Η Κεντρική Μακεδονία κρύβει αμέτρητους θησαυρούς στα ενδότερα της, θησαυρούς που βρίσκονται εκεί για χιλιάδες χρόνια και μας καλούν να τους ανακαλύψουμε.
Μεταξύ αυτών, η «μεγίστη των εν Μακεδονία πόλεων», η Αρχαία Πέλλα. Η λαμπρή πρωτεύουσα του βασιλείου των Μακεδόνων, το λίκνο του μακεδονικού πολιτισμού, ο τόπος του Φιλίππου και του Μ. Αλεξάνδρου.
Σε τούτο τον τόπο περπάτησαν ένδοξοι άνδρες, ηγέτες που έμειναν στην ιστορία, βασίλεια που κατέκτησαν τον κόσμο, υπήρξαν ίντριγκες, μάχες και διαμάχες καθώς και καταστροφές, αναπτύχθηκε σπουδαίος πολιτισμός, με πλούτο, πολύτιμους θησαυρούς και άριστη οργάνωση.
Ακόμη και σήμερα, ο επισκέπτης στην Πέλλα εντυπωσιάζεται από τα σπουδαία ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Μία περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο της Πέλλας, αλλά και στο εντυπωσιακό μουσείο της, αποτελεί μία απόδραση στο χρόνο, ένα μοναδικό ταξίδι στην ιστορία, μία περιήγηση στη γενέτειρα του Μ. Αλεξάνδρου.
Αρχαία Πέλλα: Περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο
Πόσοι απ’ εσάς έχετε επισκεφθεί την Αρχαία Πέλλα; Πόσοι μένετε στη Μακεδονία και το έχετε κάνει; Αν λοιπόν δεν έχετε επισκεφθεί την Αρχαία Πέλλα, ή ακόμη το έχετε κάνει, αλλά ήταν όταν ήσασταν μικροί ή πήγατε με το σχολείο, σας προτείνουμε να το κάνετε τώρα.
Η κάμερα του www. thes.gr επισκέφθηκε την Αρχαία Πέλλα, και μπορείτε να πάρετε μία μικρή γεύση από το τι μπορείτε να δείτε…
Η Πέλλα, λαμπρή πρωτεύουσα του βασιλείου των Μακεδόνων κάλυπτε έκταση 4.000 στρεμμάτων. Στην κορυφή ενός λόφου στον αρχαιολογικό χώρο, δεσπόζει το ανάκτορο (60.000 τ.μ.).
Νοτιότερα, βρίσκεται η μνημειακών διαστάσεων αγορά της πόλης (70.000 τ.μ.), η μεγαλύτερη του αρχαίου κόσμου!
Η αγορά περιελάμβανε καταστήματα και εργαστήρια κατασκευής, διοικητικά κτίρια, καθώς και το αρχείο της πόλης. Σε αυτή απέληγε η κεντρική οδός που ξεκινούσε από το λιμάνι: στους αρχαίους χρόνους η Πέλλα επικοινωνούσε με τη θάλασσα με μια πλωτή φαρδιά διώρυγα που κατέληγε σε μια λιμνοθάλασσα. Μάλιστα, είναι ακόμη ορατά ερείπια από τις εγκαταστάσεις του λιμανιού.
Γύρω από την αγορά αναπτύσσεται το οικιστικό τμήμα της πόλης. Η ρυμοτομία της αρχαίας Πέλλας μοιάζει βγαλμένη από το μέλλον: οικοδομικά τετράγωνα, τα οποία ορίζονται από δρόμους που τέμνονται κάθετα, καλά μελετημένα συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης!
Οι κάτοικοί της δίκαια θα μπορούσαν να υπερηφανεύονται ότι ζούσαν σε μια πόλη-υπόδειγμα, μπροστά από την εποχή της. Οι διώροφες ιδιωτικές οικίες με τα περιστύλια αντανακλούν τον πλούτο και την ευμάρεια των κατοίκων της αρχαίας Πέλλας.
Φυσικά δεν θα παραλείψετε να επισκεφθείτε το αρχαιολογικό μουσείο της Πέλλας. Σημείο αναφοράς αποτελούν τα ψηφιδωτά δάπεδα με τις μυθολογικές παραστάσεις που εκτίθενται εκεί: η αρπαγή της Ελένης, η Αμαζονομαχία, το κυνήγι ενός ελαφιού ζωντανεύουν με απαράμιλλο τρόπο μπροστά στα μάτια του επισκέπτη!
Το μουσείο βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου, σε άμεση γειτνίαση με το σύγχρονο οικισμό της Πέλλας ανατολικά.
Αρχαία Πέλλα: Η γενέτειρα του Μ. Αλεξάνδρου
Η ιστορία της Πέλλας είναι μεγάλη και σίγουρα δεν μπορούμε να αναφερθούμε μέσα απ’ αυτό το άρθρο. Το βασικό που πρέπει να γνωρίζουμε όλοι είναι πως πρόκειται για τη γενέτειρα του Μ. Αλεξάνδρου. Ο Μ. Αλέξανδρος γεννήθηκε στην Πέλλα τον Ιούλιο του έτους 356 π.Χ.. Γονείς του ήταν ο βασιλιάς Φίλιππος Β’ της Μακεδονίας και η πριγκίπισσα Ολυμπιάδα της Ηπείρου.
Ηταν Ελληνας βασιλεύς του Βασιλείου της Μακεδονίας, αυτοκράτορας της Μακεδονικής αυτοκρατορίας (μετά την εκστρατεία του) και μέλος της δυναστείας των Αργεαδών. Οι κατακτήσεις αποτέλεσαν το θεμέλιο λίθο της Ελληνιστικής εποχής των βασιλείων των Διαδόχων και Επιγόνων του.
Στην Πέλλα γεννήθηκε και ο Φίλιππος Β΄ o Μακεδών (382 π.Χ. – 336 π.Χ.), ο βασιλιάς του Βασιλείου της Μακεδονίας από το 359 π.Χ. ( μέχρι τη δολοφονία του από τον Παυσανία, το 336 π.Χ.), που έκανε τη Μακεδονία ισχυρό βασίλειο, ένωσε υπό την ηγεμονία του τα υπόλοιπα ελληνικά βασίλεια και προετοίμασε στην ουσία την κατάκτηση της Περσίας και του μεγαλύτερου μέρους του τότε γνωστού κόσμου από τον γιό του Μεγάλο Αλέξανδρο.
Πότε όμως η Πέλλα έγινε πρωτεύουσα της Μακεδονίας; Ο βασιλιάς Αρχέλαος Α’ επέλεξε να μεταφέρει την πρωτεύουσα του Μακεδονικού Βασιλείου από τις Αιγές στην Πέλλα στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. Η πόλη γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της στα χρόνια των μεγάλων Μακεδόνων βασιλέων και σε όλη την ελληνιστική περίοδο.
Δείτε επίσης: Αρχαίοι Φίλιπποι: Ενα μοναδικό ταξίδι στη μακραίωνη ιστορία μας!
Η πολιτική της πρωτοκαθεδρία τερματίστηκε με την κατάληψή της από τους Ρωμαίους το 168 π.Χ., ενώ εγκαταλείφθηκε στις αρχές του 1ου αιώνα π.Χ. ύστερα από έναν καταστροφικό σεισμό. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν μία μεγάλη, πλούσια πόλη, έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς θησαυρούς του κόσμου.
Η παλαιότερη αναφορά που έχουμε για την Πέλλα είναι από τον Ηρόδοτο κατά την περιγραφή της εκστρατείας των Περσών και από το Θουκυδίδη κατά την περιγραφή της Μακεδονικής επέκτασης και του πολέμου κατά του Σιτάλκη, βασιλιά των Θρακών. Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα, στην αρχή του 4ου αιώνα π.Χ. ήταν η μεγαλύτερη πόλη της Μακεδονίας.
Η πόλη προσέλκυσε φημισμένους καλλιτέχνες της εποχής, όπως ο ζωγράφος Ζεύξις, ο ποιητής Τιμόθεος ο Μιλήσιος και ο Ευριπίδης, ο οποίος και πέθανε εκεί γράφοντας την τραγωδία Αρχέλαος.
Οι ρίζες του ονόματος της περιοχής προέρχονται από την Δωρική Απέλλα που σημαίνει μια περιοχή τελετουργικών πράξεων όπου λαμβάνονταν αποφάσεις. Ωστόσο η περιοχή δεν θεωρείται δωρικού ρυθμού καθώς η λέξη Πέλλα ταυτίζεται με την Ελληνική «πέλλα» πέτρα η οποία πιθανότατα αναφέρεται στο ακριβές σημείο της ίδρυσης τη πόλης.
Η Νέα Πέλλα
Πέλλα ονομάζεται η πόλη που ιδρύθηκε από τον Αρχέλαο κοντά στο 400 π.Χ.. Στη διάρκεια της Βυζαντινής και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας η ονομασία της είχε αλλάξει σε «Αγιοι Απόστολοι» και ήταν γνωστό ως Ποστόλ. Το 1926 (ΦΕΚ 97Α) ξαναπήρε την αρχική της ονομασία.
Η Νέα Πέλλα Πέλλας βρίσκεται 2 χλμ μετά τον αρχαιολογικό χώρο με κατεύθυνση προς Γιαννιτσά. Δημιουργήθηκε όταν τα πρώτα σπίτια άρχισαν να χτίζονται το 1925 από τους πρώτους κατοίκους της που ήρθαν πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία. Είναι κτισμένη πάνω στο δρόμο Θεσσαλονίκης – Γιαννιτσών.
Νοτίως του δρόμου βρίσκεται ο εύφορος κάμπος που προέκυψε από την αποξήρανση της Λουδίας λίμνης ή λίμνης των Γιαννιτσών από την Αμερικανική εταιρεία Foundation μεταξύ των ετών 1927-1937.
Μετά από μια περιπλάνηση στις γύρω περιοχές, το 1924 εγκαταστάθηκαν δίπλα από τα Αρχαία Λουτρά, μια περιοχή με άφθονα νερά και πλούσια βλάστηση, για να αρχίσουν μια νέα ζωή στον καινούριο οικισμό που ονόμασαν Νέα Πέλλα. Ασχολήθηκαν κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Μαζί τους μετέφεραν κι έναν νέο πολιτισμικό χαρακτήρα, τον οποίο διατηρούν ως σήμερα με έθιμα και παραδόσεις.
Η μεγάλη εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, βυζαντινού ρυθμού, χτίστηκε το 1942 και βρίσκεται στον κεντρικό δρόμο της πόλης. Το μικρό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής χτίστηκε το 1967 για να φυλάξει τη σεβάσμια εικόνα που έφεραν οι κάτοικοι, μοναδικό κειμήλιο από την παλαιά τους πατρίδα.
Κάθε χρόνο η Νέα Πέλλα πανηγυρίζει στη μνήμη της Αγίας με εορταστικές εκδηλώσεις. Εχει όμορφα σπίτια, πολλά από αυτά κατασκευασμένα από πέτρα. Φυσικά στο χωριό δεσπόζει το άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου.
Η Πέλλα έχει έκταση περίπου 3 τ. χμ. και πληθυσμό 2450 κατοίκους.
Ο Δήμος Πέλλας
Η Πέλλα αναγνωρίσθηκε ως κοινότητα στις 28 Ιουνίου 1918 με την ονομασία «Αγιοι Απόστολοι», αποτελούμενη και από τους συνοικισμούς Ραχώνας, Λειβαδίτσας και Αγροσυκιάς. Οι δύο τελευταίοι αποσπάστηκαν από την Πέλλα το 1922 και προσαρτήθηκαν στην κοινότητα Αθύρων.
Στις 2 Μαρτίου 1926 μετονομάστηκε σε «Παλαιά Πέλλα». To 1975 ονομάστηκε «Πέλλα».
Η κοινότητα αναβαθμίστηκε σε δήμο το 1989, για ιστορικούς λόγους, με το Προεδρικό Διάταγμα 592/21-12-1989[4].
Με το σχέδιο Καποδίστριας, ο Δήμος Πέλλας διευρύνεται και περιλαμβάνει τις μέχρι τώρα κοινότητες Νέας Πέλλας, Αθύρων, Δυτικού, Αγροσυκιάς και Ραχώνας με τον οικισμό της Λειβαδίτσας. Με το σχέδιο Καλλικράτης ο Δήμος διευρύνεται ακόμα περισσότερο και συγχωνεύεται με τους δήμους Γιαννιτσών, Κύρρου, Κρύας Βρύσης και Μεγάλου Αλεξάνδρου και η έδρα μεταφέρεται στα Γιαννιτσά.
Ετσι ο Δήμος Πέλλας σήμερα είναι ο πολυπληθέστερος του νομού έχει πάνω από 63.122 κατοίκους.
