μας πείτε ότι ο Καποδίστριας δεν έκανε τεχνάσματα για να μάθουμε να τρώμε πατάτες, ότι ο Αϊνστάιν δεν έκλεψε τη θεωρία της σχετικότητας από τον Καραθεοδωρή και ότι ούτε χάσαμε για μία ψήφο την ευκαιρία να μιλάνε ελληνικά οι Αμερικάνοι. Μα γιατί μισείτε τόσο πολύ τους μύθους μας;
Μικρές αφηγήσεις, για μεγάλες παρεξηγήσεις.
Ποιος είναι ο Σταύρος Παναγιωτίδης
O Σταύρος Παναγιωτίδης γεννήθηκε το 1982 στη Θεσσαλονίκη και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε Κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έχει διδακτορικό στην Ιστορία. Είναι μέλος του Συνεργαζόμενου Επιστημονικού Προσωπικού στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και επιστημονικός συνεργάτης του περιοδικού Hot Doc History.
Έχει συγγράψει τον τόμο «Ιωάννης Καποδίστριας – Η προσωπικότητα και η διακυβέρνησή του», στη σειρά Η απελευθέρωση ενός έθνους – Από την επανάσταση των Ελλήνων στην ίδρυση του ελληνικού κράτους (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα).
Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορούν το μυθιστόρημά του Το κουρασμένο μέλι (2018) και η μελέτη του Μύθοι, παρεξηγήσεις και άβολες αλήθειες της ελληνικής Ιστορίας (2023).
Το προφίλ του Σταύρου Παναγιωτίδη στο Facebook: https://www.facebook.com/stavros.panagiotidis.1
