Χτισμένος αμφιθεατρικά στην οροσειρά του Χολομώντα, σε υψόμετρο 800 και πλέον μέτρων, ατενίζει από ψηλά το κεντρικό τμήμα της Χερσονήσου της Χαλκιδικής.
Σαν αετοφωλιά… σκαρφαλωμένος σε μία πλαγιά, ο Βάβδος (ή η Βάβδος κατά πολλούς) κερδίζει τους επισκέπτες του με το πανέμορφο φυσικό του τοπίο, την απαράμιλλη θέα του και τα γραφικά στενά του.
Βρίσκεται λίγο μετά τη Γαλάτιστα και ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Ανθεμούντα και το Δήμο Πολυγύρου, ενώ υπήρξε ένα από τα 12 Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής.
Συγκαταλέγεται στα ορεινά χωριά της Χερσονήσου με υψηλότερη κορυφή τον «Προφήτη Ηλία», σε υψόμετρο 1.050μ., όπου βρίσκεται και το ομώνυμο εκκλησάκι, με μοναδική θέα στον κάμπο «(τα) Κεραμαριά» και τις ακτές της Χαλκιδικής.
Τα σπίτια του, χτισμένα αμφιθεατρικά «στέκουν» πάνω στην πλαγιά, με πολλά εξ αυτών να είναι παλιά και παραδοσιακά ενώ το όμορφο σκηνικό συμπληρώνεται από τα πλακόστρωτα σοκάκια και τα καλντερίμια του.
Από τα πιο όμορφα σημεία του Βάβδου, είναι η μεγάλη κεντρική πλατεία του με τα ψηλά πλατάνια. Σκεφθείτε το καλοκαίρι να απολαμβάνετε τη δροσιά και το καφεδάκι σας κάτω απ’ αυτά.
Μεταξύ αυτών θα ξεχωρίσετε τον τεράστιο πλάτανο, ο οποίος συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους και στους παλαιότερους του νομού. Πρόκειται για το σήμα κατατεθέν του χωριού, καθώς έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης από το 1976.
Αν ανεβείτε τα σκαλάκια που θα βρείτε μπροστά σας, θα συναντήσετε στο τέλος τους την εκκλησία του χωριού, τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου με χρονολογία κατασκευής το 1811.
Δείτε επίσης: Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια: Η παλιά και επιβλητική Μονή με την ένδοξη ιστορία μία ανάσα από τη Θεσσαλονίκη (ΦΩΤΟ)
Είναι κτισμένος με εξαιρετική πέτρα, όπως και το επιβλητικό καμπαναριό του ενώ μέσα σ’ αυτήν, στο Ιερό Βήμα έχει τοποθετηθεί ένας μαρμάρινος άμβωνας που χρονολογείται από τον 5ο αιώνα. Πάνω του φέρει ανάγλυφες παραστάσεις και πιθανότατα μεταφέρθηκε εκεί από μια παλαιότερη χριστιανική βασιλική.
Από την πλατεία μπορείτε να κατηφορίσετε στα γραφικά πετρόκτιστα στενά του και να περιηγηθείτε στις γειτονιές του χωριού.
Θα συναντήσετε το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Νικόλαος Γερμανός, καθηγητής, βουλευτής και ιδρυτής της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης.
Από το Βάβδο είχαν καταγωγή επίσης ο Ξενοφών Παιονίδης, Αρχιτέκτων (1863-1933), ο λογοτέχνης Γιώργος Δέλλιος (1897-1980), ο συγγραφέας Ζάχος Σαμολαδάς (1915-1995), ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος και άλλοι.
Λίγο πιο κάτω, θα δείτε τη «Φιλόκλειο Σχολή», το μονοθέσιο δηλαδή δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο, το οποίο πήρε το όνομά του του χρηματοδότη ευεργέτη Φιλοκλή Γεωργιάδη.
Στο κτίριο του νηπιαγωγείου μάλιστα λειτουργεί και λαογραφικό μουσείο με εκθέματα από την καθημερινή ζωή των κατοίκων του χωριού του προηγούμενου, ακόμη, αιώνα.
Δίπλα του βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής του 1850.
Αν βρεθείτε στο χωριό μην παραλείψετε να ανηφορίσετε στο βουνό και να επισκεφθείτε και το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία που βρίσκεται στην κορυφή του. Από εκεί θα απολαύσετε τη μαγευτική θέα, με το μάτι σας να φτάνει μέχρι τις ακτές της Χαλκιδικής.
Βάβδος: Από που πήρε το όνομά του και λίγα λόγια για την ιστορία του
Η ονομασία του χωριού οφείλεται πιθανότατα στον Ρωμαίο χιλίαρχο Βάβδο. Λέγεται πως εγκαταστάθηκε στην περιοχή στα μέσα του 3ου αιώνα μ.Χ. θέλοντας να εκμεταλλευτεί την κορυφή του βουνού για να έχει ευρύτατο ορίζοντα και να ελέγχει τον κόλπο του Θερμαϊκού και τη γύρω περιοχή προφυλάσσοντάς την από τους πειρατές. Με τον καιρό κτίσθηκαν σπίτια για τις ανάγκες του στρατού και δημιουργήθηκε ο οικισμός.
Υπάρχει όμως και μία δεύτερη εκδοχή για το όνομά του, που βασίζεται σε προφορική παράδοση και μιλάει για έναν απαγορευμένο έρωτα στα χρόνια του Βυζαντίου. Τότε που ένας πρίγκηπας, ο Βάβδος, ερωτεύτηκε μία πριγκίπισσα, την Αυγούστα και για να τους χωρίσουν εκείνη την έκλεισαν σε μοναστήρι και τον πρίγκιπα τον εξόρισαν στο Βάβδο, εξ ου και το όνομα του χωριού.
Οι πρώτες γραπτές αναφορές για το χωριό ανάγονται στο έτος 1321 -σε έγγραφο της Ι.Μ. Μεγίστης Λαύρας- που αναφέρουν την οριοθέτηση κτημάτων της περιοχής με τον Λαυρινό περιορισμό και στα αγιορείτικα χειρόγραφα αναφέρεται το χωριό Βάβδος που ανήκε στο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου και μαζί με την Καρκάρα και την Γαλάτιστα κατείχε μεταλλοφόρο βουνό από την Κρήνη μέχρι το ρέμα Βατόνια.
Οι κάτοικοι του Βάβδου είναι κάτοικοι της Χαλκιδικής, αλλά κατά τα γραφόμενα του ιστορικού Σφενδόνη κατά το 1821 λόγω των σφαγών από τους Τούρκους και του Αλή Πασά πολλοί από άλλα μέρη (Αγραφα, κ.α.) μετοίκησαν στο Βάβδο.
Ο Βάβδος ανήκε στα Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής, δηλαδή στα χωριά των οποίων οι κάτοικοι ασχολούνταν με την εξόρυξη ασημιού και μολύβδου από το Στρατωνικό Ορος για λογαριασμό του σουλτάνου. Ετσι, έχαιραν κάποιων ειδικών προνομίων και μιας σχετικής αυτοδιοίκησης, όπου λειτουργούσε μια ομοσπονδία την οποία διοικούσαν δώδεκα βεκίληδες ως εκπρόσωποι των Μαντεμοχωρίων και ο Τούρκος αγάς απλώς επέβλεπε.
Το τίμημα βέβαια που έπρεπε να πληρώσουν ήταν βαρύ, καθώς ζύγιζαν ακριβώς 220 οκάδες ασήμι το χρόνο, τις οποίες έπρεπε να παραδίδουν στο σουλτανικό θησαυροφυλάκιο, σε ειδικές για τον σουλτάνο τιμές.
Δείτε επίσης: Γαλάτιστα: Ο «θησαυρός» της κοιλάδας του Ανθεμούντα, με τον βυζαντινό Πύργο και τις πανέμορφες κρήνες (ΦΩΤΟ)
Η φόρτωση γινόταν με κουβάδες και ζεμπίλια στις θρυλικές μαούνες και στη συνέχεια στα πλοία στον κόλπο του Στρατωνίου.
Ο φόρος σε ασήμι συνεχίστηκε και τον 19ο αιώνα παρότι η παραγωγή των μεταλλείων ήταν λιγοστή, με αποτέλεσμα οι Έλληνες να αναγκάζονται να αγοράζουν ισπανικά τάλιρα, να τα λιώνουν και να στέλνουν το ασήμι στη Κωνσταντινούπολη, για να απολαμβάνουν φορολογικά και διοικητικά προνόμια και να μπορούν να ασχολούνται με τα χωράφια, τα κοπάδια, το εμπόριο και τις μικρές βιοτεχνίες που αποτελούσαν την πηγή του πλούτου και της ακμής τους.
Οι Βαβδινοί έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821 και πολέμησαν πλάι στον Εμμανουήλ Παππά και τον Καπετάν Χάψα στη μάχη των Βασιλικών. Μετά από αυτή τη μάχη, οι Τούρκοι έκαψαν τον Βάβδο.
Προπολεμικά υπήρξε ο Βάβδος μεγάλο θέρετρο παραθερισμού στη Βόρεια Ελλάδα που με το υγιεινό και ξηρό κλίμα του χάριζε ζωή και υγεία στους παραθεριστές.
ΜΑΘΕΤΕ ΚΑΙ ΑΥΤΑ
• Η «θηλυκή» μορφή της ονομασίας προέκυψε όταν ξένοι άκουγαν τους ντόπιους να αναφέρονται στο χωριό σύμφωνα με την τοπική διάλεκτο όπου το αρσενικό άρθρο ταυτίζεται φωνολογικά με το θηλυκό – ι Γιάννς, ι Γιώργους , ι Μήτσους κ.λ.π., εξ ου και ι Βάβδους.
• Στις 20 Ιουλίου, το χωριό γιορτάζει με ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις την εορτή του Προφήτη Ηλία, διοργανώνοντας γεύματα, τα λεγόμενα Καζάνια του Αϊ-Λια.
• Ο Βάβδος βρίσκεται σε απόσταση 6 χιλιομέτρων από τον οδικό άξονα Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου, 47 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 24 από τον Πολύγυρο.
