Το πανέμορφο άνθος του και η ομοιότητά του με τον κρόκο θα σας τραβήξει αμέσως την προσοχή. Αυτή την περίοδο θα το συναντήσετε στη φύση ενώ προτιμά τα υγρά και πλούσια λιβάδια.
Ο λόγος για το κολχικό (Colchicum autumnale L.), ή αλλιώς κολχικό το φθινοπωρινό… Ανήκει στο γένος Colchicum και αριθμεί περί τα 60 διαφορετικά είδη. Εμείς συναντήσαμε το Colchicum Autumnale και μας εντυπωσίασαν τα ρόδινα του άνθη του, που χρωμάτιζαν τους φθινοπωρινούς αγρούς.
Oνομάστηκε έτσι για την ανθοφορία στα τέλη του φθινοπώρου, ωστόσο αξίζει να σημειωθεί το γεγονός ότι δεν ανθίζουν όλα τα κολχικά αυτή την περίοδο. Υπάρχουν κάποια είδη που ανθίζουν αμέσως μετά το λιώσιμο του χιονιού, με τον ερχομό της άνοιξης.
Πολλοί το μπερδεύουμε με τον κρόκο καθώς η ομοιότητά τους είναι εμφανής. Ωστόσο έχουν μία σημαντική διαφορά, την οποία αν γνωρίζετε θα μπορέσετε να τα ξεχωρίσετε. Το κολχικό έχει έξι στημόνες ενώ ο κρόκος μόνο τρεις. Παράλληλα, ο κορμός του κρόκου είναι συμμετρικός με το σημείο ανάπτυξης του βλαστού στο κέντρο, ενώ του κολχικού είναι ασύμμετρος με το σημείο του βλαστού λίγο στο πλάι. Ακόμα τα φύλλα του κρόκου είναι στενότερα και φέρουν μια λευκή γραμμή στη μέση, ενώ αυτά του κολχικού είναι πλατύτερα χωρίς τη γραμμή. Ανθίζει το φθινόπωρο όπως και κάποιες ποικιλίες κρόκου.
Από εκεί και πέρα, το κολχικό είναι πολυετές, βολβώδες φυτό, του οποίου ο βολβός έχει μέγεθος καρυδιού. Τα άνθη του, όπως προαναφέραμε, έχουν ρόδινο χρώμα, και μερικές φορές υπόλευκο, κιτρινωπό ή σκούρο ρόδινο, με μακρύ ποδίσκο. Τα φύλλα του φυτού είναι μεγάλα λογχοειδή. Τα κοινά του ονόματα είναι αγριόκρινο και χιονίστρα.
Αναπτύσσεται από βολβούς, με ασυνήθιστο κύκλο ζωής, οι οποίοι από το τέλος του Αυγούστου και μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου έχουν χαρακτηριστικά μακρυόμισχα ιώδη άνθη. Τα άνθη βρίσκονται κατά το μεγαλύτερο μέρος τους κάτω από το έδαφος, προστατευμένα από το κρύο του χειμώνα. Την επόμενη άνοιξη βλασταίνουν τα λογχοειδή, χυμώδη, βαθυπράσινα φύλλα και μεταξύ τους ωριμάζει η ωοθήκη, που μετασχηματίζεται σε τρίχωρη καστανή κάψα, σε κάθε χώρο της οποίας περικλείονται πολυάριθμα μελανοκαστανά, σχεδόν σφαιρικά ή ωοειδή σπέρματα.
Κολχικό: Από που πήρε το όνομά του και η σχέση του με τη Μήδεια
Το φυτό κολχικό έχει τις… ρίζες του στην αρχαιότητα. Πήρε το όνομά του από την Κολχίδα – την περιοχή στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας, που σήμερα βρίσκεται στη δυτική Γεωργία. Εκεί ζούσε η Μήδεια, κόρη του βασιλιά της Κολχίδας Αιήτη, ανιψιά της μάγισσας Κίρκης, που γνώριζε από μικρή τα μυστικά της μαγείας και τις ιδιότητες των βοτάνων. Η Μήδεια ερωτεύτηκε τον Ιάσονα, τον αρχηγό της αργοναυτικής εκστρατείας, όταν εκείνος έφτασε στην Κολχίδα και τον βοήθησε να αποκτήσει το χρυσόμαλλο δέρας.
Δείτε επίσης: Κράνα: 8+2 πράγματα που πρέπει οπωσδήποτε να μάθετε για τον super καρπό!
Και τι δεν έκανε γι’ αυτή την αγάπη. Επεσε για χάρη του στη φωτιά, πρόδωσε την οικογένειά της και τον ακολούθησε στην Κόρινθο. Οταν όμως αυτός την εγκατέλειψε και αποφάσισε να παντρευτεί τη Γλαύκη, κόρη του βασιλιά της Κορίνθου Κρέοντα, χρησιμοποίησε τις γνώσεις της στα βότανα. Είχε φροντίσει να φέρει μαζί της από την πατρίδα της το φυτό κολχικό, που γνώριζε πως οι βολβοί του είχαν δηλητήριο. Εκανε χυμό και το χρησιμοποίησε για να σκοτώσει τα παιδιά της, Φέρητα και Μέρμερο, που είχε αποκτήσει με τον Ιάσονα, για να τον εκδικηθεί καθώς και τη Γλαύκη, στέλνοντας στο γάμο της ένα δηλητηριασμένο φόρεμα. Μάλιστα, μαζί της πέθανε και ο πατέρας της όταν την αγκάλιασε.
Παρότι χρησιμοποιήθηκε ως δηλητήριο, στην αρχαιότητα ήταν γνωστές και οι ευεργετικές του ιδιότητες. Το εκχύλισμα Colchicum περιγράφηκε για πρώτη φορά ως θεραπεία για ουρική αρθρίτιδα από τον Διοσκουρίδη τον Πεδάνιο, τον 1ο μ.Χ. ενώ οι βολβοί του χρησιμοποιήθηκαν επίσης από τον Πέρση ιατρό Αβικέννα και προτάθηκαν από τον Αμβρόσιο Παρέ τον 16ο αιώνα, ενώ εμφανίστηκαν στη Φαρμακοποιία του Λονδίνου το 1618.
Η ουσία κολχικίνη, οι ιδιότητές του και τι να προσέξετε
Καταλαβαίνετε από τα παραπάνω, πως το φυτό είναι ισχυρά δηλητηριώδες καθώς σε όλα του τα τμήματα περιέχεται η ουσία κολχικίνη, ένα πανίσχυρο τοξικό αλκαλοειδές. Παρότι έχει την ικανότητα να σταματά τη διαίρεση των κυττάρων, δύναται να προκαλέσει καρδιακή ανεπάρκεια. Η δηλητηρίαση από αυτό το φυτό μοιάζει με τη δηλητηρίαση από αρσενικό (γι’ αυτό και ονομάστηκε «φυτικό αρσενικό»). Τα συμπτώματα εμφανίζονται λίγες ώρες αργότερα και μπορεί να είναι τα εξής: κάψιμο στο στόμα, στομαχικός πόνος, διάρροια, νεφρική ανεπάρκεια. Συγκεκριμένο αντίδοτο δεν υπάρχει και η καλύτερη θεραπεία είναι η πλύση στομάχου.
Ως φυσική πηγή κολχικίνης, το κολχικό περιγράφηκε για τη θεραπεία των ρευματισμών και του πρηξίματος. Εχει χρησιμοποιηθεί για την ουρική αρθρίτιδα, την περικαρδίτιδα, σαν αντιαρθριτικό και αντιαλγικό. Τα τελευταία χρόνια ακούσαμε όλοι γι’ αυτήν την ουσία καθώς χρησιμοποιήθηκε σε ασθενείς με covid -19. Παράλληλα, η σύγχρονη ιατρική διαπιστώνει ότι αναστέλλει τη μίτωση (διαίρεση) των ανθρώπινων κυττάρων, γεγονός που θα μπορούσε να συμβάλει και στην αντιμετώπιση του καρκίνου, παρότι μέχρι στιγμής η τοξικότητα του, είναι αποτρεπτική.
Ο βολβός και οι σπόροι του κολχικού χρησιμοποιούνται στην ομοιοπαθητική για την αντιμετώπιση της διάρροιας, την ποδάγρα, τις ρευματικές αρθρώσεις, τα στομαχικά και εντερικά προβλήματα.
Τα παραπάνω στοιχεία έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα. Καλό είναι να θαυμάζετε το κολχικό στη φύση και να μην το χρησιμοποιήσετε.
Πηγή στοιχείων: Κακρίδης Ι. 1986. Ελληνική Μυθολογία. Τομ. 5. Εκδοτική Αθηνών, wikipedia.org, votaniki.gr
Πηγή φωτό χωρίς σήμα: Pixabay
