Περνώντας κανείς από την 26ης Οκτωβρίου, στη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης, απέναντι από τα παλιά δημοτικά σφαγεία της πόλης, μπορεί να αντικρίσει κανείς ένα ιστορικό μνημείο της νεότερης πολεμικής ιστορίας. Πρόκειται για ένα γερμανικό πολυβολείο τύπου Tobruk, που βρίσκεται εκεί από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Κάποιοι πιθανότατα που περνάτε από το σημείο εκείνο, να μην το έχετε καν προσέξει, κάποιοι ίσως το είδατε αλλά δεν ξέρετε τι είναι. Αν και ξεχασμένο, με εμφανή τα σημάδια του χρόνου αλλά και της μη αξιοποίησης, γεμάτο φύλλα και σκουπίδια, στέκει εκεί ολόκληρες δεκαετίες για να μας θυμίζει ένα κομμάτι της ιστορίας μας.
Η τοποθεσία του φυσικά δεν επιλέχθηκε τυχαία καθώς είναι πολύ κοντά στο λιμάνι της πόλης. Στην περίοδο της κατοχής, οι Γερμανοί διάλεγαν με προσοχή τα σημεία όπου θα έστηναν τα πολυβολεία τους, τα παρατηρητήρια, τις αποθήκες τους κτλ. Ο Θερμαϊκός κόλπος και η δυτική είσοδος της πόλης της Θεσσαλονίκης αποτελούσε γι’ αυτούς σαφώς σημείο σπουδαίας στρατηγικής σημασίας.
Πολυβολείο τύπου Tobruk: Τι είναι, από πήρε το όνομά του
Οι οχυρώσεις τύπου Ringstand 58c ή Tobruk ανήκαν στην κατηγορία των τυποποιημένων γερμανικών κτιρίων που σχεδιάστηκαν για την υποστηρικτική οχύρωση σημαντικών στρατιωτικών θέσεων. Οι πρώτες εφαρμογές του έγιναν στο λιμάνι της πόλης του Τομπρούκ της Λιβύης και από εκεί προήλθε και η σχετική ονομασία αυτών των πολυβολείων (Tobruk).
Ουσιαστικά, επρόκειτο για ένα μικρό ατομικό καταφύγιο μάχης από οπλισμένο σκυρόδεμα, με ένα δωμάτιο αγώνα και ένα βαθύτερο καταφύγιο υποστήριξης του οπλίτη. Το καταφύγιο λειτουργούσε από 2 στρατιώτες -οπλίτης και ο βοηθός του (πυρομαχικά). Το σύνολο του καταφυγίου ήταν τοποθετημένο μέσα στο έδαφος και καλά καμουφλαρισμένο, οπότε δεν ήταν ορατό στο μάτι.
Το δωμάτιο αγώνος έχει ένα άνοιγμα (δακτυλίδι) στην οροφή του διαμέτρου 80 cm ώστε να μπορεί ο οπλίτης να βάλει εναντίον του στόχου, είτε επίγειου είτε εναέριου. Ετσι προεξείχε από το έδαφος μόνο το κεφάλι ενός οπλίτη μέσα από το άνοιγμα όπου βρισκόταν ένα πολυβόλο. Επομένως ήταν δύσκολο να εντοπιστεί και να εξουδετερωθεί το καταφύγιο.
Οσο για τον οπλίτη, αυτός ήταν άριστα προστατευόμενος τόσο από τις καιρικές συνθήκες όσο και από τον αντίπαλο. Πρόκειται λοιπόν για ένα ισχυρό αμυντικό έργο χάρη στην απλότητα κατασκευής του και στην έξυπνη λειτουργία του.
Πηγή στοιχείων πυροβολείου τύπου Tobruk: Δημήτρη Ρουκάς, επιστημονικός συνεργάτης Π.Ε. Πιερίας
