Διάσπαρτα εμβληματικά κτήρια στην Θεσσαλονίκη θυμίζουν στους περαστικούς την αίγλη που είχε κατά το παρελθόν η πρωτεύουσα της Μακεδονίας.
Ενα από αυτά είναι η «Επαυλη Μοδιάνο» ή αλλιώς το «Παλαιό Κυβερνείο» που βρίσκεται στον αριθμό 68 της Λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας στην Θεσσαλονίκη.
Δείτε επίσης: Κυβερνείο – Παλατάκι: Tο εμβληματικό νεοκλασικό στην Καλαμαριά που ψάχνει τη χαμένη του αίγλη – Η ιστορία και τα πρόσωπα που το στιγμάτισαν (ΒΙΝΤΕΟ & ΦΩΤΟ)
Το αρχοντικό κτίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και πήρε την πρώτη ονομασία του από τον αρχικό ιδιοκτήτη του, τον Ισραηλίτη τραπεζίτη Γιακό Μοδιάνο και την δεύτερη, «Παλαιό Κυβερνείο», από τη χρήση του κτιρίου ως επίσημη κατοικία του Διοικητή Βορείου Ελλάδος κατά τον Μεσοπόλεμο.
Πλέον στην “Επαυλη Μοδιάνο” στεγάζεται το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας – Θράκης.
Μάλιστα, αποτελεί αξιόλογο δείγμα του εκλεκτικισμού της Θεσσαλονίκης, που αναπτύχθηκε στην παραθαλάσσια περιοχή της συνοικίας των «Πύργων» ή «Εξοχών», όπου εκεί συνοίκισαν από τα τέλη του 19ου αι. εύποροι Θεσσαλονικείς διαφόρων εθνοτήτων.
Η αρχιτεκτονική του κτιρίου
Η κατασκευή του κτιρίου πραγματοποιήθηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ελί Μοδιάνο, ο οποίος πρόσθεσε στο εκλεκτικιστικό της ύφος -κυρίως στα κιγκλιδώματα και τα μεταλλικά θυρόφυλλα της κεντρικής εισόδου- στοιχεία Art Nouveau, του νέου καλλιτεχνικού ρεύματος που γνώρισε κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Παρίσι στα τέλη του 19ου αιώνα.
Χαρακτηριστικό στοιχείο της έπαυλης είναι ο βαθύς, διώροφος εξώστης προς τα δυτικά, ο οποίος καμπυλώνει στη νοτιοδυτική γωνία του κτηρίου, με κίονες και ελλειψοειδή τόξα στην περίμετρο. Η διώροφη αυτή «loggia» (στοά), έχει θέα τη θάλασσα και την κορυφογραμμή του Ολύμπου.
Το μεγάλο άνοιγμα για τον φωτισμό του κεντρικού κλιμακοστασίου της έπαυλης φέρει υαλογράφημα (vitraille) με το βιβλικό θέμα του Παραδείσου, που αποτελεί μοναδικό σωζόμενο δείγμα βιτρώ ιδιωτικής κατοικίας της Θεσσαλονίκης.
Χρησιμοποιήθηκε ελάχιστα ως κατοικία
Ως κατοικία των Μοδιάνο, το κτήριο χρησιμοποιήθηκε ελάχιστα. Το 1913, αμέσως μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, αγοράστηκε από το ελληνικό δημόσιο και παραχωρήθηκε στη βασιλική οικογένεια. Κατόπιν δόθηκε στον Γενικό Διοικητή Μακεδονίας, για να ξαναγίνει ανάκτορο για τον Γεώργιο Β΄, ο οποίος πρόσθεσε το 1937 το φυλάκιο στην ανατολική όψη. Το 1947 εγκαθίσταται στο κτήριο η νεοϊδρυθείσα Στρατιωτική Ιατρική Σχολή και στις αρχές του 1960 η Ιερατική Σχολή με λειτουργία Δημοτικού Σχολείου. Στα μέσα της ίδιας δεκαετίας το κτήριο παραχωρείται ως κατοικία του Υπουργού Βορείου Ελλάδος και από το 1970 στεγάζει το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας.
Όλες αυτές οι χρήσεις επέφεραν στο κτήριο αλλαγές και προσαρμογές, ενώ ο διάκοσμος υπέστη σημαντική φθορά (οροφογραφίες της διώροφης στοάς). Με την πρώτη προσεκτική αποκατάσταση που πραγματοποίησε το 1970-1972 η Τεχνική Υπηρεσία Ν. Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με μελέτη που συντάχθηκε από τον καθηγητή αρχιτεκτονικής του Α.Π.Θ. Νικόλαο Μουτσόπουλο, διαμορφώθηκε το κτήριο σε μουσείο.
Με τη δεύτερη σημαντική αποκατάσταση και ανάπλαση την περίοδο 1995-2000, σύμφωνα με μελέτη της 4ης Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων και του ΛΕΜΜ-Θ, επιστεγάστηκε το αίθριο του 3ου ορόφου και κατασκευάστηκε ο πύργος με το κλιμακοστάσιο διαφυγής στον ακάλυπτο. Το 2008 αποκαταστάθηκαν οι οροφογραφίες και την ίδια χρονιά πραγματοποιήθηκε το έργο της κατασκευής του Νέου Κτηρίου Περιοδικών Εκθέσεων και του περιβάλλοντος χώρου.
Φιλοξενεί μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις
Σήμερα, το κτίριο του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας – Θράκης, κηρυγμένο ήδη από το 1980 ως διατηρητέο μνημείο μαζί με τον αύλειο χώρο του, στεγάζει τις μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις του ιδρύματος.
Οι μόνιμες εκθέσεις του ΛΕΜΜ-Θ αναφέρονται στις βασικές βιοτικές ανάγκες της διατροφής, της στέγασης και της ένδυσης.
Προπομπό των τριών ενοτήτων αποτελεί η έκθεση «Στους Μύλους της Μακεδονίας και της Θράκης: Νερόμυλοι, Νεροπρίονα , Νεροτριβές και Μαντάνια στην Παραδοσιακή Κοινωνία», που αναδεικνύει την τεχνολογία ως συμπαραγωγό του πολιτισμού.
Η ενότητα της ενδυμασίας παρουσιάζεται στην έκθεση «Παραδοσιακές ενδυμασίες της Μακεδονίας και της Θράκης, 1860-1960», ενώ προγραμματίζονται οι ενότητες για τη διατροφή και τη στέγαση.
ΗΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ
Κάθε μέρα εκτός Πέμπτης: 9:00-15:30
Τετάρτη: 9:00-21:30
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Γενική είσοδος: 2€
Είσοδος σε περιοδική έκθεση: 1€
Μειωμένο εισιτήριο: 1€
ΑΣΤΙΚΗ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑ
Στάση λεωφορείων: Λαογραφικό Μουσείο
– Από ανατολικά: Νο 3,5,6,8,33,39,78
– Από δυτικά: Νο 5,6,8,33,78
Με πληροφορίες από: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας
