Ποιος έχει περπατήσει στους δρόμους της Θεσσαλονίκης και δεν έχει κοντοσταθεί για να θαυμάσει παλιά εμβληματικά κτίρια που ξεπηδάνε ανάμεσα από τις… μονόχνοτες πολυκατοικίες.
Κτίρια ιστορικά που σε ταξιδεύουν στον χρόνο και ξυπνούν μνήμες από την Θεσσαλονίκη του παρελθόντος. Ένα από αυτά είναι η Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή.
Δείτε επίσης: Εργοστάσιο ντομάτας Λαγκαδά: Από τον “Ζήκο” και την εποχή της ακμής στο άδοξο τέλος (ΒΙΝΤΕΟ & ΦΩΤΟ)
Η Βίλα Καπαντζή φιγουράρει αγέρωχη επί της Βασιλίσσης Ολγας στον αριθμό 108 και σήμερα στεγάζει το Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης. Ωστόσο η ιστορία της είναι πλούσια και μεγάλη.
Η Βίλα Καπαντζή κτίστηκε την περίοδο 1893-1895 σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Πιέτρο Αρριγκόνι.
Κατασκευάστηκε σε παραθαλάσσιο τότε οικόπεδο έκτασης τεσσάρων περίπου στρεμμάτων, ενώ όπως και άλλες επαύλεις που χτίστηκαν εκείνη την εποχή ακολουθεί το αρχιτεκτονικό ρεύμα του εκλεκτισμού. Χαρακτηριστικά της έπαυλης είναι η πολυπλοκότητα του όγκου και η σύνθετη στέγη με τις έντονες κλίσεις.
Η Βίλα Καπαντζή αποτελείται από το κυρίως κτίσμα και έναν πύργο, με τον οποίο επικοινωνεί. Το κυρίως κτίσμα αποτελείται από ελαφρά βυθισμένο ισόγειο, τον πρώτο και δεύτερο όροφο και τη σοφίτα. Οι οροφές του πρώτου και του δεύτερου ορόφου ήταν ζωγραφισμένες αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ζωγραφικών διακοσμήσεων έχει καταστραφεί. Από τα μικρά τμήματα που διασώθηκαν έγινε αποκατάσταση των συνθέσεων.
Δείτε επίσης: Παλιό Ρωσικό Νοσοκομείο, Θεσσαλονίκη: Ενας κρυμμένος… θησαυρός στην Παπαναστασίου – Ανακαλύψτε τον και μάθετε την ιστορία του (ΒΙΝΤΕΟ drone & ΦΩΤΟ)
Ιδιοκτήτης της ήταν ο έμπορος, βιομήχανος και τραπεζίτης Μεχμέτ Καπαντζή, οικονομικός παράγοντας εκείνης της εποχής.
1912 Στο κτίριο εγκαταστάθηκε ο πρίγκιπας Νικόλαος, μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, ο οποίος ήταν ο πρώτος στρατιωτικός διοικητής της πόλης.
1917 Σε μια περίοδο κρίσιμη για την Ελλάδα, στην Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή εγκαταστάθηκε ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, επικεφαλής Προσωρινής (επαναστατικής) Κυβέρνησης με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
Στο διάστημα 1918-1922 το κτίριο χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία των οικογενειών Καπαντζή και Κοέν. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και μέχρι το 1928, στα δωμάτια του κτιρίου στεγάστηκαν προσφυγικές οικογένειες.
1928 Το κτίριο περιήλθε στην ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας, ως ανταλλάξιμη περιουσία. Τον ίδιο καιρό εγκαταστάθηκε στους χώρους του η αμερικανική εταιρεία Foundation, που πραγματοποίησε σημαντικά εγγειοβελτιωτικά έργα στην κεντρική Μακεδονία.
1938 Στο κτίριο στεγάστηκε το Ε΄ Γυμνάσιο Αρρένων, το οποίο παρέμεινε έως το 1972, με εξαίρεση την περίοδο του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Έτσι, χιλιάδες κάτοικοι της Θεσσαλονίκης έχουν ζήσει στη Βίλα Καπαντζή ως μαθητές ενός από τα σημαντικότερα Γυμνάσια της πόλης.
1940 Η Βίλα Καπαντζή επιτάχθηκε από τον στρατό και λειτούργησε ως στρατιωτικό αρτοποιείο.
Εγκαταλείφθηκε το κτίριο
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής επιτάχθηκε από τις γερμανικές αρχές, ενώ μετά την απελευθέρωση έως το καλοκαίρι του 1945 εγκαταστάθηκαν στο κτίριο βρετανικές στρατιωτικές αρχές. Έκτοτε και μέχρι το 1972 στέγασε και πάλι το Ε’ Γυμνάσιο.
1972 Το κτίριο εγκαταλείφθηκε, αφού είχε ανάγκη μεγάλων επισκευών μετά τη μακρόχρονη χρήση του και τις αλλαγές λειτουργιών που γνώρισε. Ανταποκρινόμενη σε αίτημα της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης, η Εθνική Τράπεζα αποφάσισε να το αποκαταστήσει και να το χρησιμοποιήσει για πολιτιστικούς σκοπούς.
Η αποκατάσταση ήταν δύσκολη και διήρκεσε από το 1982 έως το 1989. Η μελέτη αποκατάστασης απέβλεπε στο να περιοριστούν στο ελάχιστο οι επεμβάσεις που θα αλλοίωναν την αρχική μορφή του οικοδομήματος και ταυτόχρονα στο να διασωθούν τα αυθεντικά στοιχεία του κτιρίου.
Οι εργασίες επισκευής ολοκληρώθηκαν το 1989 και η Βίλα Καπαντζή στέγασε αρχικά το Πολιτιστικό Κέντρο Βορείου Ελλάδος της Εθνικής Τράπεζας ενώ από το 1997 μέχρι και σήμερα στεγάζει το Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης.
Με πληροφορίες από Wikipedia
