Μία ανάσα έξω από τη Θεσσαλονίκη, σε απόσταση περίπου 40 λεπτών, στο βορειοανατολικό άκρο της λίμνης Βόλβη, κάτω ακριβώς από την Εγνατία οδό, θα ανακαλύψετε τη Μικρή Βόλβη, ένα γραφικό παραλίμνιο χωριό, με φιλόξενους κατοίκους και πλούσια ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων.
Χτισμένη στις όχθες της ομώνυμης λίμνης, η Μικρή Βόλβη, αποτελεί μία μικρή όαση για ήρεμες αποδράσεις σε ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον που θα σας γοητεύσει με την απλότητα και την ομορφιά του.
Κάντε τον περίπατό σας ή ποδηλατάδα δίπλα στη δεύτερη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας (σημαντικός υγρότοπος που προστατεύεται από τη συνθήκη Ramsar), συναντήστε τους ψαράδες που βγάζουν την πολύτιμη ψαριά τους και παρατηρήστε τα υδρόβια πουλιά που την επέλεξαν για τον ενδιάμεσο σταθμό τους. Σίγουρα εκεί γύρω θα συναντήσετε πάπιες, χήνες και χελώνες να σουλατσάρουν μέσα και έξω από τα νερά της.
Δείτε τα βουνά που περιτριγυρίζουν το χωριό να καθρεπτίζονται στα νερά της λίμνης και να δημιουργούν ένα ειδυλλιακό σκηνικό, που θα σας μείνει αξέχαστο.
Τα νερά της, άλλοτε ήρεμα και άλλοτε άγρια, όταν το… επιθυμήσουν αποκαλύπτουν τα κρυμμένα μυστικά τους ενώ ο ήλιος αντανακλά πάνω σ’ αυτά και μας χαρίζει μοναδικές εικόνες.
Απολαύστε την παραλίμνια διαδρομή από τη Μικρή στη Μεγάλη Βόλβη μαζί με το πιο εντυπωσιακό ηλιοβασίλεμα και αποθανατίστε τις πιο μαγικές εικόνες, σε έναν τόπο, καθαρό, εύφορο και ευλογημένο.
Μην φύγετε αν δεν δοκιμάσετε τους πιο γευστικούς ουζουμεζέδες, λιμνίσια ψάρια, όπως γριβάδι και περκιά, και φυσικά την τοπική σπεσιαλιτέ, την παστή λιπαριά.
Μάθετε επίσης πως κάθε καλοκαίρι, στη Μικρή Βόλβη διοργανώνεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού, η γιορτή της λιπαριάς, όπου σερβίρετε δωρεάν άφθονη ψητή λιπαριά που προσφέρουν οι ψαράδες, τσίπουρο, ρετσίνα και σαλάτες, υπό τη συνοδεία καλής μουσικής.
Η Μικρή Βόλβη αποτελεί ιδανική πρόταση γι’ αυθημερόν απόδραση από την πόλη καθώς και στάση για όσους περνούν από την περιοχή.
Δείτε επίσης: Λιπαριά: Εκλεκτός μεζές από το ψάρι που ζει μόνο στα νερά της Βόλβης (ΦΩΤΟ)
Extra Info
Η Λιπαριά είναι ένα πολύ νόστιμο ψάρι που ζει μόνο στην λίμνη Βόλβη και δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο! Το επιστημονικό του όνομα είναι «alosa macedonica».Τρώγεται ψητή, αλλά και παστή, όπως συνηθίζουν να την απολαμβάνουν όλο τον χρόνο οι ντόπιοι.
Τα μυστικά που… αναδύονται μέσα από τη λίμνη
Η περιοχή με το έντονο βυζαντινό παρελθόν, «κρύβει» σπουδαία μυστικά που όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν, τα αποκαλύπτει σιγά σιγά.
Αν είστε τυχεροί και βρεθείτε στη Μικρή Βόλβη περίοδο που η στάθμη του νερού κατεβαίνει, τότε θα γίνετε μάρτυρες μίας σπουδαίας αποκάλυψης.
Κοντά στη βορειανατολική όχθη της λίμνης, περίπου 60 με 70 μέτρα από την ακτή, θα δείτε να αναδύεται ένα Βυζαντινό Κάστρο. Λέγεται πως πρόκειται για το Κάστρο που μνημονεύει ο Προκόπιος στο έργο του «Περί Κτισμάτων», το Κάστρο «Βόλβον» το οποίο έχτισε ο Ιουστινιανός.
Τα ερείπια του αποκαλύφθηκαν όταν κατέβηκε η στάθμη του νερού της λίμνης, στα μέσα του 19ου αιώνα. Σήμερα αναδύεται ένα τμήμα του σε περιόδους πτώσης των υδάτων. Μπορείτε να επισκεφθείτε το σημείο με μία πλάβα και φυσικά με κάποιον που γνωρίζει τη λίμνη πολύ καλά.
Αγνωστη στο ευρύ κοινό είναι και η ύπαρξη λιμενοβραχίονα, που χάνεται επίσης στα θαμπά νερά της και εμφανίζεται όταν αυτά «κατεβαίνουν». Οι διαστάσεις του είναι 10μ. μήκος και πλάτος 1,60 – 1,80, σύμφωνα με αναφορά του Νίκου Κ. Μουτσόπουλου, καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Τι άλλο μπορείτε να δείτε στην περιοχή
Μέσα σε ένα δάσος αγριελιάς ανάμεσα στην Μεγάλη και την Μικρή Βόλβη θα ανακαλύψετε και τα ερείπια ενός από τους παλαιότερους Λαδόμυλους της Μεσογείου. Πρόκειται για το Τζιμηλάρειον, ένα βυζαντινό Ελαιοτριβείο με νερόμυλο, που χρονολογείται από το 1324. Διατηρείται ο ορθογώνιος υδατόπυργος, στη βάση του οποίου αναπτύσσονται οι χώροι του ελαιοτριβείου, με σύστημα δεξαμενών και καναλιών για την επεξεργασία του προϊόντος. Κοντά στο εργαστήριο ανασκάφηκε μονόχωρος ναός και εντοπίστηκε μικρός οικισμός. Στην ίδια περιοχή, στην κορυφή δυσπρόσιτου λόφου, εντοπίστηκε βυζαντινός οχυρωματικός περίβολος, υπόλειμμα κάστρου.
Αξίζει να αναφέρουμε και το νεκροταφείο των παλαιοχριστιανικών χρόνων, το οποίο εντοπίστηκε λίγο βορειότερα του οικισμού της Μεγάλης Βόλβης, κατά τη διάρκεια εργασιών οδοποιίας στο τμήμα Νυμφόπετρα – Ρεντίνα της Εγνατίας οδού. Μέχρι στιγμής, η έρευνα έχει φέρει στο φως συνολικά 118 τάφους. Το ταφικό έθιμο που συναντάται στο νεκροταφείο αυτό, είναι η εναπόθεση αντικειμένων εξωτερικά των τάφων, είτε πάνω στην καλυπτήρια πλάκα τους είτε πλησίον αυτής.
Μικρή Βόλβη: Από τη Νεολιθική Εποχή, το Βυζάντιο και την Οθωμανική Περίοδο στο σήμερα
Γνωρίζετε πως ένας από τους σημαντικότερους προϊστορικούς οικισμούς του Δήμου Βόλβης βρίσκεται στην περιοχή της Μικρής Βόλβης;
Εντοπίζεται στο βορειο- ανατολικό άκρο της λεκάνης του Λαγκαδά, σε απόσταση 1.200 μέτρων από τη σημερινή όχθη της λίμνης Βόλβης, πάνω στο χαμηλότερο τμήμα της πλαγιάς ενός ομαλού λόφου. Ηρθε στο φως το 2005, ύστερα από ανασκαφικές διαδικασίες, κατά τη διάρκεια κατασκευής της Εγνατίας οδού και χρονολογείται στην Αρχαιότερη Νεολιθική Περίοδο, περίπου στο 6000 π.Χ.
Κατά τη Βυζαντινή Εποχή, ολόκληρη η περιοχή είχε στρατηγικό ρόλο, όπως άλλωστε μαρτυρούν και όλα τα ευρήματα και κυρίως τα Βυζαντινά Οχυρά και τα Κάστρα. Μεγάλες δόξες γνώρισε και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Η περιοχή ονομαζόταν Μπεσίκια και οι δύο κοντινοί οικισμοί, που συνδέονταν σε διοικητικό και οικονομικό επίπεδο ονομάζονταν Μικρή και Μεγάλη Μπεσίκ. Η σπουδαιότητα των οικισμών αυτών οφειλόταν στο γεγονός, ότι από εδώ περνούσε ένας από τους σημαντικότερους δρόμους των τουρκοκρατούμενων Βαλκανίων, ο οποίος συνέδεε το Μοναστήρι με τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα και την Κωνσταντινούπολη. Η τοποθεσία τους είχε σπουδαία εμπορική σημασία, κοντά σε σημαντικές πόλεις, κέντρα και εμπορικούς δρόμους, κυρίως στην Εγνατία οδό.
Αναφορά στα Μπεσίκια γίνεται από διάφορους περιηγητές κατά την Οθωμανική εποχή. Η τουρκική λέξη «Μπεσίκ»σημαίνει «λίκνο» και ίσως επικράτησε λόγω του ότι η περιοχή είναι σεισμογενής. Μάλιστα, στα περισσότερα κείμενα αναφέρεται με το όνομα «Μπεσίκ» και η ίδια η λίμνη Βόλβη.
Σύμφωνα με τον Αγγλο περιηγητή Ε. Κλαρκ, «στις όχθες της λίμνης Βόλβης υπήρχαν δύο ανθηρές κωμοπόλεις με το ίδιο όνομα, η Μικρή και η Μεγάλη Μπεσίκ». Οι περιηγητές αναφέρουν ακόμα ότι ο τόπος των Μπεσικίων γνώρισε ακμή κυρίως από τον 17ο αιώνα.
Σύμφωνα με τον Εβλιγιά Τσελεμπή, το Μικρό Μπεσίκ, ήταν μια πλούσια πόλη σε τόπο κατάφυτο, γεμάτο αμπέλια και λαχανόκηπους, με πληθυσμό που ξεπερνούσε τους 5.000 κατοίκους διέθετε τζαμί, ιεροδιδακτήριο, γραμματοδιδασκαλείο, λουτρό, καραβάν σαράι, χάνι και αγορά, καθώς και ιεροδικείο και έδρα αρχηγού γενιτσάρων, ενώ στην πόλη κατοικούσαν και πρόκριτοι μουσουλμάνοι. Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Γάλλος διπλωμάτης Ε. Μ. Κουζινερί σημειώνει ότι το έδαφος της περιοχής ήταν ιδιαίτερα εύφορο.
Το 1918 η Μικρή Βόλβη ορίστηκε έδρα της κοινότητας Μπεσικίων ενώ το 1926 από Μικρή Μπεσίκ, μετονομάστηκε σε Μικρή Βόλβη. Μετά την απελευθέρωση εντάχθηκε στον Δήμο Σοχού της υποδιοίκησης Λαγκαδά. Στην περιοχή εγκαταστάθηκαν περίπου 40 προσφυγικές οικογένειες έως τα τέλη της δεκαετίας του 1920.
Το χωριό διατήρησε την εμπορική δραστηριότητά του κατά τον Μεσοπόλεμο, ενώ είχε και αξιοσημείωτη αγροτική παραγωγή. Μεταπολεμικά, οι κάτοικοι της Μικρής Βόλβης ασχολήθηκαν κυρίως με τη γεωργία, η αλιεία είχε φθίνουσα πορεία με την πάροδο των χρόνων, ενώ σημειώθηκε τουριστική ανάπτυξη.
Σήμερα αποτελεί έδρα της τοπικής κοινότητας Βόλβης και ανήκει στο δήμο Βόλβης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 555 κατοίκους. Αν και αποκαλείται Μικρή Βόλβη είναι πολυπληθέστερη αλλά και μεγαλύτερη σε έκταση από την Μεγάλη Βόλβη, από την οποία και απέχει 12,7 χιλιόμετρα.
Προστάτιδα του οικισμού είναι η Αγία Παρασκευή.
Πηγές ιστορικών στοιχείων: academia.edu, archaiologia.gr
