Σε μία όμορφη πλαγιά της Θεσσαλονίκης, στην οροσειρά Χορτιάτη – Χολομώντα, με την ονομασία Τρανή Δίπλα, και σε υψόμετρο που δεν ξεπερνά τα 240 μέτρα, θα συναντήσετε το χωριό Αδάμ.
Το Αδάμ είναι ένα όμορφο γραφικό χωριό με παραδοσιακά σπίτια, πλακόστρωτα γραφικά σοκάκια, υπέροχο φυσικό τοπίο και φιλόξενους κατοίκους.
Απέχει μόλις 45 χιλιόμετρα από το κέντρο της Θεσσαλονίκης και θα το ανακαλύψετε στη νότια πλευρά των λιμνών Κορώνειας και Βόλβης. Στην ουσία είναι ένα πεδινό χωριό, που βρίσκεται όμως δίπλα σε δασική έκταση και έτσι προσφέρει στον επισκέπτη του μία μοναδική απόδραση μέσα στη φύση.
Αποτελεί ιδανική πρόταση για μία μίνι απόδραση από τη Θεσσαλονίκη ώστε να ανακαλύψετε τις ομορφιές του και τους μικρούς… θησαυρούς που «κρύβει»!
Περπατήστε στα δρομάκια του, δείτε τις περιποιημένες γειτονιές του και γνωρίστε κάθε όμορφη γωνιά του.
Η Εκθεση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μουσικών Οργάνων
Στη γραφική κεντρική πλατεία του χωριού Αδάμ, κάτω από το μεγάλο πλάτανο, την προσοχή σας θα τραβήξει το εντυπωσιακό πέτρινο χτίσμα του 1900.
Στο μακρινό παρελθόν και μέχρι το 1936, ημερομηνία που δημιουργήθηκε το σχολείο, λειτουργούσε ως δημοτικό και σχολαρχείο. Κατά καιρούς, είχε διάφορες χρήσεις. Μεταξύ αυτών, χρησιμοποιήθηκε από τον τοπικό συνεταιρισμό για την επεξεργασία κουκουλιών αλλά και αποθήκευση σπόρων, μέχρι που το 1997 μπήκε σε πρόγραμμα αποκατάστασης.
Το 2010 επιλέχθηκε ως ο χώρος που θα φιλοξενούσε την κινητή Εκθεση των Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μουσικών Οργάνων.
Στους δύο ορόφους του στεγάζονται πλέον 32 ανακατασκευασμένα μουσικά όργανα, που καλύπτουν μία εποχή, από το 2800 π.Χ. μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Ολα είναι τοποθετημένα σε ειδικές κινητές προθήκες.
Δίαυλοι, κρουστά, έγχορδα, λίρες, μικρά και μεγάλα τύμπανα, τρίγωνα, το κανόνιο του Πυθαγόρα (μονόχορδο), είναι μερικά από τα μουσικά όργανα που θα δει ο επισκέπτης.
Η Εκθεση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μουσικών Οργάνων περιλαμβάνει δημιουργήματα από την πλούσια συλλογή του συνθέτη και μουσικολόγου, Χριστόδουλου Χάλαρη. Ο ίδιος είχε τη γενική εποπτεία του έργου, πραγματοποίησε την οργανολογική έρευνα, τη σχεδίαση των οργάνων και εφάρμοσε τη σύσταση – ανάρτηση των οργάνων.
Τη ζωγραφική των εικαστικών πραγματοποίησε ο ζωγράφος και συντηρητής έργων τέχνης, Χρίστος Μπακόλας και την οργανοποιία, ο Νίκος Μπάσος (εγχόρδων) και ο Γιάννης Ντομπρίδης (κρουστών).
Η Εκθεση πραγματοποιήθηκε με το πρόγραμμα Interreg ΙΙΙ. Υλοποιήθηκε από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο κοινοτικής πρωτοβουλίας και συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εθνικούς πόρους. Επίσημα εγκαίνια δεν έγιναν ποτέ.
Τις παραπάνω πληροφορίες μοιράστηκε μαζί μας η κα Αναστασία Αδαμούδη, δημοτική σύμβουλος και από τους ανθρώπους που ασχολήθηκαν ενεργά με την όμορφη αυτή Εκθεση, η οποία όπως τόνισε στο Thes.gr, φιλοδοξία τους είναι η κινητή αυτή Εκθεση να ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα. Παράλληλα, στόχος τους είναι κάποια στιγμή τα όργανα αυτά να «ζωντανέψουν» και να αποκτήσουν φωνή σε κάποια συναυλία, κάτι που ήθελε και ο ίδιος ο Χριστόδουλος Χάλαρης, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2019.
Αν βρεθείτε λοιπόν στην περιοχή, μην χάσετε την ευκαιρία να επισκεφθείτε την ενδιαφέρουσα αυτή Εκθεση για να δείτε από κοντά όλα τα ξεχωριστά εκθέματά της, που όμοιά τους πιθανότητα να μην έχετε ξαναδεί και θα σας επιτρέψουν ένα ξεχωριστό ταξίδι στο χρόνο.
Επειδή ο χώρος δεν είναι συνέχεια ανοιχτός, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την κα Αδαμούδη, τηλ.: 6937 098098 ή με την πρόεδρο της τοπικής κοινότητας, κα Γιαννακούδη, τηλ. : 6973 563825.
Η ιστορική εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και τα ξωκλήσια
Από τα πιο σπουδαία αξιοθέατα στο χωριό είναι η εκκλησία του χωριού. Πρόκειται για το Ναό της Αγίας Παρασκευής με το παλιό βυζαντινό τέμπλο, ο οποίος αναγέρθηκε το 1836.
Υπάρχει και παρεκκλήσι που φέρει το όνομα της Αγίας και το αξιοσημείωτο είναι πως την ημέρα της γιορτής της τελείται σ’ αυτό η λειτουργία. Μάλιστα, τότε (26-27 Ιουλίου), οι κάτοικοι γιορτάζουν μαζί και τον Αγιο Παντελεήμονα, ένα όμορφο εκκλησάκι, που βρίσκεται εκτός χωριού και είναι χτισμένο πάνω σε αρχαίο ναό. Ο χώρος είναι περιτριγυρισμένος από τεράστιες βελανιδιές, που ειδικά το καλοκαίρι, δημιουργούν ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον και χαρίζουν τη δροσιά τους.
Οσον αφορά το πανηγύρι, την παραμονή το πρωί γίνεται λειτουργία στο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής και το απόγευμα εσπερινός στον Αγιο Παντελεήμονα ενώ την επομένη το πρωί μεγάλη λειτουργία. Ανήμερα της Αγίας Παρασκευής και παραμονή του Αγίου Παντελεήμονα γίνεται γλέντι στην πλατεία του χωριού.
Στην περιοχή, υπάρχουν και άλλα εκκλησάκια, όπως του Αγίου Μόδεστου, του Αγίου Φανούριου, του Προφήτη Ηλία, της Παναγίας Φανερωμένης, του Αγίου Χριστοφόρου και των Αγίων Αναργύρων.
Το Αδάμ τιμά ιδιαίτερα τη μνήμη τριών Αγίων, της Παρασκευής, του Παντελεήμονα και του Χριστόφορου. Στα άλλα παρεκκλήσια την ημέρα της γιορτής του κάθε Αγίου τελείται απλά λειτουργία.
Το πανηγύρι του Αγίου Χριστοφόρου τελείται στις 9 Μαΐου (αν πρόκειται για καθημερινή ημέρα διοργανώνεται το πλησιέστερο Σαββατοκύριακο), με το κουρμπάνι και άλλες εκδηλώσεις.
Οι κάτοικοι πιστεύουν πως ο Αγιος προστατεύει τα αμπέλια, τους μπαχτσέδες και γενικότερα τα σπαρτά του χωριού από τις θεομηνίες.
Το δημοτικό σχολείο
Το δημοτικό σχολείο του Αδάμ αποτελεί σιωπηλό πλέον μάρτυρα, μιας εποχής, που «γέμιζε» από τους χαρούμενες φωνές μικρών παιδιών. Ανεγέρθηκε το 1936, επί Μεταξά, και την τελευταία 20ετία παραμένει κλειστό. Ωστόσο οι κάτοικοί του και τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου που το χρησιμοποιούν, φροντίζουν να το περιποιούνται και να το έχουν καθαρό.
Δείτε επίσης: Μεταγγίτσι: Το χωριό στην Χαλκιδική με τους ελαιώνες, την πλούσια παράδοση και το καλό φαγητό (ΒΙΝΤΕΟ & ΦΩΤΟ)
Οπως και τον περιβάλλοντα χώρο, όπου εκεί γίνονται διάφορες εκδηλώσεις. Στο εσωτερικό του υπάρχουν ακόμη κάποιες γωνιές, που φαίνεται πως εδώ σταμάτησε ο χρόνος… Με θρανία, βιβλία, όργανα, ακόμη και τους χάρτες πάνω στους πίνακες.
Απολαύστε υπέροχη θέα από τους αμπελώνες
Το Αδάμ φημίζεται και για τους βιολογικούς αμπελώνες του. Τρία περίπου χιλιόμετρα έξω από το χωριό, στις πλαγιές του Χολομώντα, θα συναντήσετε το Κτήμα «Οίνοι Αδάμ».
Από εδώ θα απολαύσετε, εκτός από τον οινικό σας περίπατο και το κρασί, και την υπέροχη θέα στην κοιλάδα που απλώνεται μπροστά σας. Ο χώρος είναι επισκέψιμος, κατόπιν συνεννόησης.
Αδάμ: Η ιστορία του χωριού
Η πρώτη ίδρυσή του παραμένει άγνωστη. Η παράδοση αναφέρει πως επιδρομείς από την Ασία ήρθαν στη Χαλκιδική, πέρασαν από την Ποτίδαια και μέσω Γαλάτιστας ήρθαν και στρατοπέδευσαν στην κοιλάδα του Ζάγκλη (Ζαγκλιβέρι). Τότε το Αδάμ υπέστη και την πρώτη ολοκληρωτική καταστροφή του. Επειτα από τη θέση Παλιαδάμ, όπου ήταν χτισμένο αρχικά, μεταφέρθηκε στην τοποθεσία Αδαμιώτισα. Ακολούθησε δεύτερη καταστροφή μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους το 1430 μ.Χ.
Το σημερινό χωριό λέγεται ότι το έχτισε ο Εντέμ-μπέης, Τούρκος διοικητής της περιοχής και το είχε για τσιφλίκι του. Ο δάσκαλος Β. Ηλιάδης δίνει τη δική του εκδοχή πιθανολογώντας ότι το χωριό δεν είναι τόσο παλιό. Υποστηρίζει ότι χτίστηκε στα βυζαντινά χρόνια και άλλαξε τρεις τοποθεσίες. Η αρχική ήταν στην θέση Πέρα Μεριά. Ακόμη και σήμερα η τοποθεσία αυτή ονομάζεται Παλιαδάμ. Κατά την άλωση της Θεσσαλονίκης το 1430 στο χωριό εγκαταστάθηκε και αρκετά μεγάλος τουρκικός πληθυσμός.
Επειδή όμως οι Τούρκοι δεν ήθελαν τους Ελληνες στον χώρο τους, με τον τρόπο τους, τους ανάγκασαν να αποσυρθούν στα πιο ορεινά εδάφη. Ετσι πιθανόν, σιγά σιγά, το Αδάμ μεταφέρθηκε στη δεύτερή του τοποθεσία, τη θέση Αδαμιώτισσα. Πιθανολογείται πως τα σπίτια εκεί δεν ξεπερνούσαν τα 25 με 30. Λόγω του μικρού αριθμού των σπιτιών, συμπεραίνεται πως κάποιοι κάτοικοι την περίοδο αυτή μεταφέρθηκαν προς το Ζαγκλιβέρι. Σε σχετικά μικρή απόσταση από αυτή τη θέση, μέσα σε μια ρεματιά, οι κάτοικοι έχτισαν το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής για να εκκλησιάζονται.
Η ορεινή και δύσβατη ευρύτερη περιοχή, εκείνα τα χρόνια, βοηθούσε τους κατοίκους να βρίσκονται μακριά από τις ενοχλήσεις των Τούρκων. Μόνη πηγή εσόδων αποτελούσε η κτηνοτροφία και κατά δεύτερο λόγο η αμπελουργία. Ο ήσυχος βίος δεν κράτησε πολύ και οι Τούρκοι άρχισαν πάλι να ενοχλούν τους κατοίκους. Τότε οι Αδαμιώτες μετακινήθηκαν λίγο χαμηλότερα, στην περιοχή που βρίσκεται το σημερινό χωριό.
Οι κάτοικοι του Αδάμ συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, με γνωστότερο αγωνιστή τον Στέργιο Θεοχάρη. Το Αδάμ ελευθερώθηκε από τους Τούρκους το 1912, μαζί με τη Θεσσαλονίκη. Αργότερα, το 1923 με την ανταλλαγή των πληθυσμών έφυγε όλος ο τουρκικός πληθυσμός. Σ’ αυτό το διάστημα το χωριό αύξανε διαρκώς τον πληθυσμό και την έκτασή του. Μέχρι το Σεπτέμβριο του 1930 στη δύναμή του ανήκαν και τα χωριά Μεσόκωμο (Γκιρέν), Καλαμωτό (Καρά-γκιολ) και Αγγελοχώρι (Σουφλάρ), τα οποία μετά αποσπάστηκαν και δημιούργησαν χωριά με έδρα το Καλαμωτό.
Τις επόμενες δεκαετίες το χωριό στηρίχθηκε οικονομικά στις καλλιέργειες του καπνού, στην παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων και κρασιού. Επίσης υπήρχε η παραγωγή σιτηρών και το εμπόριο ψάθινων ειδών φτιαγμένα από σαμάκο, ραγάλι, ιτιά ή λυγαριά που βρισκόταν στις όχθες του βάλτου (βάλτα) που υπήρχε στα βορειοανατολικά του χωριού. Η βάλτα αποστραγγίστηκε στα 1953 για να δοθεί για καλλιέργειες σιτηρών, καλαμποκιού και λεύκας. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι η βάλτα ήταν πλούσια σε ψάρια και οι παλιότεροι αναφέρονται συχνά για τα ιδιαίτερης νοστιμιάς τους γριβάδια.
Σήμερα σε μεγάλο ποσοστό στο χωριό υπάρχουν συνταξιούχοι και οι περισσότεροι κάτοικοι απασχολούνται στον τομέα της τριτογενούς παραγωγής στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης.
Extra Info
● Το Αδάμ, αποτελεί τοπική κοινότητα και ανήκει στη δημοτική ενότητα Καλινδοίων, του δήμου Λαγκαδά.
Στη γύρω περιοχή εκτός από το Ζαγκλιβέρι υπάρχουν τα χωριά Καλαμωτό (Νέα Καλίνδοια), ο οικισμός Μεσόκωμο, τα Πετροκέρασα, ο Άγιος Χαράλαμπος, η Σαρακήνα και στον δρόμο προς Χαλκιδική τα Ζερβοχώρια Δουμπιά, Σανά, Γεροπλάτανος, Ριζά και Παλαιόχωρα.
● Το χωριό έχει και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αδάμ. Ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1986 με σκοπό τη διατήρηση των εθίμων και παραδόσεων του χωριού. Αναλαμβάνει την οργάνωση του πανηγυριού του Αγίου Χριστόφορου και διάφορες ακόμα εκδηλώσεις συνδεδεμένες με την ιστορία και τα έθιμα του τόπου ενώ μεριμνά και για την οικονομική ή υλική ενίσχυση των άπορων οικογενειών του χωριού.
● Οσον αφορά τον αθλητισμό, το χωριό έχει και ποδοσφαιρικό σύλλογο, την Πρόοδο Αδάμ, η οποία ιδρύθηκε το 1954 και αγωνίζεται στο ερασιτεχνικό πρωτάθλημα της ΕΠΣΜ.
● Γι’ απολαυστικούς παραδοσιακούς μεζέδες, επισκεφθείτε το καφενεδάκι του χωριού, που ανοίγει το απόγευμα.
Πηγή ιστορικών στοιχείων: wikipedia.org
